Co czeka klientów funduszy w 2023 roku?

Nowe dokumenty dla funduszy (KID-y)

Od początku 2023 roku TFI będą publikować nowy rodzaj dokumentu dla funduszy otwartych, tzw. KID, który zastąpi funkcjonujący od kilku lat KIID. Choć to tylko jedna litera mniej, to zmiana będzie spora. 

Reklama

Wprowadzenie nowego dokumentu jest podyktowane Rozporządzeniem PRIIPs, czyli regulacją Unii Europejskiej, której celem jest dostarczenie prostej w odbiorze i wystandaryzowanej informacji dotyczącej różnego rodzaju produktów zbiorowego inwestowania (ang. Packaged Retail and Insurance-based Investment Products).

Zapisz się na Newsletter

Bądźmy w kontakcie! Prosto na Twojego maila będziemy wysyłać skrót najważniejszych informacji ze świata finansów, powiadomienia o nowościach rynkowych, najnowsze oceny i raporty oraz codzienne notowania wybranych przez Ciebie funduszy inwestycyjnych.

Zapisz się

Nowy dokument KID (ang. Key Information Document) ma określony wzór, a wszystkie informacje mają zmieścić się na 3 stronach A4. Będzie zawierał szereg różnych informacji, w tym dotyczące zmienności, scenariuszy stóp zwrotu, a także całej gamy parametrów kosztowych.

Przeczytaj więcej: PRIIPs i KID – nowy standard

Główne zmiany względem KIID to:

• Zastąpienie wskaźnika SRRI, uwzględniającego jedynie zmienność wyceny, wskaźnikiem SRI. Wskaźnik ten uwzględnia dodatkowo ryzyko kredytowe portfela, ponadto sama formuła obliczeniowa SRI jest bardziej złożona. I choć skala ryzyka zostanie bez zmian: 1-7 (im wyższy wskaźnik, tym bardziej ryzykowny produkt), to będzie ona bardziej „pobłażliwa”. Na nowej skali granice przedziałów są dosyć odległe, w efekcie wiele funduszy po zmianach będzie miało niższy poziom ryzyka.
  Więcej w tekście: O SRI - Dla branży jedna litera, dla Ciebie duża zmiana.
• W dokumencie pojawią się scenariusze stóp zwrotu. Ich przebieg ustala się na podstawie danych historycznych, najczęściej dla trzech interwałów – roku, rekomendowanego okresu utrzymywania produktu (tzw. RHP, ang. recommended holding period) i pośredniego. Ustawodawca przewidział scenariusz negatywny, neutralny, pozytywny oraz tzw. stress-scenario, dający pogląd na to, jak zachowa się fundusz w przypadku nadzwyczajnych zdarzeń rynkowych.
• Z dokumentu zniknie wykres oraz dane dot. historycznych wyników.
• Informacje o kosztach będą bardziej rozbudowane. W dokumencie KID znajduje się informacja o kosztach, które inwestor może ponieść na przestrzeni trzech wspomnianych wcześniej interwałów. Koszty będą podawane w ujęciu kwotowym oraz procentowym, tak, aby pokazać, w jakim stopniu obniżają wynik z inwestycji. W tym celu używany jest tzw. wskaźnik Reduction in Yield (RIY). Koszty są podzielone na różne kategorie od kosztów wejścia/wyjścia po koszty transakcyjne.

Ważne zmiany dla funduszy ESG

Od 1 stycznia będą obowiązywać zaostrzone wymogi sprawozdawcze dla funduszy z metką ESG. Tego dnia wchodzą w życie zasady Rozporządzenia UE w sprawie zrównoważonego finansowania (SFDR) poziomu 2. Chodzi głównie o treści i sposób prezentacji informacji związanych ze wskaźnikami zrównoważonego rozwoju, tak by ujawnienia były kompleksowe i zrozumiałe.

Co to oznacza dla klientów funduszy?

Od 1 stycznia na stronach internetowych funduszy inwestycyjnych powinny być publikowane oświadczenia o negatywnym wpływie na zrównoważony rozwój. W przypadku funduszy z art. 8 (light green) i 9 (dark green) ujawnienia są wymagane na etapie poprzedzającym zawarcie umowy (w prospekcie emisyjnym) i później akutalizowane. W prospektach funduszy pojawią się więc tzw. PCD czyli ujawnienia przedkontraktowe – szczegółowe informacje dotyczące tego, jak bardzo fundusz jest odpowiedzialny. Podobny zestaw informacji pojawi się także na stronach internetowych TFI (tzw. website disclosures).

Ponadto w odniesieniu do funduszy z art. 8 oraz art. 9 TFI będą musiały okresowo publikować  informacje o głównych niekorzystnych skutkach dla zrównoważonego rozwoju, tzw. PAI (ang. principal adverse impacts). Mogą być one publikowane w dowolny sposób oraz dodatkowo w sprawozdaniach finansowych (najwcześniej w spr. z 30.06.2023 za 2022 rok). 

Obecnie w ofercie krajowych TFI mamy 40 funduszy z metką ESG, które zarządzają aktywami wartymi 4,5 mld zł. Większość z nich jest sklasyfikowana z art. 8.

Więcej: Ważne zmiany dla funduszy ESG

Nadchodzi autozapis do PPK

Minęły trzy lata, odkąd pierwsze składki zaczęły wpływać na konta uczestników Pracowniczych Planów Kapitałowych. Uczestnictwo w programie jest dobrowolne, przy czym każdy pracownik zatrudniony na umowę o pracę i będący w wieku 18-55 lat zapisywany jest automatycznie. Taki autozapis ponawiany jest co cztery lata. I właśnie w I kwartale 2023 roku czeka nas pierwszy ponowny automatyczny zapis do tego systemu.

Oznacza to, że osoby, które wcześniej zrezygnowały z PPK, zostaną przez pracodawców zapisane do programu, chyba że ponownie zrezygnują. Ważność dotychczas złożonych rezygnacji wygasa z końcem lutego 2023 roku. 

Do 28 lutego pracodawca ma obowiązek poinformowania osób, które przed tym terminem składek do PPK nie odprowadzały, że w marcu zapisze je do PPK i zacznie odprowadzać składki albo wznowi to odprowadzanie, jeśli pracownik został na początku funkcjonowania programu zapisany do PPK, ale potem podjął decyzję o rezygnacji. 

W marcu pracodawca musi zapisać do PPK osoby, które nie są uczestnikami PPK i nie złożyły deklaracji rezygnacji. Następnie powinien naliczyć i pobrać składki.

Między 1 a 17 kwietnia pracodawca powinien przekazać składki do PPK w instytucji finansowej.

Jeżeli do tej pory pracodawca nie miał zawartej umowy o zarządzanie PPK oraz o prowadzenie PPK (bo na przykład wszyscy pracownicy podpisali deklarację rezygnacji), musi ją podpisać. Obecnie może wybierać między 18 instytucjami prowadzącymi PPK.

W pierwszej fazie tworzenia PPK wiele osób zdecydowało się na rezygnację i ostatecznie partycypacja w programie wyniosła 34,3% (dane na 11.2022). W sumie w PPK oszczędza obecnie 2,5 mln pracowników.

Więcej: Nadchodzi autozapis do PPK. Co oznacza dla pracowników i pracodawców?

Zmiany w sposobie pobierania opłat zmiennych

Trwają prace nad opracowaniem zasad pobierania opłaty zmiennej (success fee) dla funduszy zamkniętych oferowanych klientom detalicznym. To kolejny etap dostosowywania standardów do wytycznych European Securities and Markets Authority (ESMA). W zeszłym roku został opublikowany standard dla funduszy otwartych (FIO i SFIO).

- Jesteśmy na końcówce dyskusji dot. standardu SF dla FIZ, zostanie on przyjęty zapewne w pierwszym kwartale przyszłego roku i do końca roku będą wprowadzane zmiany do statutów funduszy, tak aby osiągnąć pełną zgodność ze standardami od początku 2024 r. – zapowiada Małgorzata Rusewicz, prezeska Izby Zarządzających Funduszami i Aktywami.

Wytyczne IZFiA powstają, aby stosowane modele pobierania opłat za wynik były ujednolicone, naliczane w sposób rzetelny i sprawiedliwy wobec inwestorów. Mają zapobiegać obciążaniu funduszu i jego uczestników nadmiernymi kosztami.

Więcej o opłacie zmiennej, o sposobach i mechanizmach jej naliczania pisaliśmy w artykule "Wszystko, co warto wiedzieć o success fee".

W przypadku funduszy otwartych wytyczne zakładają m.in., że benchmark powinien być adekwatny do strategii funduszu, nie może być korygowany o żadne opłaty bądź koszty związane z zarządzaniem funduszem, TFI będą musiały badać okresy strat w horyzoncie pięcioletnim i w zależności od tego mogą naliczać opłaty za wyniki. Maksymalna stawka success fee powinna wynosić 20 proc. i jedynie w uzasadnionych przypadkach dopuszcza się przekroczenie tego poziomu.

Czytaj także: Nowe standardy dla opłat zmiennych

TFI od wielu miesięcy zmieniają mechanizmy pobierania opłat w oferowanych funduszach otwartych, wprowadzając odpowiednie zmiany w statutach. Jednocześnie wprowadzają opłaty zmienne w funduszach, które wcześniej ich nie pobierały. Szacujemy, że jeszcze 2 lata temu ok. 30% funduszy otwartych pobierało success fee, obecnie odpowiednie zapisy w statucie ma 40% z nich. W ten sposób TFI próbują „odbić” sobie obniżony przychód z opłaty stałej. Ta od 2019 r. była regulacyjnie obniżana — do maksymalnie 2,0% obecnie. W przypadku FIZ-ów takiego ograniczenia w pobieraniu opłaty stałej nie ma.

Co jeszcze?

• Tworzenie ETF-ów w Polsce ma być łatwiejsze i szybsze, a dzięki temu fundusze pasywne mają trafić pod strzechy. Proponowane zmiany legislacyjne są na etapie prac rządowych. 

• Nowelizacja ustawy o funduszach inwestycyjnych wprowadziła możliwość składania oświadczeń woli w postaci elektronicznej m.in. w przypadku nabywania lub wykupu certyfikatów inwestycyjnych. Forma elektroniczna będzie domyślną formą wysyłki potwierdzeń zbycia lub odkupienia jednostek uczestnictwa funduszy otwartych. Te zmiany wejdą w życie od 27 stycznia 2023.