Resort finansów chce, aby ETF-ów w Polsce było więcej. Szykuje zmianę przepisów

- Zbliżamy się do standardu, według którego fundusze ETF funkcjonują w całej Europie i liczymy na to, że tego typu instrumentów będzie w Polsce coraz więcej. Chcemy, by inwestorzy mieli w Polsce dostęp do szerokiej i różnorodnej oferty tych instrumentów. By nie musieli po nie sięgać za granicę - powiedział w rozmowie z PAP wiceminister finansów Artur Soboń, komentując zmiany przewidziane w Strategii Rozwoju Rynku Kapitałowego (SRRK), dotyczące funduszy ETF (ang. Exchanged Traded Funds).

Reklama

- W świetle naszej propozycji fundusze ETF nie będą już traktowane jako fundusze zamknięte, ale w odróżnieniu od dzisiejszych otwartych funduszy inwestycyjnych ich jednostki będą mogły być notowane na giełdzie – dodała Katarzyna Szwarc, pełnomocniczka ministra finansów ds. Strategii Rozwoju Rynku Kapitałowego.

Zapisz się na Newsletter

Bądźmy w kontakcie! Prosto na Twojego maila będziemy wysyłać skrót najważniejszych informacji ze świata finansów, powiadomienia o nowościach rynkowych, najnowsze oceny i raporty oraz codzienne notowania wybranych przez Ciebie funduszy inwestycyjnych.

Zapisz się

Projekt ustawy, który trafił właśnie do drugich konsultacji, zakłada nowelizację w sumie 28 aktów prawnych regulujących wykonywanie działalności przez podmioty rynku finansowego. W szczególności chodzi o banki, fundusze inwestycyjne, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji, krajowe instytucje płatnicze, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe. Do końca roku SRRK ma trafić na Radę Ministrów, a na początku przyszłego roku do Sejmu. Najpóźniej w połowie przyszłego roku ustawa ma wejść w życie.

Tworzenie ETF-ów ma być szybsze i prostsze

W uzasadnieniu do projektowanej ustawy resort finansów wskazuje, że koncepcja ETF przewidziana obecnie w przepisach ustawy o funduszach inwestycyjnych oparta jest o konstrukcję FIZ, emitującego certyfikaty inwestycyjne. To sprawia, że tworzenie krajowego ETF wymaga zatwierdzenia prospektu i uzyskania zezwolenia na utworzenie funduszu. Dodatkowo, ze względu na ciągłą emisję certyfikatów oraz ciągłe dopuszczanie do obrotu na GPW,  prospekt zatwierdzać tzrzeba każdorazowo po upływie każdych kolejnych 12 miesięcy (konieczność ciągle ważnego prospektu przez cały czas emitowania certyfikatów). 

- To generuje olbrzymi nakład pracy oraz koszty, zwłaszcza, że prospekty podlegają obowiązkowi suplementowania. Z obowiązkiem suplementowania natomiast związany jest problem zawieszania procesu rozrachunku przyjętych zapisów na certyfikaty, które korzystają z prawa do wycofania, a które to prawo, po zmianie WANCI (wartości aktywów netto funduszu na certyfikat inwestycyjny), może być wykorzystywane w sposób niezgodny z jego istotą i prowadzić do nadużyć, które w efekcie obciążają uczestników funduszu. Ponadto, spowodowane suplementacją wstrzymanie rozrachunku zapisów, w tym również dla animatora emitenta, który odgrywa szczególną rolę w procesie obrotu certyfikatami funduszy ETF, powoduje pogorszenie jakości kwotowań (niższa skłonność animatora do kwotowań, niższe kwoty ofert kupna/sprzedaży, szersze spread’y), a więc znacząco zmniejsza atrakcyjność produktu dla inwestorów oraz przerywa przypisaną produktowi ciągłość emisji i wykupów certyfikatów - czytamy w uzasadnieniu do projektowanych zmian.

W związku z powyższym, w ustawie o funduszach inwestycyjnych mają pojawić się zmiany, które umożliwią:

• tworzenie portfelowych funduszy inwestycyjnych, których portfel byłby oparty na składzie portfela papierów wartościowych stanowiących podstawę do ustalenia wartości co najmniej indeksów możliwych do wykorzystywania zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1011 z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie indeksów stosowanych jako wskaźniki referencyjne w instrumentach finansowych i umowach finansowych lub do pomiaru wyników funduszy inwestycyjnych i zmieniające dyrektywy 2008/48/WE i 2014/17/UE oraz rozporządzenie (UE) nr 596/2014,
• wykorzystywanie przez fundusze portfelowe mechanizmu tzw. swing pricing, uznanego przez wielu regulatorów europejskich (oraz przez European Securities and Markets Authority) za skuteczne narzędzie zarządzania ryzykiem płynności na rynku funduszy inwestycyjnych
• inwestowanie przez fundusze inwestycyjne otwarte w certyfikaty inwestycyjne emitowane przez krajowe fundusze portfelowe (obecnie tworzone jako fundusze inwestycyjne zamknięte) na poziomie wyższym niż obecnie (podwyższenie limitu przewidzianego w art. 96 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych) – poprzez uwzględnienie certyfikatów inwestycyjnych w limicie przewidzianym dla tytułów uczestnictwa zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS),
• wprowadzenia zmian w zawartym w art. 16 ust. 3 ustawy o funduszach inwestycyjnych upoważnieniu ustawowym Ministra Sprawiedliwości w sposób zapewniający dostosowanie jego przepisów do specyfiki portfelowych funduszy inwestycyjnych, w tym w szczególności uwzględniający specyfikę wynikającą z ciągłej emisji certyfikatów inwestycyjnych w przypadku ETF w formie zamkniętego funduszu inwestycyjnego.

Resort finansów wskazuje, że koncepcja przewidziana obecnie w przepisach ustawy o funduszach inwestycyjnych generuje olbrzymi nakład pracy po stronie rynku, ale też po stronie nadzoru. Ministerstwo wskazuje, że w ciągu kilku lat liczba zatwierdzanych prospektów i ewentualnie suplementów nowo tworzonych funduszy portfelowych w formule funduszy inwestycyjnych zamkniętych ma wzrosnąć do ok. 20 rocznie.

- Konieczne jest więc tutaj wyeliminowanie potencjalnie ryzyka zaniechania efektywnego i sprawnego wykonywania zadań w tym zakresie przez KNF. Funkcjonowanie tego typu produktów na rozwiniętych rynkach europejskich nie wymaga corocznego zatwierdzania dokumentu informacyjnego, ani odnawiania dopuszczenia produktu do obrotu na rynku, przez co nie angażuje sił organu nadzoru na takim poziomie jak obecnie w Polsce, a organ nadzoru sprawuje jedynie bieżący nadzór na normalnych zasadach. Uwzględnione tutaj zmiany będą więc stanowić znaczne usprawnienie funkcjonowania KNF w tym obszarze i wpłyną na rozwój segmentu funduszy portfelowych w formule funduszy inwestycyjnych zamkniętych w Polsce - czytamy.

Zmiany w tym zakresie ustawy o funduszach inwestycyjnych dotyczą:

• oparcia koncepcji krajowego funduszu portfelowego na konstrukcji funduszu otwartego (fundusz inwestycyjny otwarty lub specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty);
• wprowadzenia zbywalności jednostek uczestnictwa funduszy portfelowych (w celu umożliwienia dokonywania nimi obrotu wtórnego na rynku regulowanym lub w alternatywnym systemie obrotu);
• wprowadzenia dematerializacji (rejestracja w depozycie papierów wartościowych) jednostek uczestnictwa funduszy portfelowych.

Dodatkowo, zmiany ustawy o funduszach inwestycyjnych w tym zakresie obejmują również przekształcenie dotychczas utworzonych (jako FIZ) funduszy portfelowych w odpowiednio fundusze inwestycyjne otwarte lub specjalistyczne fundusze inwestycyjne otwarte.

- Zasady przekształcenia zostały dostosowane do specyficznej sytuacji prawnej, w jakiej funkcjonują krajowe ETF obecnie i w jakiej znajdą się po wejściu w życie projektowanych obecnie przepisów. Model przekształcenia uwzględniony w przepisie przejściowym w art. 35 ustawy zakłada, że w okresie 18 miesięcy wszystkie utworzone dotychczas fundusze zostaną przekształcone (dotychczasowy fundusz zostanie wykreślony z rejestru funduszy inwestycyjnych), a ich miejsce zajmą fundusze, które działać będą na nowych zasadach - czytamy w uzasadnieniu.

Przekształcenie funduszu w FIO lub SFIO będzie wymagało zgody KNF. Zgoda ta jednak będzie udzielana w trybie uproszczonym – upływ terminu do zgłoszenia przez KNF sprzeciwu wobec przekształcenia funduszu będzie równoważny w skutkach z udzieleniem zezwolenia na utworzenie odpowiednio otwartego funduszu inwestycyjnego lub specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego.

W zmiany w ustawie o funduszach inwestycyjnych przewidują też umożliwienie funduszom portfelowym, których certyfikaty inwestycyjne zostały dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym, publikację składu portfela na bazie dziennej. Obecnie, z uwagi na tajemnicę zawodową, fundusze tego typu nie mogą publikować składu portfela częściej niż kwartalnie. Udostępnianie wskazanych informacji przez fundusze portfelowe typu ETF zwiększy ich transparentność, która jest kluczowa z punktu widzenia inwestorów.

Zdaniem Katarzyny Szwarc, z punktu widzenia MF jest bardzo pożądane, żeby takie instrumenty się rozwijały, bo są transparentne i mają wbudowany element dywersyfikacji portfela, co mityguje ryzyko dla inwestorów.  Jej zdaniem, wzmocnienie ETF nie musi prowadzić do osłabienia znaczenia funduszy zarządzanych aktywnie przez TFI.

Nowe "zielone" obligacje

 W projekcie SRRK znalazły się także inne zmiany, m.in.

• Przepisy wspierające rozwój zrównoważonych, zielonych finansów, wprowadzające m.in. obligacje transformacyjne, czyli instrumenty dłużne, które mają służyć sprawiedliwej transformacji. Mają być spójne ze standardem zielonych obligacji ICMA (Międzynarodowe Stowarzyszenie Rynków Kapitałowych), powszechnym wśród międzynarodowych inwestorów. Obligacje te umożliwiają pozyskiwanie środków m.in. na energetykę odnawialną, czysty transport, gospodarkę obiegu zamkniętego czy odpowiedzialną gospodarkę wodną.
  - SRRK zobowiązuje nas, by przygotować dla tego typu instrumentów zachęty fiskalne, nad którymi wciąż pracujemy. Na dziś chcemy odbyć z rynkiem rozmowę na temat samej konstrukcji nowego instrumentu – powiedział Artur Soboń. Zdaniem Katarzyny Szwarc, zachęty byłyby potrzebne przede wszystkim po stronie emitentów.
• Jednolita licencja bankowa — zdecydowano się na usunięcie barier administracyjnych i biurokratycznych, które są zbyt wygórowane dla instytucji wyspecjalizowanych w świadczeniu usług finansowych, jakimi są banki;
• Pożyczki papierów wartościowych — obecnie polskie instytucje, z braku odpowiednich regulacji nie mogą pożyczać papierów wartościowych. Projekt wprowadza przepisy, które takie pożyczki umożliwiają.
• Instytucja „czynnego żalu” - projekt tworzy instytucję „czynnego żalu”, która nie istnieje obecnie w przepisach rynku kapitałowego. Komisja Nadzoru Finansowego otrzyma narzędzia, dzięki którym będzie mogła zdecydować o znacznym zmniejszeniu kary dla instytucji, która naruszyła przepisy, ale później usunęła negatywne skutki tych naruszeń i poinformowała KNF, że taka sytuacja miała miejsce.
• Zmiany w postępowaniu prospektowym — Projekt wprowadza szereg zmian mających usprawnić proces w postępowaniu prospektowym.

Poza projektem mają być procedowane m.in. przepisy podatkowe, związane z kompensacją zysków i strat z giełdy i funduszy inwestycyjnych, czy propozycje dotyczące podatku od zysków kapitałowych.