Jak oszczędzać: systematycznie czy jednorazowo?

31 października będziemy obchodzić Światowy Dzień Oszczędzania. Tymczasem, jak wynika z badań, ponad połowa z nas w ogóle nie oszczędza. Jak najlepiej zacząć oszczędzać? Niestety nie ma prostej odpowiedzi. Inwestorzy dysponujący na starcie większym kapitałem, mogą od razu całość zainwestować. Tym, którzy się go jeszcze nie dorobili, pozostają regularne wpłaty.

 
Systematyczne oszczędzanie mniejszych kwot to dla wielu inwestorów często jedyny sposób na uzbieranie większego kapitału. W długim okresie pozwala na zgromadzenie odpowiednich środków na finansowanie celów, które ciężko by było opłacić z bieżących dochodów. Nie nadwyrężając domowego budżetu, znaczny kapitał można zgromadzić regularnie odkładając nawet niewielkie kwoty. Nie mogą być one jednak zbyt niskie w stosunku do tego, ile zamierzamy oszczędzić. Z drugiej strony nie mogą przekraczać naszych możliwości.
 
Głównym naszym wrogiem w regularnym oszczędzaniu jest jednak brak wytrwałości. TFI wychodzą nam naprzeciw, oferując różnego rodzaju plany systematycznego oszczędzania (PSO), w ramach których inwestor deklaruje regularność dokonywania wpłat do danego funduszu/funduszy. Korzystanie z PSO ma nas bowiem zmobilizować do systematyczności. Zazwyczaj preferowane jest comiesięczne odkładanie założonej kwoty, przez 3-5 lat (rzadziej 10-20). Jej minimalna wysokość to ok. 50-200 zł. W praktyce jeśli nie uda się kilka razy dokonać wpłat, nic się nie stanie, wystarczy, że zostaną uzupełnione do końca rocznego rozliczenia. Większość planów dopuszcza także możliwość jedno- albo kilkukrotnego zawieszania wpłat przez krótkie okresy czasu.
 
Jednym z argumentów przemawiających za systematycznym inwestowaniem jest ograniczanie ryzyka złego timingu. Niezwykle trudno jest bowiem trafić w odpowiedni moment, szczególnie gdy inwestujemy od razu całą kwotę. Dzięki systematycznym wpłatom, uśredniamy ceny jednostek nabywanych w różnych warunkach koniunktury, w pewnym momencie uniezależniając się od zmienności rynku. Dzięki temu moment rozpoczęcia inwestycji nie jest już tak istotny, jak w przypadku jednorazowej wpłaty. Jednak trzeba pamiętać, iż w przypadku rosnącego rynku, przy systematycznych wpłatach, zbudowany kapitał będzie mniejszy niż w przypadku jednorazowej wpłaty.
 
W mobilizacji do systematycznego oszczędzania mają nam pomóc zniżki w opłatach manipulacyjnych sięgające 20-40%, a w niektórych przypadkach nawet 100%. Ich wysokość jest uzależniona od długości uczestnictwa w programie (im dłuższy tym zniżki większe) oraz wysokości zadeklarowanej miesięcznej kwoty wpłaty. Jeśli nie uda nam się zrealizować planu, czyli zachować odpowiedniego okresu inwestowania, bądź systematyczności wpłat, TFI może nam je anulować. Choć zniżki w opłatach są sporym atutem PSO, to jednak niezbyt przekonującym w przypadku inwestorów, którzy dokonują zakupu jednostek w promocji, bądź np. za pośrednictwem Internetu (często jest bezpłatne).
 
Właściwy dobór programu systematycznego oszczędzania wymaga od nas podjęcia szeregu różnych decyzji. Powinniśmy określić czas jego trwania, kwotę przeznaczanych środków, w jaką klasę aktywów chcemy zainwestować. Warto przejrzeć ofertę różnych firm i wybrać tę, która oferuje najlepszej jakości fundusze (w tym mogą pomóc nasze rankingi PSO).
 
W przypadku programów systematycznego oszczędzania bardzo ważne jest również sprecyzowanie momentu jej zakończenia. Powinniśmy go zaplanować jeszcze przed rozpoczęciem inwestycji. Kluczem do zrozumienia tego problemu jest cykliczny charakter rynku akcji. Wystarczy przyjąć, że cykl koniunkturalny w gospodarce trwa około 4 lata, a okaże się, że na 10-letni plan oszczędnościowo-inwestycyjny w skrajnych przypadkach przypadają 3 okresy hossy i 2 okresy bessy (wariant pozytywny) albo 2 okresy hossy i 3 okresy bessy (wariant negatywny). 

/az