10 sygnałów ostrzegawczych - jak rozpoznać śmieciową ofertę finansową [INFOGRAFIKA]

Emisja instrumentu finansowego takiego jak akcje, obligacje czy certyfikaty inwestycyjne może być przeprowadzona na dwa sposoby – w ramach oferty publicznej lub niepublicznej, potocznie nazywaną prywatną. Emisja prywatna jest dla emitentów tańsza, szybsza i wiąże się z mniejszymi wymogami związanymi z ochroną inwestora. Wiele firm stosuje ją do pozyskiwania kapitału na działalność i inwestycje. Zdarzają się jednak oszuści, dla których jest to szansa do szybkiego zarobku, kosztem narażenia inwestora na olbrzymie ryzyko.

1. Gwarancja wysokich zysków i minimalnego ryzyka
Obietnice wysokich zysków przy minimalnym ryzyku (a nawet jego braku) to klasyczna oznaka oszustwa. Każda inwestycja wiąże się z jakimś poziomem niepewności. Tym większym, im wyższy jest potencjalny zwrot.

2. Nielicencjonowani doradcy
Większość osób dokonujących oszustw nie ma jakiegokolwiek dokumentu poświadczającego kompetencje. Sprawdź czy masz do czynienia z osobą licencjonowaną – np. doradcą inwestycyjnym, maklerem (na stronie KNF), czy posiadaczem renomowanego tytułu zawodowego (np. CFA).

3. Agresywne techniki sprzedażowe
Oszuści często mamią inwestorów „wyjątkową okazją”, aby zachęcić do szybkiego podjęcia decyzji. Nie daj się pospieszać – spędź tyle czasu, ile będziesz potrzebować na analizę oferty, zanim cokolwiek podpiszesz lub przelejesz pieniądze.

4. Brak dokumentacji inwestycji
Jeśli nie dostałeś od sprzedawcy żadnego dokumentu opisującego inwestycję, powinna ci się zapalić czerwona lampka. Pytaj o memorandum informacyjne lub warunki emisji.

5. Żadnych barier wejścia
Uważaj na sprzedawców, którzy nie weryfikują, czy inwestycja w dany instrument jest „na twoją kieszeń”. Przekazywanie oszczędności życia do jakiegokolwiek produktu, zwłaszcza obarczonego wysokim ryzykiem, to prosta droga do kłopotów.

6. Brak zainteresowania podmiotów trzecich
Bądź ostrożny, jeśli nikt oprócz sprzedawcy nie bierze udziału w transakcji, szczególnie jeśli nie oferuje jej żaden dom maklerski.

7. Wirtualny adres siedziby
Zachowaj szczególną ostrożność wobec spółek, które nie mają własnej siedziby, a korzystają wyłącznie z biura i adresu wirtualnego.

8. Lista ostrzeżeń publicznych
Sprawdź, czy podmiot zaangażowany w ofertę prywatną nie figuruje na liście ostrzeżeń publicznych KNF. Na listę trafiają podmioty, co do których KNF złożył do prokuratury zawiadomienie o podejrzeniu popełnieniu przestępstwa, zwłaszcza w zakresie sprzedaży instrumentów finansowych bez zgody Komisji.

9. Inwestycja, o którą się nie prosiliśmy
Bliski lub daleki znajomy przychodzi z propozycją „świetnej inwestycji”? Niezależnie od tego kto, uważaj – oszuści chętnie wykorzystują zaufanie. Powinieneś być szczególnie podejrzliwy, jeśli powiedziano ci o zachowaniu propozycji w tajemnicy.

10. Nie wierz na słowo
Aby uwiarygodnić się w twoich oczach, oszuści mogą kłamać, że odnieśli sukces w danej branży. Spróbuj niezależnie zweryfikować, kim jest człowiek, który oferuje ci inwestycję. Pytaj o referencje, szukaj w internecie. Z drugiej strony, nawet jeśli sprzedawca jest uczciwy, ale czujesz, że brakuje mu wiedzy i doświadczenia, nie bój się podziękować za propozycję.

Co możesz zrobić, żeby się chronić?

1. Zrozum produkt, który ci oferują

Upewnij się, że wiesz z jakim produktem masz do czynienia i zadaj sobie pytanie, czy inwestycja jest skrojona pod twoje cele, horyzont i akceptowane ryzyko inwestycyjne. Zwłaszcza, jeśli sprzedawca nie chce lub nie potrafi wytłumaczyć ci, w co dokładnie będą zainwestowane twoje pieniądze.

2. Poznaj sztuczki oszustów

Sprzedawcy-oszuści są mistrzami sztuki perswazji. Najczęstsze sztuczki to roztaczanie aury potencjalnego bogactwa, wyświadczanie małej przysługi w zamian za znacznie większą, tworzenie przekonania, że inni doświadczeni inwestorzy już mają ten produkt lub że jego podaż jest ograniczona.

3. Ucz się i zadawaj pytania

Nie bój się pytać nawet o najprostsze rzeczy. Na własną rękę czytaj zasoby wiedzy z dziedziny finansów z niezależnych źródeł. Znajdziesz je np. na stronie Narodowego Banku Polskiego, Komisji Nadzoru Finansowego, Giełdy Papierów Wartościowych, ale i wielu innych portalach finansowych, np. w serwisie analizy.pl.