Skuteczność funduszy absolutnej stopy zwrotu (wrzesień 2023) – FIZ-y niepubliczne pod lupą

Zbadaliśmy skuteczność łącznie 75 otwartych i zamkniętych funduszy absolutnej stopy zwrotu, zarówno polskich, jak i luksemburskich. Spośród nich na koniec trzeciego kwartału 2023 r. zaledwie 2 wypełniały swoje sztandarowe zadanie bezbłędnie.

Reklama

Dla przypomnienia! Celem funduszy absolutnej stopy zwrotu jest zarabianie w każdych warunkach rynkowych, bez względu na to, w którą stronę podążają indeksy giełdowe, ceny obligacji czy surowców. Fundusze te realizują swoje sztandarowe zadanie na wiele różnych sposobów, zatem porównywanie ich do siebie, analizując nominalne stopy zwrotu, nie jest najlepszym sposobem sprawdzania ich skuteczności. Tę lepiej analizować, patrząc na powtarzalność stóp zwrotu w wybranych okresach. Dobry fundusz absolute return powinien osiągać dodatnie wyniki w sposób stabilny i powtarzalny w wybranym horyzoncie, np. rocznym. Im więcej takich okresów zakończył z zyskiem, tym większa szansa, że nas nie zawiedzie.

Zapisz się na Newsletter

Bądźmy w kontakcie! Prosto na Twojego maila będziemy wysyłać skrót najważniejszych informacji ze świata finansów, powiadomienia o nowościach rynkowych, najnowsze oceny i raporty oraz codzienne notowania wybranych przez Ciebie funduszy inwestycyjnych.

Zapisz się

Stosowana przez nas metodologia polega właśnie na analizowaniu regularności w wypracowywaniu dodatnich wyników. Badamy ją na podstawie tego, ile dodatnich przesuwanych 12-miesięcznych stóp zwrotu miały te fundusze w ostatnich trzech latach. Takich okresów może być maksymalnie 24. Czyli np. jeżeli na koniec września tego roku dany fundusz miał 50-proc. skuteczność, to oznacza, że od września 2021 do września 2023 r. zanotował 12 okresów, w których roczna stopa zwrotu była na plusie.

Dodatkowo wyniki poszczególnych rozwiązań porównujemy do oprocentowania depozytów. Bowiem celem funduszy absolutnej stopy zwrotu jest również osiąganie wyników przewyższających stopę wolną od ryzyka. Osobne oceny dostają fundusze działające krócej niż 3 lata i FIZ-y wyceniane kwartalnie.

Pod lupę wzięliśmy w sumie 32 FIZ-y niepubliczne, w tym 8 wycenianych kwartalnie. Najlepiej w naszym zestawieniu wypada Opoka Neutral, który na koniec września tego roku jako jeden z dwóch mógł się pochwalić 100-proc. skutecznością. Fundusz stosuje strategię market neutral, czyli stara się być neutralny rynkowo poprzez zajmowanie równocześnie długich i krótkich pozycji na akcjach (long/short). Zarządzający wykorzystują średnio i długoterminowe trendy na spółkach. Opoka Neutral dotychczas tylko jeden rok kalendarzowy (2018) zakończył z ujemnym wynikiem. Na przestrzeni całego 2022 r. (który był wyjątkowo trudny zarówno na rynkach akcji, jak i obligacji) jego 12-miesięczne stopy zwrotu (przesuwane co miesiąc) znajdowały się w przedziale od 1,5 do 9,6 proc. W skali ostatnich trzech lat fundusz zarobił 26,1 proc. 

Neutralny rynkowo jest też Insignis FIZ, który podobnie jak wspomniany rywal, zajmuje długie pozycje na akcjach i zabezpiecza je tzw. krótką sprzedażą (pozycja short), co daje możliwość osiągania pozytywnych stóp zwrotu także na spadkowym rynku. Fundusz ma jednak nieco gorszą skuteczność, która na koniec września wynosiła 92 proc. Na 24 badane okresy noga powinęła mu się dwukrotnie: w październiku 2021 r., kiedy 12-miesięczna stopa zwrotu była ujemna i wyniosła -4,3 proc., a także w lutym 2022 r., gdy sięgnęła -0,3 proc. Od lutego ubiegłego roku fundusz już jednak nie zawodzi - jego 12-miesięczne stopy zwrotu przesuwane co miesiąc były w tym okresie dodatnie i oscylowały w granicach od 6,3 do 15,8 proc. W skali ostatnich trzech lat fundusz zarobił 28,2 proc. 

Na podium uplasował się Opoka Alfa, który na koniec września miał 88-proc. skuteczność, co oznacza, że na 24 badane okresy trzykrotnie zanotował ujemne 12-miesięczne stopy zwrotu (w czerwcu, we wrześniu i październiku 2022 r.), które wyniosły od -1,6 do -3,3 proc. Od października ubiegłego roku fundusz jest nieprzerwanie na plusie, a jego 12-miesieczne stoy zwrotu oscylują pomiędzy 2,7 a 11,7 proc. Opoka Alfa to fundusz multiasset, co oznacza, że inwestuje w wiele klas aktywów: akcje, metale szlachetne oraz wszelkiego rodzaju okazje inwestycyjne (inne płynne aktywa np. surowce czy rynek stopy procentowej). Przez ostatnie 3 lata taka strategia przyniosła 36,6 proc. zysku.

Pod tym względem liderem jest Polaris FIZ - w skali trzech lat zarobił bowiem niemal 65 proc. To nie tylko najlepszy wynik spośród FIZ-ów niepublicznych, ale na tle wszystkich analizowanych przez nas funduszy absolute return (polskich i zagranicznych). Jego skuteczność na koniec III kwartału wynosiła 83-proc., co oznacza 4 okresy z ujemną stopą zwrotu na 24 możliwe. To wynik i tak leszy niż w przypadku większości funduszy otwartych absolute return (FIO) i FIZ-ów publicznych. Od końca września 2021 do końca września 2023 r. jego 12-miesieczne stopy zwrotu przesuwane co miesiąc wynosiły od -1,9 proc. do 40,4 proc. Niewiele jednak wiadomo o jego strategii. W opisie na profilu analizy.pl możemy przeczytać, że zarządzany jest w sposób aktywny i charakteryzuje się brakiem sztywnych udziałów procentowych poszczególnych klas aktywów w portfelu. Inwestuje zarówno w lokaty denominowane w walucie polskiej, jak i w walutach obcych, na rynku polskim i zagranicznych.

Najgorzej spośród FIZ-ów niepublicznych wypada Rockbridge FIZ Globalnych Spółek Dywidendowych, którego skuteczność wynosi 0 proc., co oznacza, że wszystkie 24 badane okresy zakończył pod kreską. W skali 3 lat stracił ponad 34 proc.

A jak na tym tle wypadają FIZ-y publiczne? Słabo. Najwyższą, bo 79-proc. skuteczność ma PZU FIZ Legato, który działa od sierpnia 2021 r., a więc liczba możliwych rolowanych 12-miesiecznych stóp zwrotu w jego przypadku wynosi 14. Na tych 14 okresów, trzykrotnie znalazł się pod kreską (od -0,7 proc. do -2,3 proc.). Od listopada 2022 r. fundusz już nie zawodzi - jego 12-miesięczne stopy zwrotu przesuwane co miesiąc były dodatnie i wyniosły od 0,4 do 8,1 proc. Fundusz wykorzystuje strategię global macro, która pozwala mu inwestować w różne klasy aktywów, skupiając się na najpłynniejszych instrumentach takich jak stopy procentowe, waluty, indeksy giełdowe, czy globalne akcje, w szczególności wchodzące w skład indeksu MSCI World.

Podobnie jak kwartał wcześniej wypadają QUERCUS Multistrategy FIZ oraz Eques Aktywnego Inwestowania FIZ. Ich skuteczność nie zmieniła się w tym czasie i wynosi - odpowiednio - 67 i 63 proc. Poprawę widać natomiast w przypadku PKO Globalnej Strategii FIZ oraz PKO Absolutnej Stopy Zwrotu Europa Wschód-Zachód FIZ. Ten pierwszy inwestuje zarówno na rynku akcji, obligacji, walut a pośrednio także surowców. W czerwcu miał 63-proc. skuteczność, a na koniec września 75-proc. Drugi z funduszy inwestuje głównie w akcje spółek z regionu szeroko pojętej Europy Wschodniej i Zachodniej i stosuje strategię long/short. Jego skuteczność poprawiła się z 50 na 63 proc.

Na drugim biegunie jest Rockbridge FIZ Multi Inwestycja, którego skuteczność, podobnie jak kwartał wcześniej, wynosi zaledwie 38 proc.

W przypadku funduszy otwartych (FIO) stosujących strategię absolute return, już od dłuższego czasu najlepiej w naszym zestawieniu wypada Goldman Sachs Multi Factor, który na koniec września miał 92-proc. skuteczność. Jest to jednak wynik gorszy niż w poprzednich kwartałach. Jeszcze na koniec marca fundusz ten wypełniał swoje zadania w 100-proc., a na koniec czerwca w 96-proc. W III kwartale słabszy był sierpień, kiedy jego 12-miesięczna stopa zwrotu była ujemna i wyniosła -0,1 proc. W skali ostatnich trzech lat fundusz zarobił 24 proc. i jest to pochodna inwestycji w fundusz luksemburski NN (L) Multi Asset Factor Opportunities. Ten ostatni z kolei stosuje strategię long-short, a inwestować może w akcje, obligacje, waluty i indeksy towarów. 

Z 60 na 67 proc. skuteczność poprawił z kolei Goldman Sachs Total Return. Fundusz miał słabsze wyniki w 2022 r., kiedy czterokrotnie jego 12-miesięczne stopy zwrotu były ujemne. Ale od grudnia ubiegłego roku fundusz przestał zawodzić - jego 12-miesięczne stopy zwrotu przesuwane co miesiąc znalazły się w tym czasie w przedziale 0,9 do 17,8 proc. Fundusz inwestuje w wiele klas aktywów. Instrumenty dłużne mogą stanowić od 0 do 100 proc. portfela, a akcje -do 80 proc. Elastyczność procesu inwestycyjnego ma na celu osiąganie stopy zwrotu przekraczającej w pełnym cyklu inwestycyjnym (tj. 3 do 5 lat) średniorocznie stopę WIBOR 1Y powiększoną o 4 punkty procentowe. 

Podobną skuteczność, jak kwartał wcześniej (63 proc.) utrzymały z kolei PZU Energia Agresywny Absolutnej Stopy Zwrotu oraz PZU Energia Ochrony Absolutnej Stopy Zwrotu. Ten pierwszy nieprzerwanie od listopada 2022 r. osiąga dodatnie 12-miesięczne stopy zwrotu, które oscylowały pomiędzy 0,6 a 18,5 proc. W skali ostatnich trzech lat powiększył portfele o ponad 31 proc., co jest najlepszym wynikiem spośród wszystkich otwartych funduszy absolute return. Fundusz charakteryzuje się dużą zmiennością składników lokat posiadanych w portfelu. Może inwestować od 0 do 100 proc. aktywów zarówno w akcje, jak i obligacje, a także w instrumenty pochodne. Intencją jest utrzymywanie wysokiego zaangażowania w instrumenty udziałowe i jak najrzadsze korzystanie z limitu w instrumentach dłużnych.

Z kolei PZU Energia Ochrony Absolutnej Stopy Zwrotu, podobnie jak poprzednik, znacząco poprawił wyniki od listopada ubiegłego roku i od tego czasu co miesiąc jest 12-miesięczne stopy zwrotu są nad kreską od 4,2 do 16,8 proc. W skali trzech lat zarobił jednak mniej, bo niecałe 23 proc. Fundusz stosuje strategię absolutnej stopy zwrotu poprzez inwestowanie aktywów w instrumenty dłużne i pieniężne zarówno skarbowe, jak i korporacyjne w zależności od oceny perspektyw gospodarczych poszczególnych regionów świata i państw, jak również branż i spółek. 

Nieznacznie swoją skuteczność poprawił również Superfund RED, którego skuteczność jednakowo kwartał jak i rok temu wynosiła 0 proc., a na koniec września sięgnęła 4 proc. To wciąż jednak marne pocieszenie dla inwestorów, zważywszy, że w skali ostatnich trzech lat fundusz stracił ponad 40 proc. Superfund RED ma utrzymywać niską korelacją z rynkami akcji i obligacji, a cel ten realizuje, inwestując w tytuły uczestnictwa funduszu Superfund Red Sicav (formuła master feeder). Ten ostatni z kolei korzysta z własnych, w pełni zautomatyzowanych systemów transakcyjnych, inwestujących na około 60 międzynarodowych rynkach kontraktów terminowych.

Skuteczność poprawiły też Baltic Makro Alokacji (z 48 na 50 proc.) oraz Baltic Makro Alokacji Plus (z 33 na 50 proc.). Pogorszyły się natomiast wyniki UNIQA Globalnej Makroalokacji. Jeszcze kwartał temu ten ostatni miał 13-proc. skuteczność, która obecnie wynosi 0 proc. Jego 12-miesięczne stopy zwrotu przesuwane co miesiąc znalazły się przez ostatnie 2 lata w przedziale -1,5 proc. do -15,8 proc. Przez ostatnie 3 lata fundusz stracił ponad 16 proc.

W przypadku funduszy luksemburskich, które do naszej analizy włączyliśmy w marcu tego roku, najwyższą 100-proc. skuteczność ma Fidelity Funds Absolute Return Global Equity. Fundusz zajmuje długie i krótkie pozycje na akcjach oraz powiązanych instrumentach zapewniających ekspozycję na spółki na całym świecie. Oferowany jest w różnych walutach. Do analizy wzięliśmy tytuły uczestnictwa PLN-hedged (w polskich złotych i z zabezpieczonym ryzykiem walutowym), które dostępne są od lipca ubiegłego roku. Od tego czasu liczba możliwych rolowanych 12-miesiecznych stóp zwrotu w jego przypadku wynosi 3, i każdy ten okres fudusz zakończył nad kreską (od 12 do 16 proc.). Łącznie od lipca ubiegłego roku zarobił niecałe 20 proc.

Ten sam fundusz, lecz wyceniany w dolarze (Fidelity Funds Absolute Return Global Equity Fund A PF (Acc) (USD)) ma 92-proc. skuteczność, co oznacza, że na 24 możliwe okresy miał 2 z ujemną stopą zwrotu.  W tym czasie jego 12-miesięczne wyniki znajdowały się w przedziale od -1,2 proc. do 11,2 proc. W skali ostatnich 3 lat zarobił 18 proc. Warto jednak pamiętać, że jest to fundusz, który nie zabezpiecza ryzyka walutowego, więc zmiany kursowe wpływają na stopę zwrotu.

Najgorzej wypada z kolei Schroder ISF Multi-Asset Growth and Income A1 (Acc) (USD). Jego skuteczność na koniec września wynosiła zaledwie 29 proc.