Fundusze funduszy – nie tak tanie jak się wydaje

Fundusze funduszy, czyli tzw. FOF-y, to rozwiązania, których portfele nie bazują bezpośrednio na papierach takich jak akcje czy obligacje, lecz inwestują w nie w sposób pośredni - korzystając z innych funduszy. W grę może wchodzić jeden produkt (wtedy często, choć niekoniecznie, jest to fundusz typu master-feeder), kilka lub nawet kilkadziesiąt rozwiązań. Możliwości inwestycyjnych jest naprawdę sporo – kapitał może być lokowany w fundusze otwarte, zamknięte, pochodzące z oferty własnej grupy kapitałowej i/lub podmiotów zewnętrznych, w tym zagranicznych. W portfelach polskich funduszy znaleźć możemy także tytuły uczestnictwa ETF.

Reklama

Zazwyczaj celem tworzenia FOF-ów jest dywersyfikacja aktywów. Pośrednia forma inwestycji daje również dostęp do rozwiązań niedostępnych na danym rynku (np. fundusze zagranicznych instytucji) lub obarczonych wysokim progiem wejścia dla przeciętnych inwestorów. Obecnie w Polsce funkcjonuje ponad 90 rozwiązań tego typu. Okazuje się, że często mają one stosunkowo niską opłatę za zarządzanie. Z naszych danych wynika, że blisko 60 z nich pobiera opłaty nieprzekraczające średniej dla poszczególnych grup funduszy.

Zapisz się na Newsletter

Bądźmy w kontakcie! Prosto na Twojego maila będziemy wysyłać skrót najważniejszych informacji ze świata finansów, powiadomienia o nowościach rynkowych, najnowsze oceny i raporty oraz codzienne notowania wybranych przez Ciebie funduszy inwestycyjnych.

Zapisz się

W jednym z ostatnich artykułów zwracaliśmy uwagę przede wszystkim na tzw. fundusze portfelowe, które oferują klientom gotowe strategie inwestycyjne. Paleta produktowa obejmuje zazwyczaj kilka opcji o różnym poziomie ryzyka. W rozwiązaniach tych kapitał inwestowany jest z reguły w fundusze z oferty macierzystego TFI, co umożliwia skonstruowanie rozwiązania o pożądanej strategii. Ważnym aspektem jest także obniżenie kosztów zarządzania kapitałem – wykorzystanie już istniejących produktów jest tańsze, niż konstrukcja nowego aktywnie zarządzanego rozwiązania. W efekcie deklarowana opłata stała jest zazwyczaj znacznie niższa niż w przypadku tradycyjnych rozwiązań. Dla przykładu we wprowadzonych przez BZ WBK TFI na początku tego roku funduszach portfelowych, stawki wahają się w przedziale od 0,1% do 0,4%, a w rozwiązaniach oferowanych klientom Alior Banku wynoszą 0,01%.

(Sprawdź też Gotowe strategie na spokojny sen)

Opłaty te nie dają jednak pełni obrazu jeśli chodzi o rzeczywisty koszt zarządzania kapitałem. Aby dowiedzieć się ile faktycznie zapłacimy za ulokowanie środków w dany fundusz warto sprawdzić wysokość opłat bieżących. Można ją znaleźć w KIID-ach poszczególnych funduszy (ang. Key Investor Information Dokument). Pokazuje ona jak wygląda realna wysokość kosztów, jakie ponosi fundusz w danym roku kalendarzowym. Zawiera ona wszystkie opłaty i koszty pobierane z aktywów funduszu, w tym m. in.: opłatę za zarządzanie, wszystkie koszty niezwiązane bezpośrednio z działalnością inwestycyjną (np. prowadzenie rachunku przez depozytariusza), opłaty transakcyjne, a także właśnie opłaty pobierane przez źródłowe fundusze. Zazwyczaj w funduszach funduszy opłaty bieżące są więc wyższe niż „czysta” opłata za zarządzanie funduszem – różnica ta zazwyczaj wynosi kilka punktów procentowych. Warto przy tym pamiętać, że rozbieżność ta wynika ze wszystkich wspomnianych elementów a nie jedynie kosztów zarządzania rozwiązań bazowych. Ponadto zarządzający FOF-em często mogą korzystać z tańszych jednostek.

(Sprawdź też Inwestując za granicą zwróć uwagę na opłaty)

Wyższe rzeczywiste koszty zarządzania kapitałem to cecha nie tylko funduszy portfelowych – występuje w przypadku niemal wszystkich FOF-ów dostępnych na polskim rynku. Średnio stawka opłat bieżących jest wyższa od opłat stałych deklarowanych o 3,2 pkt. proc. Z naszych danych wynika, że najwyższe opłaty bieżące pobierają fundusze white label zarządzane przez Opera TFI i skierowane do klientów Deutsche Banku. Niższe koszty (w 2017 r.) od tych deklarowanych ponieśli natomiast klienci wybranych funduszy z oferty Skarbiec TFI, Superfund TFI i Pekao TFI.