IKE to indywidualne konto emerytalne, na którym osoby fizyczne mogą samodzielnie gromadzić oszczędności emerytalne. Posiadacze IKE sami decydują, kiedy i ile odkładają na dodatkową emeryturę, ale nie więcej, niż wynosi roczny limit. Wszelki uzyskane zyski są zwolnione z podatku od zysków kapitałowych (tzw. podatku Belki).
Co to jest IKE?
Posiadacze IKE samodzielne gromadzą oszczędności emerytalne i sami decydują, kiedy i ile odkładają na IKE (w ramach limitu wpłat).
Reklama
Jedną z najważniejszych zalet IKE jest zachęta do oszczędzania, jaką jest zwolnienie z 19% podatku od zysków kapitałowych (tzw. podatku Belki). Dzięki temu m.in. zyski wypracowane w trakcie utrzymywania konta dopisywane są do naszego rachunku IKE i są w całości reinwestowane (odsetki, dywidendy). W przypadku dokonywania takiej operacji poza kontem IKE, podlega ona opodatkowaniu.
Limit wpłat na IKE
Jest jednak roczny limit wpłat na IKE. Suma wpłat na rachunek IKE w danym roku kalendarzowym zależy od tempa wzrostu wynagrodzeń. Limit nie może przekroczyć kwoty odpowiadającej trzykrotności przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok. Limit ten w kolejnym roku nie może być niższy, niż limit wpłat na IKE obowiązujący w roku poprzednim.
W 2025 roku limit wpłat wynosi 26 019 zł (w 2024 roku było to 23 472 zł). Do limitu nie są wliczane wypracowane zyski, dywidendy czy odsetki. Jeśli przekroczymy limit wpłat na IKE, instytucja finansowa, która prowadzi rachunek, zwróci nam nadpłaconą kwotę.
W przypadku osób małoletnich wysokość wpłat ograniczona jest ponadto wysokością uzyskiwanego dochodu z pracy.
Sprawdź,: IKE limit wpłat obecnie.
Skorzystanie z ulgi wymaga spełnienia kilku dodatkowych warunków:
- wypłata środków zgromadzonych na IKE może być dokonana dopiero po 60 roku życia lub nabyciu uprawnień emerytalnych i ukończeniu 55. roku życia. Zgromadzone środki można wypłacić wcześniej, ale wtedy trzeba zapłacić podatek od zysków kapitałowych.
- pod warunkiem dokonywania wpłat na IKE co najmniej w 5 dowolnych latach kalendarzowych, albo dokonać wpłaty ponad połowy wartości wpłat na IKE nie później niż na 5 lat przed dniem złożenia wniosku o wypłatę środków przez oszczędzającego.
👉 Chcesz wyliczyć korzyści podatkowe z IKE? Skorzystaj z naszego kalkulatora IKE
Kto może założyć konto IKE?
Indywidualne konto emerytalne IKE jest dostępne dla osób, które ukończyły 16. rok życia. Oszczędzać mogą także osoby po przekroczeniu 60 lat, a nawet założyć indywidualne konto emerytalne, o ile wcześniej go nie posiadały.
IKE mogą posiadać obywatele polscy, którzy niekoniecznie mieszkają w Polsce, mogą je założyć także osoby z państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego (z Unii Europejskiej, Norwegii, Islandii i Liechtensteinu).
IKE można założyć bez względu na to, czy jest się uczestnikiem pracowniczego programu emerytalnego (PPE) czy pracowniczego planu kapitałowego (PPK).
IKE a małoletni
Na IKE mogą oszczędzać osoby, które skończyły 16 lat. Osoby małoletnie mogą wnosić wpłaty tylko w roku, w którym osiągnęły dochody z pracy wykonywanej na podstawie umowy o pracę. Do momentu osiągnięcia pełnoletności lub momentu osiągania dochodów z pracy, osoba małoletnia nie może dokonywać wpłat.
Wpłata na IKE dokonywana przez te osoby nie będzie mogła zatem przekroczyć limitu wpłat na IKE, jak również wysokości dochodów osiąganych przez nie z tytułu umowy o pracę. W przypadku osoby dorosłej nie ma tego warunku.
W przypadku, gdy małoletni (w tym przypadku mowa o osobach w wieku 16–18 lat) będzie osobą uprawnioną do nabycia środków po zmarłym oszczędzającym na IKE, może przetransferować na założone dla niego IKE, środki zgromadzone przez zmarłego.
Prowadzenie IKE – możliwości oszczędzania
- Można mieć tylko jedno konto IKE w jednej instytucji finansowej.
- Na IKE może gromadzić oszczędności wyłącznie jeden oszczędzający. Nie ma możliwości gromadzenia oszczędności wspólnie, np. z małżonkiem, czy dzieckiem. Każda z tych osób musi założyć własne, odrębne IKE.
- IKE to tylko opakowanie dla klasycznego produktu finansowego. W ramach IKE możemy inwestować na lokacie, w dobrowolnym funduszu emerytalnym (DFE), w funduszach inwestycyjnych, w UFK oraz w akcjach, obligacjach i ETF-ach. Wszystkie instytucje (TFI, banki, domy maklerskie, powszechne towarzystwa emerytalne (PTE) i ubezpieczyciele) zapewniają pełen dostęp do zgromadzonych środków.
- W każdej chwili można zmienić instytucję, a nawet zrezygnować z konta. Jeśli decyzję tę podejmiemy po 12 miesiącach od dnia podpisania umowy IKE, nie poniesiemy z tego tytułu żadnych dodatkowych kosztów.
Gdzie założyć i jak działa IKE?
Obecnie prowadzenie indywidualnych kont emerytalnych oferuje kilkadziesiąt instytucji.
IKE w banku (konto lub lokata)
-
Indywidualne Konto Emerytalne z lokatą czy kontem oszczędnościowym to rozwiązanie szczególnie polecane osobom nietolerującym żadnego ryzyka, które chcą mieć gwarancję ochrony środków. Nie jest to najlepszy produkt finansowy do długoterminowego oszczędzania, choćby z racji niskiego oprocentowania. Obecnie IKE oferuje kilkanaście banków. Zazwyczaj założenie takiego konta jest bezpłatne.
IKE z dobrowolnym funduszem emerytalnym (PTE)
-
Dobrowolne Fundusze Emerytalne (DFE) to fundusze o profilu zrównoważonym lub aktywnej alokacji, które inwestują w różnych proporcjach w akcje oraz obligacje. Wpłaty na IKE są przeliczane na jednostki uczestnictwa, których wartość zmienia się każdego dnia, w zależności od tego, jak zachowują się aktywa zgromadzone w funduszu. W DFE w zamian za poniesione ryzyko mamy większe prawdopodobieństwo osiągnięcia wyższych zysków niż na produktach z niższym ryzykiem, jak lokaty czy IKE obligacje. DFE polecane są osobom gotowym na podjęcie pewnego ryzyka inwestycyjnego, by osiągnąć wyższe zyski, ale nie chcą samodzielnie wybierać różnych aktywów. Do wyboru mamy tylko jeden fundusz DFE mający z góry określony model inwestowania, charakteryzujący się stosunkowo niskim poziomem ryzyka.
Sprawdź: oferta IKE z dobrowolnym funduszem emerytalnym.
IKE z funduszami inwestycyjnymi (w TFI)
-
fundusze inwestycyjne - IKE można założyć podpisując umowę o prowadzenie IKE z:funduszem inwestycyjnym otwartym lub specjalistycznym funduszem inwestycyjnym otwartym. Oszczędzający, którzy zdecydują się na tę formę oszczędzania na IKE, mają możliwość oszczędzania w różnych funduszach inwestycyjnych zarządzanych przez to samo towarzystwo funduszy inwestycyjnych. W tym przypadku oszczędzający podpisze umowy o prowadzenie IKE z każdym funduszem.
Fundusze mają podobną konstrukcję prawną do DFE (tylko tu podmiotem zarządzającym jest TFI) oraz o przeliczanie wpłacanych środków na jednostki. W przeciwieństwie do DFE w funduszach inwestycyjnych mamy do wyboru wiele różnych funduszy otwartych realizujących różne strategie inwestycyjne: fundusze akcyjne z wyższym ryzykiem, ale i wyższym potencjałem zysków, fundusze dłużne z niższym ryzykiem, fundusze surowcowe, fundusze mieszane (inwestujące w różnorodne aktywa w różnych proporcjach). Możemy wybrać jeden fundusz lub zdywersyfikować portfel o kilka funduszy. Takie rozwiązanie pozwoli oszczędzającym na zmianę polityki inwestycyjnej gromadzonych przez nich środków w miarę zmian na rynku finansowym, czy ich preferencji.
W kilku TFI mamy w ofercie specjalne fundusze cyklu życia (na nich opierają się PPK), które dostosowują skład portfela do wieku inwestora (z wiekiem inwestora w portfelu jest coraz więcej bezpiecznych instrumentów) albo tzw. portfele modelowe – z różnych funduszy w proporcjach dopasowanych do wieku. Są one polecane szczególnie tym, decyzję o tym, w jakie rodzaje aktywów inwestować, pozostawiają decyzję zarządzającym w ramach jednego portfela.
Suma wpłat dokonana w ciągu roku do funduszy nie może przekroczyć rocznego limitu wpłat na IKE -
Zobacz ofertę IKE z funduszami, w których inwestuje się w jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych.
IKE z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym
-
Indywidualne konto emerytalne z UFK to właściwie umowa ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym. W przypadku IKE prowadzonego przez zakłady ubezpieczeń na życie IKE składa się z dwóch elementów: część środków lokowana jest w ubezpieczeniowym funduszu kapitałowym, a pozostała część to opłata za udzielenie ochrony ubezpieczeniowej. Za wpłatę na IKE uważane są jedynie środki przekazane do funduszy. Inwestowanie środków przekazywanych do UFK odbywa się w sposób zbliżony do funduszy inwestycyjnych czy DFE. Ubezpieczyciele dają możliwość wyboru funduszu z szerokiej oferty produktów o różnym profilu ryzyka. Produkty te są bardziej skomplikowane od wcześniej wymienionych i często droższe. Ubezpieczyciel pobiera opłatę za zarządzanie oraz różne koszty ubezpieczeniowe.
IKE z domem maklerskim (różne instrumenty finansowe)
-
można też założyć IKE w podmiocie prowadzącym działalność maklerską, który otwiera na nasze imię rachunek inwestycyjny. W ramach rachunku maklerskiego lokujemy oszczędności w wybrane instrumenty finansowe, takie jak akcje, obligacje skarbowe (w ramach Biura Maklerskiego PKO BP), certyfikaty strukturyzowane, tytuły uczestnictwa ETF, z wyłączeniem instrumentów pochodnych (kontraktów terminowych i opcji). Na IKE można dokonywać wpłat w formie papierów wartościowych, np. akcji lub obligacji, które zostaną zapisane na koncie.
Na rachunku maklerskim w ramach IKE mamy pełną swobodę w podejmowaniu decyzji inwestycyjnych. Tylko zlecenia muszą być pełnopłatne, a wpłaty jedynie w PLN. Obecnie IKE prowadzi 8 domów maklerskich.
👉 Inwestycja wiąże się z ryzykiem inwestycyjnym.
Jak założyć IKE?
Założenie IKE wiąże się z podpisaniem umowy o prowadzenie IKE z wybraną przez siebie instytucją finansową. W niektórych instytucjach jest to możliwe przez Internet (np. potwierdzenie zawarcia umowy przychodzi mailem), w innych przy udziale kuriera bądź bezpośrednio w placówce.
Przy podpisaniu umowy o prowadzenie IKE, w związku z nałożonym nakazem gromadzenia oszczędności tylko na jednym IKE, osoba je zakładająca będzie musiała złożyć stosowne oświadczenie, że nie posiada tego typu rachunku w innej instytucji oraz że nie dokonała w danym roku transferu z uprzednio posiadanego IKE do PPE. Ponadto osoby po 55. roku życia muszą złożyć oświadczenie o tym, że nie dokonały w przeszłości wypłaty środków zgromadzonych na koncie IKE.
Koszty związane z IKE
Kolejna zaleta, często niedoceniana, to niskie koszty. W większości IKE instytucje je oferujące wprowadziły różnego rodzaju obniżki kosztów. W przypadku funduszy inwestycyjnych często TFI nie pobierają opłat manipulacyjnych, w dodatku oferując specjalne jednostki o niższych opłatach za zarządzanie. Często możemy się natomiast natknąć na opłatę za utworzenie IKE, która jest zazwyczaj wynagrodzeniem dla dystrybutora. Warto jednak poszukać sposobu na jej uniknięcie. Na przykład, często pod koniec roku niektóre towarzystwa wprowadzają promocję zwalniającą z tej opłaty. Obniżki kosztów zarządzania są często tak duże, że niektórzy wykorzystują konto IKE do oszczędzania niekoniecznie na emeryturę, ale np. na przyszłość dziecka, rezygnując ze zwolnienia od podatku od zysków kapitałowych.
Wypłaty z IKE
Z ulgi podatkowej mogą skorzystać jedynie osoby, które dokonają wypłaty zgromadzonych oszczędności dopiero po 60 roku życia. Młodsze osoby będą mogły mogły dokonać wypłaty, tylko jeżeli ukończyły 55 lat i po nabyciu wcześniejszych uprawnień emerytalnych.
- Moment wypłaty środków zgromadzonych na IKE zależy od oszczędzającego.
- Wypłata może być jednorazowa lub w formie ratalnej. W przypadku wypłaty jednorazowej, a w ratalnej - pierwsza wypłata - powinny być dokonane w terminie nie dłuższym niż 14 dni od dnia złożenia przez oszczędzającego wniosku o dokonanie wypłaty, chyba, że zażąda on wypłaty w terminie późniejszym.
- Nie ma obowiązku wypłaty środków zgromadzonych na IKE w określonym czasie.
- Przed dokonaniem wypłaty należy podać instytucji finansowej prowadzącej konto IKE urząd skarbowy właściwy dla oszczędzającego.
- Po dokonaniu wypłaty jednorazowej albo wypłaty pierwszej raty oszczędzający nie może założyć ponownie IKE. Zwolnienie podatkowe przysługuje tylko raz.
- W przypadku wypłaty w ratach dokonanie wypłaty pierwszej raty powoduje, że nie można już dokonywać kolejnych wpłat na IKE.
IKE - transfer środków (przeniesienie środków)
W każdym momencie można zmienić rodzaj IKE oraz instytucję prowadzącą konto IKE – wtedy mówimy o transferze środków z jednej do innej instytucji finansowej. Jeśli przenosimy nasze oszczędności z instytucji, w której posiadaliśmy konto IKE przez ponad 12 miesięcy, nie poniesiemy żadnej dodatkowej opłaty transferowej. Może być ona naliczona jedynie, jeśli przenosimy środki przed upływem roku (wtedy opłaty wynoszą np. 10% wartości rachunku IKE, nie mniej niż 50 zł).
Transfer na nowe IKE z reguły trwa ok. kilkunastu dni.
- Z IKE można przenieść środki tylko do innego IKE lub do Pracowniczego Programu Emerytalnego, o ile nasz pracodawca prowadzi PPE.
- Nie można przenosić środków z IKE ani do IKZE ani do PPK.
Wypłata transferowa może nastąpić po uprzednim zawarciu umowy o prowadzenie IKE z inną instytucją finansową lub przystąpieniu do PPE.
Wypłata transferowa może obejmować wyłącznie całość środków zgromadzonych na IKE.
Osoba zmieniająca instytucję prowadzącą IKE w nowej instytucji musi złożyć oświadczenie, że posiada już IKE prowadzone przez inną instytucją finansową, podać jej nazwę i potwierdzić, że instytucja ta dokona wypłaty transferowej środków dotychczas zgromadzonych przez oszczędzającego na IKE.
W przypadku gdy mamy do czynienia ze środkami uczestnika IKE, który zmarł, osoba uprawniona będzie mogła dokonać transferu tylko wtedy, gdy jest uczestnikiem PPE; nie będzie możliwy transfer na rachunek PPK.
Można też przenieść środki zgromadzone w ramach Pracowniczego Programu Emerytalnego na IKE w przypadku rezygnacji z dalszego uczestnictwa w PPE i zakończenia pracy u pracodawcy prowadzącego ten program lub w przypadku likwidacji programu.
Przeczytaj także: Transfer środków między IKE, IKZE a PPE czy PPK (zlecenie wypłaty transferowej)
IKE a dziedziczenie
Kolejna zaleta to możliwość dziedziczenia oraz zwolnienie wypłaty od podatku od spadków i darowizn, a także od jakichkolwiek innych opłat. Przy dziedziczeniu z IKE nie jest też naliczany podatek dochodowy od osób fizycznych.
W sytuacji śmierci właściciela IKE, środki zgromadzone na koncie IKE dziedziczą spadkobiercy lub wskazane wcześniej w umowie osoby uposażone (co wymaga wcześniejszego wskazania osób uprawnionych do odebrania środków w przypadku śmierci oszczędzającego). Nie ma znaczenia, czy posiadacz IKE ukończył wiek emerytalny.
Osoba, która dziedziczy gromadzone pieniądze, może je przeznaczyć na dowolny cel: może je przenieść na swoje konto IKE, PPE lub wypłacić.
Od wypłaconych pieniędzy nie płaci się podatku od zysków kapitałowych (tzw. podatek Belki).
Do wypłaty środków po zmarłym oszczędzającym na IKE, osoba uprawniona powinna złożyć wniosek o dokonanie wypłaty tych środków oraz:
- akt zgonu oszczędzającego i dokumentu stwierdzającego tożsamość osoby uprawnionej
- albo prawomocne postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku oraz zgodnego oświadczenia wszystkich spadkobierców o sposobie podziału środków zgromadzonych przez oszczędzającego bądź prawomocnego postanowienia sądu o dziale spadku oraz dokumentów stwierdzających tożsamość spadkobierców.
Rezygnacja z IKE: wcześniejsza wypłata - zwrot środków z IKE
Oszczędzający mogą w każdej chwili wycofać zgromadzone na IKE oszczędności, wystarczy złożyć wniosek o wypłatę zgromadzonych środków. Jedynym obciążeniem z tytułu zwrotu IKE będzie pobranie podatku od zysków kapitałowych od osiągniętego zysku w ramach zwracanej kwoty.
Od 1 stycznia 2009 r. możliwe jest wycofanie części zgromadzonego kapitału, z zastrzeżeniem, iż wycofywane środki pochodzą z wpłat na IKE. Oznacza to, iż w przypadku gdy na IKE przetransferowano środki z pracowniczego programu emerytalnego albo środki z IKE zmarłego, to środki te nie mogą być objęte częściowym zwrotem. Dochód uzyskany na indywidualnym koncie emerytalnym z tytułu częściowego zwrotu podlega opodatkowaniu.
W przypadku, gdy na konto IKE oszczędzającego przyjęto wypłatę transferową z programu emerytalnego, instytucja finansowa przed dokonaniem zwrotu, zobowiązana jest do przekazania do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych kwoty w wysokości 30% sumy składek podstawowych wpłaconych do programu emerytalnego. Środki przekazane do ZUS-u będą zaewidencjonowane na koncie oszczędzającego w ZUS-ie, albo ta kwota będzie uwzględniona w podstawie wymiaru emerytury w przypadku świadczenia przyznawanego oszczędzającemu na starych zasadach.
Osoby, które wypłaciły wcześniej środki zgromadzone na IKE i nie skorzystały ze zwolnienia od podatku od dochodów kapitałowych, mogą ponownie otworzyć IKE.
👉 Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego - LINK
💡 Ty decydujesz, kiedy wpłacasz i wypłacasz pieniądze do i ze swojego konta IKE. Możesz wypłacić środki w części lub całości, kiedy chcesz. Ale jeśli nie spełnisz odpowiednich warunków, zapłacisz podatek od zysków kapitałowych, jak w normalnej inwestycji. W każdej chwili możesz przenieść IKE.
