Inflacja zjada oszczędności. Realne stopy rekordowo ujemne

Czym są realne stopy zwrotu? Czym różnią się od nominalnych? I dlaczego są rekordowo niskie?

Jeszcze w maju zeszłego roku inflacja nie przekraczała 2,5%, czyli celu inflacyjnego NBP. Przekroczyła go w czerwcu, osiągając 2,6%. I choć od tego czasu przewyższa ten poziom, Rada Polityki Pieniężnej (RPP) nie zapowiada podwyżek stóp procentowych, utrzymując je od kilku lat na poziomie 1,5%. Dla oszczędzających oznacza to realną stratę. W styczniu realna stopa zwrotu z lokat spadła do -2,6%, a po uwzględnieniu podatku Belki nawet -2,9%. To najgorzej co najmniej od 2004 roku, do którego sięgają dane NBP.

Reklama

Co to jest realna stopa zwrotu? Czym się różni od nominalnej stopy?

Nominalna stopa zwrotu mówi nam o tym, jakiego zwrotu możemy oczekiwać z oszczędności, bez uwzględnienia inflacji. W przypadku lokaty znamy ją z góry – jako stawkę procentową, którą oferuje bank. W przypadku funduszy poznajemy ją dopiero po zakończeniu inwestycji.

Zapisz się na Newsletter

Bądźmy w kontakcie! Prosto na Twojego maila będziemy wysyłać skrót najważniejszych informacji ze świata finansów, powiadomienia o nowościach rynkowych, najnowsze oceny i raporty oraz codzienne notowania wybranych przez Ciebie funduszy inwestycyjnych.

Zapisz się

Realna stopa zwrotu mówi nam natomiast o tym, jak się zmieniła siła nabywcza pieniądza w danym czasie. Jest to nominalna stopa zwrotu z uwzględnieniem inflacji. Realną stopę zwrotu oblicza się według wzoru:



Aby wyliczyć „dzisiejszą” realną stopę zwrotu z lokat, wystarczy do wzoru podstawić inflację styczniową (R_i = 4,4%) oraz stawki procentowe lokat obowiązujące rok temu, czyli w styczniu 2019 roku. Według danych Narodowego Banku Polskiego (NBP) w styczniu 2019 roku średnie oprocentowanie lokat 12-mies. wynosiło 1,66% (nominalna stopa). To oznacza, że po roku z ulokowanych 10 tys. zł można było otrzymać odsetki w wysokości 166 zł (zysk nominalny). Ponieważ przez ten czas, czyli przez 12 miesięcy, inflacja wyniosła 4,4%, to realna stopa zwrotu okazała się ujemna i wyniosła -2,62%.

Realna stopa zwrotu R_r = (1,66%-4,4%)/(1+4,4%) = -2,62%.

Do pełnego obrazu brakuje nam jeszcze podatku od zysków kapitałowych (19% od odsetek). Oprocentowanie lokaty założonej rok temu z uwzględnieniem go wynosiło 1,66%*(1-19%)=1,34%. Czyli po 12 miesiącach realna stopa zwrotu wyniosła -2,93%.

I teraz powstaje pytanie, ile wyniesie realna stopa zwrotu z lokat zakładanych obecnie. Według ostatnich danych NBP z grudnia 2019 roku średnie oprocentowanie lokat zakładanych na 1 rok wynosiło 1,49%. Obecnie banki oferują podobne stawki, tylko te najwyższe i na krótki okres sięgają ok. 4,0%. Czy zapewnią one realny zysk, dowiemy się dopiero za rok, kiedy poznamy inflację za 12 miesięcy.

Ile wyniesie inflacja?

Prognozy nie są zbyt optymistyczne, choć po I kwartale inflacja powinna nieco odpuścić. Według projekcji NBP z listopada 2019 roku, inflacja powinna osiągnąć maksymalny poziom w I kwartale tego roku, napędzana m.in. wyższymi kosztami pracy, wysoką dynamiką cen żywności czy wzrostem cen energii elektrycznej. W kolejnych miesiącach inflacja powinna się nieco obniżyć (w drugim kwartale nawet poniżej 3,0%), pozostając do końca 2021 roku w pobliżu 2,5%. To jednak wciąż więcej niż wynosi oprocentowanie depozytów.

NBP publikuje projekcje inflacji trzy razy w roku. Najnowszą poznamy 9 marca.

Jak chronić oszczędności przed inflacją?

Niestety obecnie nie ma idealnego produktu, który zapewni ochronę oszczędności przed inflacją. Dla inwestorów, którzy nie akceptują ryzyka pewną propozycją jest skorzystanie z obligacji indeksowanych inflacją z nastawieniem, że oprocentowanie tych obligacji w kolejnych latach będzie na tyle atrakcyjne, że łączna stopa zwrotu w całym okresie inwestycji, nawet po uwzględnieniu podatku Belki, będzie wyższa niż skumulowana inflacja. Przy umiarkowanie rosnącej inflacji warto więc rozważyć inwestycje o wyższym poziomie ryzyka (np. instrumenty akcyjne).

Przeczytaj także: Jak pokonać inflację w swoich inwestycjach?

Wysoka inflacja a niskie stopy procentowe – jak chronić swój kapitał?