Strategie inwestycyjne: II faza cyklu

Wielu inwestorom „recesja” kojarzy się w pierwszej kolejności ze „stratą”. Jednak w kontekście strategii inwestowania zgodnie z cyklem koniunkturalnym taki skrót myślowy należy określić jako tylko częściowo prawdziwy. O ile faktycznie okres recesji to kontynuacja pogorszenia ogólnej sytuacji gospodarczej (słabe nastroje przedsiębiorców i spadek aktywności gospodarczej, niższa dynamika PKB, poziom produkcji i inwestycji, wzrost bezrobocia etc.) oraz dalsza dekoniunktura na rynku akcji, to niektóre instrumenty właśnie wtedy mają swoje „5 minut”.

W przypadku fazy spowolnienia czynnikiem do jej identyfikacji był maksymalny poziom dynamiki PKB. Wyznacznikiem początku fazy recesji jest natomiast osiągnięcie szczytu drugiego z kluczowych wskaźników makroekonomicznych – inflacji. Dlaczego jednak inflacja jest aż tak istotna w kontekście najbardziej odpowiedniej klasy aktywów? Odpowiedź jest prosta: wraz z coraz niższymi odczytami inflacji następuje odwrócenie perspektyw przyszłych zmian stóp procentowych przez bank centralny.


W fazie ekspansji i spowolnienia bank centralny zapobiegawczo podnosił stopy procentowe, w celu wyhamowania tempa wzrostu cen. Kiedy jednak zaczyna ono spowalniać (ceny nie spadają, lecz nadal rosną, jednak wolniej niż wcześniej – minięcie szczytu) na banku centralnym nie ciąży już presja do ograniczania inflacji. Jednocześnie, w obliczu pogarszającej się sytuacji ekonomicznej, instytucja ta stara się wspierać kulejący rozwój gospodarczy poprzez obniżanie kosztu pieniądza – czyli cięcia stóp procentowych. Ma to na celu wsparcie przedsiębiorców i gospodarstw domowych, poprzez zachęcenie tych pierwszych do większych inwestycji dzięki niższym kosztom finansowania, a tych drugich do konsumpcji wspierającej popyt (oszczędzanie np. na lokatach bankowych staje się mniej atrakcyjne, a pożyczki typowo konsumpcyjne tańsze).

Perspektywy obniżek i faktyczne cięcia stóp procentowych to natomiast przysłowiowa „woda na młyn” dla obligacji, jednak tylko dla tych, których oprocentowanie jest stałe. W okresie spadków stóp procentowych obligacje o stałym oprocentowaniu są dla inwestorów atrakcyjniejsze od tych o zmiennym kuponie, ponieważ zyskują na wartości (ich rynkowe ceny rosną). Dzieje się tak z powodu wzrostu wartości bieżącej przyszłych strumieni pieniężnych z tytułu odsetek oraz wartości nominalnej (są one dyskontowane niższą stopą procentową). Pierwsze z wymienionych oferują bowiem kupon na określonym niezmiennym poziomie, podczas gdy odsetki od obligacji o zmiennym oprocentowaniu są z czasem coraz niższe. Dzieje się tak na skutek postępującego spadku stawek referencyjnych rynku pieniężnego, np. WIBOR. Te natomiast – co do zasady – zmieniają się zgodnie ze stopami procentowymi NBP, a nawet oczekiwaniami odnośnie ich kształtowania.  Właśnie dlatego obligacje o stałym kuponie są odpowiednią klasą aktywów w czasie cyklicznej recesji, w okresie której – na pozór – trudno jest o zyski.

Warto także zaznaczyć, że inwestor powinien świadomie określić akceptowalne ryzyko towarzyszące poszukiwaniu zysków z obligacji o stałym oprocentowaniu. W tym kontekście powinien zdecydować jakiej skali ryzyko stopy procentowej jest w stanie podjąć. Im wyższe ryzyko stopy procentowej (wrażliwość portfela na zmiany rynkowych stóp procentowych mierzona np. parametrem duration), tym potencjał do zysków w razie spadków kosztu pieniądza jest większy. Można to osiągnąć zwiększając w portfelu udział obligacji o stałym oprocentowaniu i relatywnie bardziej odległym terminie wykupu, np. ze środka (zapadalność ok. 5 lat) i/lub tzw. długiego końca krzywej rentowności (zapadalność ok. 10 lat i więcej). Koniecznie należy jednak nadmienić, że jeżeli oczekiwania odnośnie cięć stóp procentowych się nie zrealizują, a wręcz odwrotnie – ich poziom wzrośnie, to straty inwestora, którego portfel charakteryzuje wysokie duration będą głębsze. Inwestor, który w większym stopniu stawia na obligacje o relatywnie krótszej zapadalności i/lub dołącza do portfela te o zmiennym oprocentowaniu, w razie spadków stóp procentowych ogranicza swój potencjał do zysków, ale jednocześnie minimalizuje skalę strat w razie ich nieoczekiwanego wzrostu.

Sprzyjające obligacjom o stałym oprocentowaniu obniżki stóp procentowych trwają jednak tylko do pewnego momentu, najczęściej znacznie przed osiągnięciem dołka inflacji. W naturalny sposób wyczerpuje się więc potencjał do zysków z tej klasy aktywów. W międzyczasie na poprawę sytuacji w przedsiębiorstwach powinien wpływać taniejący pieniądz (kredyty i pożyczki), a także niska opłacalność oszczędzania (np. coraz mniej atrakcyjne oprocentowanie lokat bankowych), poprzez pozytywny wpływ na popyt na dobra i usługi. Obydwa czynniki stanowią natomiast przesłankę do zwiększania skali produkcji i inwestycji w firmach. W efekcie następuje odbicie dynamiki PKB (tempo rozwoju gospodarczego zaczyna przyspieszać), oznaczające koniec fazy cyklicznej recesji i początek III fazy – ożywienia. Jej specyfikę przybliżamy w kolejnym materiale.

Paweł Gruber
Analizy Online

Reklama

Zapisz się na Newsletter

Bądźmy w kontakcie! Prosto na Twojego maila będziemy wysyłać skrót najważniejszych informacji ze świata finansów, powiadomienia o nowościach rynkowych, najnowsze oceny i raporty oraz codzienne notowania wybranych przez Ciebie funduszy inwestycyjnych.

Zapisz się