Mercer - Historia reform emerytalnych w Polsce

Kluczową datą dla polskiego systemu emerytalnego jest rok 1999 i tzw. „duża reforma emerytalna”. W efekcie w Polsce powstają Otwarte Fundusze Emerytalne (OFE) oraz Pracownicze Programy Emerytalne (PPE). Pojawia się roczny limit dla składek i indywidualne konta w ZUS.

Reklama

Rok 1999 – „Duża reforma emerytalna”

• OFE. W 1999 roku powstają Otwarte Fundusze Emerytalne (OFE). Udział w nich jest obowiązkowy dla wszystkich osób w wieku do 50 lat i dobrowolny dla osób starszych. Uczestnikami systemu zostaje ponad 10 mln Polaków.
• PPE. Ustawa o PPE z 1997 roku nie zadziałała i dopiero po jej zmianie w marcu 2000 roku (wprowadzono zasadę, że składki podstawowe opłaca pracodawca) ruszają pierwsze PPE.
• Indywidualne konta w ZUS. W 1999 roku ZUS zakłada wszystkim ubezpieczonym indywidualne konta emerytalne. Rejestrowane są na nich składki przekazywane do ZUS.
• Powiązanie wartości emerytur z opłacanymi składkami. Począwszy od 1999 roku wartość emerytur jest ściśle powiązana z kwotami wpłaconych składek.
• Limit składek na ZUS. Składka na ubezpieczenie emerytalne wynosi 19,52% podstawy wymiaru składki: 7,3% trafia do OFE, a pozostałe 12,22% przekazywane jest do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS), administrowanego przez ZUS. Wprowadzony zostaje roczny limit dla składek na ZUS, który wynosi 30- krotność miesięcznego przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce.
• Kapitał Początkowy. Osobom pracującym i opłacającym składki ZUS przed 1999 r. naliczony zostaje Kapitał Początkowy.

Rok 2011 i 2012 – pierwsze obniżenie składek na OFE i uruchomienie IKZE

• Niższa składka do OFE. W 2011 roku następuje obniżenie składek do OFE z 7,3% do 2,3%. Zgodnie z przepisami w kolejnych latach składka na OFE ma wzrastać – do poziomu 3,5% od 2016 r.
• Subkonta ZUS. W tym samym roku, w ramach indywidualnych kont prowadzonych przez ZUS wydzielone zostają specjalne subkonta. Na subkontach rejestrowana jest ta część składki, która dotąd trafiała do OFE. Środki na subkontach mają taki sam status prawny jak środki w OFE.
• Indywidualne Konta Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE). W 2012 roku na rynku pojawiają się pierwsze IKZE, drugi indywidualny produkt emerytalny obok Indywidualnych Kont Emerytalnych - IKE (powstałych w 2004 roku). IKE i IKZE różnią się głównie limitami wpłat oraz warunkami opodatkowania.

Rok 2013 – Podwyższenie i zrównanie wieku emerytalnego

W 2013 roku podwyższony i wyrównany zostaje wiek emerytalny, z 60 (kobiety) i 65 lat (mężczyźni) do 67 lat dla obu płci. Wiek 67 lat ma zostać osiągnięty stopniowo. W przypadku kobiet ma to nastąpić w 2040 r., a mężczyzn w 2020 r.

Zapisz się na Newsletter

Bądźmy w kontakcie! Prosto na Twojego maila będziemy wysyłać skrót najważniejszych informacji ze świata finansów, powiadomienia o nowościach rynkowych, najnowsze oceny i raporty oraz codzienne notowania wybranych przez Ciebie funduszy inwestycyjnych.

Zapisz się

Rok 2014 – przeniesienie 50% środków z OFE do ZUS

• Utrata przez OFE połowy aktywów. Obligacje Skarbu Państwa będące w posiadaniu OFE zostają umorzone. OFE tracą 51,5% swoich aktywów. W wyniku tych zmian zostaje obniżony dług publiczny Polski (o wartość umorzonych obligacji Skarbu Państwa).
• Oszczędzanie w OFE przestaje być obowiązkowe. Każdy uczestnik Funduszu musi podjąć decyzję: czy chce nadal wpłacać część swoich obowiązkowych składek do OFE czy powinny być one przekazywane do ZUS.
• Drugie obniżenie składek na OFE (do 2,92%). W przypadku osób, które zdecydowały się na kontynuację wpłat do OFE, na subkoncie w ZUS rejestrowanych jest 4,38% podstawy wymiaru składki, a pozostałe 2,92% trafia nadal do OFE.
• Nowe limity inwestycyjne OFE, „suwak” oraz inne zmiany w zasadach działania OFE. Następują zmiany w organizacji OFE, m.in. istotnie wzrastają limity zaangażowania OFE w akcje (75% jako minimum) oraz wdrożony zostaje mechanizm „suwaka”, dzięki któremu na 10 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego następuje transfer środków z OFE do ZUS.

Rok 2017 – powrót do wieku emerytalnego 60 i 65 lat

Wiek emerytalny zostaje obniżony do poziomu sprzed 2013 (czyli 60 lat dla kobiet oraz 65 lat dla mężczyzn).

Rok 2019 – wprowadzenie PPK

Uruchomione zostają pierwsze Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK). Plany skierowane są do wszystkich pracodawców, z wyłączeniem samozatrudnionych, części pracodawców zatrudniający do 10 pracowników oraz tych, którzy prowadzą PPE spełniające wymogi ustawy. PPK oparte są o koncepcję automatycznego zapisu. Wpłaty do PPK opłacają wspólnie pracownik i pracodawca. Dodatkowo państwo dopłaca do gromadzonych środków.

2021 – plany ostatecznej likwidacji OFE (?)

Rząd ogłasza plany ostatecznej likwidacji OFE. Elementem tych planów jest przekazanie zgromadzonych w OFE środków na „nowe” indywidualne IKE lub do ZUS (w zależności od decyzji podjętej przez pracownika).