Fundusze dla odważnych, czyli przegląd opcji o najwyższym poziomie ryzyka

Jeszcze w 2022 r. niemal 200 krajowych funduszy otwartych miało najwyższe ryzyko (6 i 7) w siedmiostopniowej skali SRRI (Syntetic Risk and Reward Indicator). Z początkiem ubiegłego roku wprowadzono jednak nowe KID-y (ang. Key Information Document), a wraz z nimi pojawił się też SRI (Summary Risk Indicator), czyli nowy wskaźnik służący do liczenia ryzyka funduszy. Jego skala pozostała bez zmian (od 1 do 7 - gdzie 1 to najniższe ryzyko), ale formuła obliczeniowa jest dużo łagodniejsza. W rezultacie aż 85 proc. rozwiązań otrzymało niższą ocenę według SRI, i to nierzadko o 2 "oczka" (więcej można przeczytać tutaj).

Reklama

Czytaj także: O SRI - Dla branży jedna litera, dla Ciebie duża zmiana

Zapisz się na Newsletter

Bądźmy w kontakcie! Prosto na Twojego maila będziemy wysyłać skrót najważniejszych informacji ze świata finansów, powiadomienia o nowościach rynkowych, najnowsze oceny i raporty oraz codzienne notowania wybranych przez Ciebie funduszy inwestycyjnych.

Zapisz się

Obecnie spośród setek krajowych funduszy otwartych zaledwie jeden - Superfund Akcji Blockchain - ma najwyższe (7) ryzyko według SRI, a tylko 17 produktów ocenianych jest na 6-tkę wg SRI, z czego 10 inwestuje na rynku metali szlachetnych, głównie w akcje kopalni złota. Krajowe fundusze o najwyższym profilu ryzyka zarządzają aktywami o łącznej wartości 2,4 mld zł, z czego niemal połowa (1,1 mld zł) znajduje się w portfelu Skarbca Spółek Wzrostowych. 

Jak wiadomo, im wyższe ryzyko, tym teoretycznie większa zmienność, ale też szanse na wyższy zarobek. Superfund Akcji Blockchain, który jako jedyny z polskich (ale też luksemburskich, o czym w dalszej części tekstu) funduszy otwartych ma ryzyko wg SRI na poziomie 7, zyskał w tym roku (wg wyceny z 21 marca) nieco ponad 10 proc., a od początku swojej działalności (lipiec 2023 r.) jest 46,6 proc. nad kreską. W przypadku tego funduszu zmienność wyników jest jednak ogromna. Przykładowo w grudniu zarobił on w skali miesiąca ponad 40 proc. i było to osiągnięcie spektakularne. W przeszłości zanotowaliśmy jedynie kilka podobnych przypadków tak wysokich miesięcznych stóp zwrotu, ale dotyczyły one nietypowych sytuacji (np. fundusze w likwidacji). W styczniu Superfund Akcji Blockchain stracił 28 proc., ale już w lutym znów zarobił, powiększył portfele klientów o ponad 35 proc. W marcu również zyskuje - licząc od początku miesiąca ponad 10 proc. Superfund Akcji Blockchain inwestuje w spółki rozwijające lub wykorzystujące technologię blockchain, m.in. platformy wymiany kryptowalut (np. Coinbase) i kopalnie wirtualnych pieniędzy (np. Riot Platforms). Jego wyniki są zatem silnie skorelowane z rynkiem kryptowalut, zwłaszcza Bitcoina. A ten drożał ostatnio na fali popularności, jaką zyskiwały bitcoinowe ETF-y, które na amerykańskiej giełdzie dostępne są od 11 stycznia. Tylko w tym roku cena Bitcoina wzrosła o 64 proc. i sięga już niemal 70 tys. USD.

- Pod względem Bitcoina warto zwrócić uwagę na mocno oczekiwany halving. Będzie on miał miejsce za niecały miesiąc i historycznie był bardzo pozytywny dla ceny kryptowaluty przed i przede wszystkim po jego dokonaniu. Warto jednak uzbroić się w cierpliwość. Sam halving w perspektywie 100-180 dni po niewiele zmieniał w cenie Bitcoina. Natomiast później wzrosty często przekraczały kilkaset lub nawet kilka tysięcy procent. Czy tak będzie również tym razem? Jeśli ETFy wrócą do zakupów, z pewnością przy ograniczonej podaży będzie to możliwe - ocenia Michał Stajniak, analityk XTB. 

Pod względem stopy zwrotu liczonej od początku tego roku najlepiej wypada Skarbiec Spółek Wzrostowych, który jest też największym funduszem z naszej listy. Na koniec lutego miał w portfelu 1,1 mld zł. Fundusz ten inwestuje na globalnych rynkach akcji w firmy typu growth, szczególnie z sektora technologicznego. W 2020 roku zarobił on aż 122 proc., co było najlepszym osiągnięciem spośród wszystkich krajowych funduszy. Potem przez kolejne 2 lata był pod kreską, przy czym w 2022 roku stracił aż 65 proc., co było drugim najgorszy wynikiem wśród wszystkich funduszy. Od początku tego roku Skarbiec Spółek Wzrostowych zyskał już 19 proc., a przez ostatnie 12 miesięcy ponad 57 proc.

Również w sektorze technologicznym, a dokładnie w spółki, które w ramach prowadzonej działalności będą czerpać korzyści z ewolucji sztucznej inteligencji, inwestuje Allianz Artificial Intelligence. Fundusz ten ma za sobą świetny 2020 r., kiedy wypracował ponad 85 proc. zysku, nieco gorszy 2021 r. kiedy zarobił "zaledwie" niecałe 6 proc., a także fatalny 2022 r., gdy stracił aż 44 proc. W tym roku zyskuje nieco ponad 5 proc., a przez przez ostatnie 12 miesięcy ponad 40 proc.

Na naszej liście jest także aż 10 funduszy rynku metali szlachetnych, inwestujących głównie w akcje kopalni złota. Inwestycja w akcje spółek wydobywających złoto tylko teoretycznie jest skorelowana z ceną żółtego metalu. W praktyce taka inwestycja może przynieść straty mimo wzrostu notowań złota. Z taką sytuacją mieliśmy do czynienia w ostatnich miesiącach. Dość powiedzieć, że przez ostatni rok złoto podrożało o ponad 10 proc. i tyle też zarobiły fundusze inwestujące w kruszec za pośrednictwem instrumentów pochodnych (np. QUERCUS Gold i Generali Złota). W tym czasie fundusze, które kupują akcje kopalni (np. UNIQA Akcji Rynku Złota) straciły nawet 13 proc. Głównym problemem spółek wydobywczych jest znaczący wzrost kosztów wydobycia i wysokie stopy procentowe.

- Rosnące koszty są skutkiem wysokiej inflacji w światowej gospodarce. Natomiast restrykcyjna polityka monetarna przekłada się na wysokie odsetki od zaciągniętego długu, a także mniejszą opłacalność nowych inwestycji, co hamuje rozwój spółek. Sektor jest coraz bardziej niedoinwestowany, co przełoży się na spadek wydobycia w przyszłości. Takie otoczenie sprawia, że pomimo rekordowych cen złota kopalnie są w trudnej sytuacji – tłumaczy Konrad Ogrodowicz, zarządzający funduszami w Superfund TFI.

Wśród krajowych funduszy z najwyższym poziomem wskaźnika SRI znalazły się także 3 fundusze pasywne, inwestujące z dźwignią finansową: QUERCUS Tech lev, QUERCUS lev oraz Superfund lev U.S. 500. Ten ostatni naśladuje indeks S&P500 z lewarem na poziomie maks. 1,2-1,5x. Oznacza to, że – przykładowo – jeśli S&P500 wzrośnie 10 proc., to fundusz, który ma dźwignię 1,5x powinien zarobić 15 proc. I na odwrót. Celem funduszu QUERCUS Tech lev jest natomiast uzyskanie ekspozycji na akcje spółek technologicznych notowanych na rynku Nasdaq z efektem dwukrotnej dźwigni. Fundusz inwestuje w kontrakty terminowe na indeks Nasdaq 100. QUERCUS lev również odzwierciedla dwukrotność zmiany wartości, ale indeksu WIG20 (dźwignia 2x). Cel ten realizuje, kupując kontrakty terminowe na ten indeks.

Listę zamyka Investor Turcja, który kupuje akcje na tureckiej giełdzie. Przypomnijmy, że w całym 2022 r. powiększył on portfele klientów aż o 108 proc., co było najlepszym wynikiem na tle wszystkich funduszy inwestycyjnych. W 2023 r. fundusz stracił ponad 17 proc., a od stycznia tego roku zyskuje już niecałe 12 proc. W ostatnich latach stopę zwrotu zagranicznych inwestorów w Stambule w znacznej części determinuje zachowanie liry, która od 10 lat systematycznie traci na wartości w stosunku do dolara czy euro. Straty spowodowane słabością tureckiej waluty są jednak mniejsze od zwyżek cen akcji, co ostatecznie daje dodatnie wyniki z inwestycji. Niemniej, turecka giełda obarczona jest jednak ogromnym ryzykiem zmienności. W marcu, wbrew oczekiwaniom, turecki bank centralny podniósł stopy procentowe i to aż o 5 pkt proc. Obecnie główna stopa wynosi 50 proc. Dynamika procesów cenowych w Turcji tylko przez moment w końcówce 2023 r. uległa poprawie. Ceny w styczniu i lutym zanotowały już silniejsze miesięczne skoki, niż zakładały to rynkowe prognozy.

Pod lupę wzięliśmy także ofertę zagranicznych TFI. W tym przypadku również naliczyliśmy zaledwie 18 produktów (fundusze luksemburskie oraz ETF-y), które charakteryzują się najwyższym ryzykiem w skali SRI (wszystkie mają ryzyko na poziomie 6).

W tym gronie dominują fundusze sektorowe, z czego 5 inwestuje w akcje kopalni złota (Schroder ISF Global Gold A (Acc) (USD), Franklin Gold and Precious Metals Fund A (Acc) (USD), BlackRock GF World Gold A2 (USD), VanEck Gold Miners UCITS ETF A (Acc) (USD) i VanEck Junior Gold Miners UCITS ETF A (Acc) (USD)), a kolejne 4 w sektorze energii (iShares V - iShares S&P 500 Energy Sector UCITS ETF (Acc) (USD), Schroder ISF Emerging Europe A (Acc) (EUR), BlackRock GF World Energy A2 (USD) oraz Schroder ISF Global Energy A1 (Acc) (USD)). Podobnie jak w przypadku krajowych odpowiedników, fundusze inwestujące w akcje kopalni złota są pod kreską. Te, inwestujące w sektorze energii, zyskują w tym roku od 2 do 11 proc.

Na liście mamy także fundusz akcji blockchan (VanEck Crypto and Blockchain Innovators UCITS ETF A (Acc) (USD)), a także inwestujące w sektorze technologicznym AB SICAV I - International Technology Portfolio A (Acc) (PLN) (hedged) i VanEck Semiconductor UCITS ETF A (Acc) (USD). Ten ostatni inwestuje w branży półprzewodników i jedynie w tym roku zarobił już ponad 23 proc. W skali roku zyskał 72 proc., a przez ostatnie 3 lata niecałe 83 proc. Tak duże zyski są niewątpliwe związane z wprowadzeniem na rynek ChatGPT jesienią 2022 r., co napędziło hossę zwłaszcza w branży półprzewodników, które są fundamentem rozwoju sztucznej inteligencji. 

Na drugim biegunie są dwa ETF-y - VanEck Hydrogen Economy UCITS ETF A (Acc) (USD) i VanEck Rare Earth and Strategic Metals UCITS ETF A (Acc) (USD) - które w tym roku straciły już - odpowiednio - 16 i 18 proc., a w skali roku ponad 30 proc.