Podsumowanie tygodnia na rynkach (2022-09-30)

Inflacja konsumencka w Polsce rośnie i wbrew przewidywaniom prezesa NBP, nie chce się zatrzymać. W sierpniu skoczyła aż o 17,2 proc. w ujęciu rocznym i jest najwyższa od 1997 r. Eksperci nie mają wątpliwości, że odczyt ten zwiększa presję na podwyżkę stóp procentowych. Ekonomiści ING wręcz mówią wprost: mowa o zakończeniu cyklu to fantazja.

Reklama

- Spodziewamy się, że do końca 2022 będziemy mieli do czynienia z dalszym wzrostem inflacji. Biorąc pod uwagę skalę szoku energetycznego, głęboko ujemne realne stopy procentowe, napięty rynek pracy (presja płacowa) oraz ekspansywną politykę fiskalną, należy się spodziewać się, że inflacja będzie uporczywa, a jej trwały spadek na jednocyfrowe poziomy nastąpi dopiero w 2025 r. W świetle takich wyzwań NBP nadal ma przestrzeń do zacieśniania polityki pieniężnej, a deklaracje gotowości zakończenia cyklu podwyżek stóp mogą okazać się przedwczesne. Oczekujemy podwyżki stóp NBP procentowych o 25pb w przyszłym tygodniu i pozostawienia otwartej furtki do dalszych podwyżek, wbrew wcześniejszym deklaracjom o zbliżającym się końcu cyklu - przewidują ekonomiści ING.

A nie tak dawno, bo w sierpniu tego roku prof. Adam Glapiński, szef NBP w wywiadzie dla tygodnika "Sieci" przewidywał, że inflacja będzie się zmniejszać już po wakacjach, a w 2024 r. znajdziemy się w celu inflacyjnym. Dodał też, że Polsce grozi co najwyżej techniczna recesja. Dziś widać wyraźnie, że zapowiedzi te to jedynie myślenie życzeniowe. Ekonomiści szacują, że inflacja bazowa skoczyła do ponad 10 proc. 

- Część członków RPP wyrażała opinię o możliwym szczycie inflacji w wakacje, co mogłoby oznaczać zakończenie cyklu podwyżek, ale kolejny wzrost inflacji zwiększa szansę na podwyżkę o kolejne 0,25 punktu procentowego już 5 października. Niepokojąco wygląda natomiast wzrost inflacji bazowej, która jest jedną z najbardziej „lepkich” miar inflacji. A to oznacza, że coraz trudniej będzie zbić inflację w dół i konieczne będą dalsze podwyżki stóp procentowych. Ale kolejne podwyżki (poza tą w październiku) pewnie wyjaśnia się dopiero po danych o inflacji za kolejny miesiąc - uważa Jarosław Jamka, CEO WealthSeed.

Z danych Eurostatu wynika, że dwucyfrowej inflacji doczekały się też Niemcy i Holandia, a także cała strefa euro. Wskaźnik HICP w eurolandzie skoczył bowiem do 10 proc. r/r  wobec 9,1 proc. r/r miesiąc wcześniej. Konsensus rynkowy wynosił 9,7 proc. r/r. 

- Prawie pewna staje się kolejne podwyżka stóp w strefie euro o 0,75pp. Takie podwyżki mogą pomóc w zatrzymaniu spadku lub niewielkim wzroście wartości, bardzo słabych ostatnio walut – euro i złotego - zauważa Paweł Majtkowski, analityk rynków eToro.

Z publicznych wypowiedzi członków EBC wynika konsensus w kwestii podwyższenia stóp procentowych na najbliższym posiedzeniu o 75pb. Za kontynuacją zacieśnienia opowiadają się m.in. kraje nadbałtyckie, gdzie inflacja jest najwyższa w całej UE. Tymczasem koniunktura w strefie euro we wrześniu kolejny miesiąc z rzędu pogorszyła się – zagregowany wskaźnik koniunktury ESI spadł do 93,7 pkt. (z 97,3 pkt w sierpniu).

- Nastroje konsumentów ze strefy euro są najgorsze w historii badania sięgającej 1985 r., a zwłaszcza perspektywy własnej sytuacji finansowej. W przypadku wskaźników ESI dla Polski, również miały miejsce spadki we wszystkich sektorach. Główny indeks dotarł najniżej od stycznia 2021 r. a syntetyczny wskaźnik zatrudnienia najniżej od listopada 2020 r. W przemyśle przeważały głosy o nadmiarze zapasów wyrobów gotowych nad głosami o ich niedoborach. Wskaźnik oddający ten nadmiar jest już nawet wyższy niż średnio w ostatnich latach sprzed pandemii. Na podstawie wskaźników ESI opisujących przewidywania cenowe firm nie widać ustępowania presji inflacyjnej, wręcz przeciwnie - wskazują ekonomiści Santandera. 

Czytaj także: Ciemne chmury gromadzą się nad strefą euro

Oliwy do europejskich problemów dolewa Wielka Brytania, która przechodzi właśnie załamanie wiarygodności fiskalnej. W poniedziałek nowy rząd zaprezentował pakiet luzowania fiskalnego, zakładający największe cięcia podatków od lat 70. Jednocześnie w planach są gigantyczne programy osłonowe związane z sytuacją na rynku energii. Na wieść o planach brytyjskiego rządu, funt runął, a rentowności obligacji skarbowych wystrzeliły (10-letnie powyżej 4 proc., a 30-letnie powyżej 5 proc.).

- Plany nowego rządu zakładające fiskalne rozpasanie popchnęły rentowność brytyjskich skarbówek niemal do poziomów notowanych w przypadku włoskich papierów. Przyglądający się temu Bank Anglii stanął w przysłowiom rozkroku między potrzebą walki z inflacją i osłabieniem funta, a interwencjami na rynku obligacji, stojącym w obliczu nadciągających ogromnych emisji nowego długu w celu pokrycia zapowiadanej dziury budżetowej. Na marginesie, rodzimi ekonomiści zaczynają się zastanawiać na ile podobny scenariusz grozi też polskim obligacjom w obliczu coraz większej ochoty rządu do popuszczania fiskalnego pasa przed przyszłorocznymi wyborami do parlamentu - wskazują eksperci iWealth.

Bank Anglii poinformował, że przeprowadzi ograniczone czasowo zakupy długoterminowych obligacji rządowych, aby przywrócić uporządkowane warunki rynkowe. Ekonomiści Pekao wskazują, że interwencja jest konsekwencją skokowego osłabienia funta i wzrostu rentowności brytyjskich obligacji w ostatnich dniach.- Bank najpewniej nie zdecydował się na interwencję na rynku FX z uwagi na małe rezerwy walutowe. Z kolei interwencja na rynku FI może zmniejszyć zmienność, ale nie usunie trwale premii za ryzyko fiskalne i efektów dostosowania do nowego, ocenianego negatywnie przez rynki policy mix - dodają specjaliści Pekao.

W Europie, poza kwestią brytyjską, nasiliło się napięcie geopolityczne po tym jak instytucje z kilku państw nadbałtyckich (Niemcy, Dania, Szwecja) poinformowały o wyciekach z gazociągów NordStream 1 i 2 oraz o znaczącym spadku ciśnienia na wysokości duńskiego Bornholmu. Problemy techniczne gazociągów mogą wynikać z rosyjskiego sabotażu i celowych działań mających zwiększyć niepewność na europejskim rynku gazu. Oznacza to, że Europa będzie musiała przetrwać zimę bez dostępności rosyjskiego gazu – już nie tylko z powodów politycznych, ale też w obliczu  fizycznego braku możliwości dostaw. 

Z kolei dekretami z czwartkowej nocy Władimir Putin przyznał niepodległość Chersonia i Zaporoża oraz zapowiedział, że w piątek włączy cztery okupowane ukraińskie obwody: doniecki, ługański, chersoński i zaporoski do Rosji. Powiedział też, że jest gotów bronić tych terytoriów wszelkimi dostępnymi środkami, wskazując, że byłby skłonny użyć ataku nuklearnego, aby powstrzymać wysiłki Ukrainy na rzecz wyzwolenia jej suwerennego terytorium. 

Wysoka inflacja, zacieśnianie polityki monetarnej i widmo recesji rykoszetm biją w złotego. Za dolara trzeba płacić rekordowe 5 zł, a za franka 5,1 zł. Cała polska krzywa rentowności obligacji znalazła się powyżej 7 proc. Z kolei WIG20 znlazł się poniżej pułapu 1400 pkt. Polską giełdę storpedował "podatek Sasina", czyli tzw. podatek od nadzwyczajnych zysków spółek. Z projektu Ministerstwa Aktywów Państwowych wynika, że daninę zapłacą nie tylko firmy energetyczne, ale także wszystkie duże przedsiębiorstwa, które zatrudniają powyżej 250 osób.

Czytaj także: Rząd uderza w polską giełdę

Ale nie tylko polskie akcje i obligacje taniały. Podobne nastroje panowały także w USA oraz na innych europejskich rynkach. 

- Amerykańskie 10-latki zetknęły się z pułapem 4 proc., na którym nie były od ponad dwunastu lat. Niemieckie Bundy zawędrowały powyżej 2 proc. - najwyżej od jedenastu lat - podczas gdy jeszcze na początku tego roku miały ujemną dochodowość - zauważają eksperci iWealth. I dodają, że u źródła tego trendu leży jastrzębia postawa głównych banków centralnych, z amerykańskim Fedem i Europejskim Bankiem Centralnym na czele. Do tego dochodzą też czynniki o charakterze politycznym. Nerwowo na wyniki najnowszych wyborów parlamentarnych we Włoszech zareagowały rentowności tamtejszych obligacji, zbliżając się do 5 proc. 

- Obecnie, USA prawdopodobnie już są w recesji (oficjalnie, z dużym opóźnieniem, ogłasza to amerykańskie Narodowe Biuro Badań Gospodarczych - NBER, National Bureau of Economic Research), co oznacza, że można spodziewać się, wreszcie, spadku inflacji oraz, niestety, spadku aktywności gospodarczej. W Europie i Polsce sytuacja jest nawet poważniejsza, niż w Stanach - ceny nośników energii są tutaj dużo wyższe. Nie oznacza to jednak, automatycznie, cięcia stóp procentowych przez banki centralne - Fed dużą część podwyżek ma już za sobą. Za to banki centralne innych krajów dopiero budzą się z letargu - wskazują specjaliści iWealth.

Tymczasem PKB USA w drugim kwartale 2022 r. spadł o 0,6 proc. kw/kw w ujęciu zanualizowanym - podał Departament Handlu USA w trzecim, ostatnim wyliczeniu. Odczyt był zgodny z wcześniejszymi szacunkami. Z kolei cotygodniowa liczba wniosków o zasiłek dla bezrobotnych obniżyła się nieoczekiwanie do 193 tys. Ekonomiści PKO BP wskazują, że tym samym utrzymał się trend spadkowy, sygnalizując brak problemów na rynku pracy i wpisując się w dotychczasową narrację Fed.

Wieści z rynku:

• Sejm przyjął ustawę wprowadzającą wsparcie dla firm w związku z cenami energii elektrycznej i gazu oraz ustawę zamrażającą gospodarstwom domowym ceny energii w ramach dostępnego limitu rocznego 2 MWh oraz 2,6 MWh dla gospodarstw z osobami z niepełnosprawnościami oraz 3 MWh dla rodzin z KDR i rolników.
• Węgierski bank centralny podniósł stopy procentowe o 125pb, w tym stopę bazową do 13 proc. Tygodniowa stopa kredytowa wynosi już w tym kraju aż 15,5 proc. MNB zapowiedział jednak, że cykl podwyżek stóp się zakończył. Z kolei Narodowy Bank Czeski utrzymał główną stopę procentową na poziomie 7 proc. Bank Czech - jako pierwszy w regionie - zakończył cykl podwyżek stóp procentowych już w sierpniu.
• Gazociąg Baltic Pipe łączący Polskę z Danią i pośrednio ze złożami gazowymi na Morzu Norweskim został oficjalnie otwarty. Gaz ma zacząć płynąć od 1 października. 
• Przyszłoroczna waloryzacja rent i emerytur będzie oparta o wskaźnik 13,8 proc., a jej koszt wyniesie ok. 40 mld zł - zapowiedział wiceszef MRiPS Stanisław Szwed.
• Nadwyżka budżetu po sierpniu 2022 r. wyniosła 27,5 mld zł, co oznacza że w samym sierpniu budżet zanotował deficyt wynoszący 7,2 mld zł, związany m.in. z wypłatami dodatków węglowych. Saldo budżetu państwa pogłębiło zatem znacząco. - W dochodach podatkowych widzimy dalsze wyhamowanie wpływów z VAT i CIT i stabilizację po stronie PIT. Sądzimy, że na koniec roku deficyt budżetu centralnego sięgnie 30 mld zł a całego sektora finansów publicznych 3,5 proc. PKB - prognozują ekonomiści PKO BP.
• Wprowadzanie nowej stawki WIRON, która ma zastąpić WIBOR, rozpocznie się w grudniu 2022 r. Miesiąc później banki będą mogły wprowadzać do oferty kredyty oparte o WIRON. Do 2024 r. włącznie stawki WIBOR i WIRON będą funkcjonować równolegle. Od 2025 powszechnie stosowana będzie ta ostatnia, a WIBOR ma być gotowy do wycofania z rynku.
• Getin Noble Bank w przymusowej restrukturyzacji. Leszek Czarnecki ukarany. Działalność Getin Noble Banku zostanie przeniesiona do BFG, którego właścicielem od 3 października będzie obok BFG System Ochrony Banków Komercyjnych (SOBK), utworzony przez osiem największych banków komercyjnych działających w Polsce. Przymusowa restrukturyzacja to pokłosie bardzo złej sytuacji kapitałowej GNB. Docelowo bank, do którego zostanie przeniesiona działalność Getin, będzie działał pod nazwą VeloBank. BFG podkreślił, że dla klientów Getin Noble Banku nic się nie zmienia. Według danych z końca czerwca tego roku w portfelach funduszy inwestycyjnych (publicznych) nie było obligacji banku. Na Catalyst notowanych było 16 serii obligacji podporządkowanych Getin Noble Banku o nominalnej wartości 680,73 mln zł. Znajdowały się one głównie w rękach inwestorów indywidualnych. Wszystkie zostaną umorzone. 
• EFAMA: w lipcu odpływy z europejskich funduszy inwestycyjnych spowolniły. W lipcu 2022 z europejskich funduszy inwestycyjnych i produktów strukturyzowanych odpłynęły 43 miliardy euro. To wyraźnie mniej niż w czerwcu. Problemem rynku był brak zaufania do rynków akcji.
• ESG w Esaliens TFI. Esaliens TFI pracuje nad rozszerzeniem oferty funduszy działających w zgodzie z ESG, czyli z uwzględnianiem w strategii aspektów środowiskowych, społecznych i ładu korporacyjnego. Pierwszy krok został już zrobiony – to Esaliens Akcji Rynków Wschodzących.
• Ministerstwo Finansów podnosi oprocentowanie obligacji detalicznych. W październiku, w związku z podniesieniem stopy referencyjnej NBP, oprocentowanie 1-rocznych obligacji zmiennoprocentowych wyniesie 6,75 proc., a dwuletnich 6,85 proc. − poinformowało Ministerstwo Finansów.

Zapisz się na Newsletter

Bądźmy w kontakcie! Prosto na Twojego maila będziemy wysyłać skrót najważniejszych informacji ze świata finansów, powiadomienia o nowościach rynkowych, najnowsze oceny i raporty oraz codzienne notowania wybranych przez Ciebie funduszy inwestycyjnych.

Zapisz się