Opera TFI od dwóch lat szuka depozytariusza. Czy fundusze czeka likwidacja?

Dokładnie 4 grudnia 2020 r. ING Bank Śląski wypowiedział Operze TFI umowę o pełnienie funkcji depozytariusza dla wszystkich funduszy otwartych. Okres wypowiedzenia był w tym czasie wielokrotnie wydłużany. Opera ma bowiem problem ze znalezieniem następcy. 

Reklama

Jak wcześniej pisaliśmy, porozumienie z kwietnia 2022 r. (czwarte z rzędu) przedłużyło pełnienie funkcji depozytariusza do 7 listopada 2022 r. Potem bank jeszcze dwukrotnie godził się na przedłużenie współpracy. Ostatnie porozumienie - jak nieoficjalnie ustaliliśmy - wydłużyło ten okres o zaledwie kilka tygodni, licząc od pierwszych dni stycznia 2023 r.

Zapisz się na Newsletter

Bądźmy w kontakcie! Prosto na Twojego maila będziemy wysyłać skrót najważniejszych informacji ze świata finansów, powiadomienia o nowościach rynkowych, najnowsze oceny i raporty oraz codzienne notowania wybranych przez Ciebie funduszy inwestycyjnych.

Zapisz się

Co dalej? Jeśli towarzystwo nie znajdzie innego banku (bo tylko one mogą świadczyć usługi depozytariusza dla funduszy otwartych), wówczas stanowi to przesłankę do rozwiązania funduszy i otwarcia ich likwidacji. Zresztą wiele wskazuje na duże prawdopodobieństwo realizacji takiego scenariusza. 

Przede wszystkim to, że nie ma na rynku chętnych do przejęcia roli ING, a sam fakt, że bank wypowiedział umowę towarzystwu, jest sytuacją bardzo rzadko spotykaną i budzącą niepokój. Ponadto, pod koniec ubiegłego roku Opera TFI zmieniła zapisy statutowe w trzech parasolach funduszy otwartych. We wszystkich przypadkach zmiany zakładają, że gdy wartość aktywów danego funduszu spadnie poniżej 10 mln zł, wówczas TFI może podjąć decyzję o jego likwidacji. Historia podpowiada, że w przeszłości tego typu zmiany statutowe zapowiadały rychłą likwidację funduszu. Nowe zapisy w statutach funduszy Opery zaczną obowiązywać od 2 marca 2023 r.

Czytaj także: Opera TFI zmienia zapisy statutowe w trzech parasolach

Nie wiemy, jaki jest obecny stan aktywów funduszy tego TFI, ponieważ z końcem lipca ubiegłego roku Opera przestała przekazywać comiesięczne dane o wartości aktywów pod zarządzaniem. Z danych na koniec czerwca 2022 r. wynika natomiast, że łącznie we wszystkich 22 funduszach otwartych Opery (w sumie cztery parasole: Opera SFIO, Opera FIO, Novo FIO i Optimum FIO) zgromadzone było niecałe 380 mln zł. Pół roku wcześniej aktywa były ponad dwukrotnie większe.

Najmniejszy portfel (zaledwie 300 tys. zł) miał w tamtym czasie Opera Equilibrium.pl. I właśnie ten fundusz, podobnie jak Opera Avista-plus.pl, z dniem 30 grudnia 2022 r. weszły w proces likwidacji, o czym TFI poinformowało na swojej stronie internetowej. Łącznie likwidowane są obecnie 4 fundusze Opery (jeszcze Novo Globalnego Dochodu i Novo Małych i Średnich Spółek). 

Warto też przypomnieć, że fundusze otwarte Opery wciąż nie opublikowały sprawozdań finansowych za pierwszą połowę 2022 r. Ustawowy termin upłynął z końcem sierpnia zeszłego roku. Co więcej, Opera TFI nie wywiązuje się w terminie z ustawowych obowiązków już po raz trzeci z rzędu.  

W przypadku starszych sprawozdań finansowych funduszy Opery (tych za poł. 2021) ich lektura budzi niepokój. W kilku przypadkach dochodziło do przekraczania ustawowych limitów inwestycyjnych. Dodatkowo, w portfelach można znaleźć papiery - zwłaszcza obligacje - spółek RE Development i NPC.  

Co wiemy o tych spółkach? Obie działają w sektorze nieruchomości i mają ten sam adres, pod którym mieści się też siedziba Opera TFI. Ale to nie jedyny "łącznik". Obie spółki są powiązane z towarzystwem osobowo, m.in. poprzez członków rad nadzorczych. Łącznie papiery wartościowe obu emitentów na czerwiec 2021 roku stanowiły ok. 57 mln zł. Biorąc pod uwagę, że są to spółki niepubliczne, ich sprzedaż może być utrudniona. 

Zapytaliśmy KNF, czy w świetle obowiązujących przepisów fundusze inwestycyjne mogą inwestować środki klientów w spółki, których rzeczywistym beneficjentem jest osoba z powiązana z TFI (np. członek zarządu), które tym funduszem zarządza. W odpowiedzi usłyszeliśmy, że ustawa o funduszach nie zawiera wprost zakazu dokonywania takich inwestycji. Komisja zwróciła jednak uwagę, że zgodnie z treścią art. 48 ust. 2b pkt 2 Ustawy, TFI jest zobowiązane do zapobiegania powstawaniu konfliktów interesów, wykrywania takich konfliktów, a w przypadku powstania takiego konfliktu — zapewnienia ochrony interesu zarządzanego funduszu inwestycyjnego, uczestników tego funduszu i klientów towarzystwa.

- Szczegółowe wymogi w tym zakresie zostały zawarte w § 24 Rozporządzenia Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 18 listopada 2020 r. w sprawie sposobu, trybu oraz warunków prowadzenia działalności przez towarzystwa funduszy inwestycyjnych. Przywołane przepisy wskazują na generalną zasadę, jaką jest zapobieganie sytuacjom generującym konflikt interesów, które mogą potencjalnie powstać w przypadku dokonywania przez fundusz inwestycyjny lokat w spółki powiązane z członkami zarządu towarzystwa zarządzającego tym funduszem. Jednocześnie dopuszczając możliwość powstania w toku prowadzonej działalności sytuacji generujących konflikt interesów, przepisy zobowiązują TFI do przyjęcia regulaminu zarządzania konfliktami interesów, który powinien zawierać sposoby zarządzania konfliktami interesów - wyjaśnia Jacek Barszczewski, rzecznik KNF. 

W przypadku zaistnienia konfliktu interesów TFI zobowiązane jest zapewnić ochronę interesu zarządzanego funduszu inwestycyjnego oraz jego uczestników. - Analiza i ocena poszczególnych sytuacji skutkujących zaistnieniem potencjalnego konfliktu interesów wymaga pozyskania szczegółowego opisu stanu faktycznego związanego z powstaniem sytuacji generującej konflikt interesów i ustalenia, czy TFI odpowiednio zarządza zidentyfikowanym konfliktem interesów, a określona sytuacja (w tym przypadku inwestycja) nie narusza interesu uczestników - dodaje Jacek Barszczewski.

Wielokrotnie pytaliśmy Operę TFI (ostatni raz w listopadzie) o udzielenie komentarza, czy i jak udało się rozwiązać problemy z depozytariuszem, ale do tej pory nie uzyskaliśmy odpowiedzi. Towarzystwo nie odpisuje na wiadomości email, a zarząd jest nieuchwytny telefonicznie.