Funduszowy "miś" niejedno ma oblicze

Wysokie stopy zwrotu funduszy akcji polskich małych i średnich spółek zaczęły kusić inwestorów. W marcu już piąty miesiąc z rzędu do ich portfeli płynął świeży kapitał, a łącznie od listopada pozyskały one niemal 50 mln zł. Ale tylko z pozoru fundusze małych i średnich spółek to jednorodna grupa produktów. W rzeczywistości różnić je może nie tylko podejście do selekcji, ale też do dywersyfikacji. Część zarządzających stawia na akcje małych i mikro firm (z indeksu sWIG80 i mniejszych), inni koncentrują portfel wokół giełdowych średniaków (mWIG40), a jeszcze inni bardziej od polskich spółek wolą te zagraniczne. Efekty widać gołym okiem. 

Reklama

Zapisz się na Newsletter

Bądźmy w kontakcie! Prosto na Twojego maila będziemy wysyłać skrót najważniejszych informacji ze świata finansów, powiadomienia o nowościach rynkowych, najnowsze oceny i raporty oraz codzienne notowania wybranych przez Ciebie funduszy inwestycyjnych.

Zapisz się

Od połowy października ubiegłego roku trwa rajd notowań akcji maluchów i średniaków z GPW. W tym czasie funduszowe "misie" zarobiły średnio 26 proc. Najlepsze, czyli AGIO Akcji Małych i Średnich Spółek oraz BNP Paribas Małych i Średnich Spółek  zyskały ponad 35 proc., a najgorszy - Esaliens Małych i Średnich Spółek - powiększył portfel o 9,5 proc. Różnica przekracza zatem aż 25 pkt proc. i rośnie w dłuższym horyzoncie. W skali ostatnich trzech lat fundusz Agio Akcji MiŚ zarobił ponad 127 proc., BNP Paribas MiŚ zyskał 155 proc. sWIG80 wzrósł o 97 proc., mWIG40 o niecałe 50 proc., a Esaliens MiŚ powiększył portfel o... niespełna 11 proc. To najgorszy wynik w całej grupie funduszowych "misiów".

Notowania funduszy AGIO Akcji MiŚ, BNP Paribas MiŚ oraz Esaliens MiŚ za ostatnie 3 lata na tle indeksu sWIG80. Dane na 13 kwietnia: 

Słabe zachowanie Esaliens MiŚ na tle grupy porównawczej wynika z całkowicie odmiennej strategii względem rywali.  Na koniec grudnia ubiegłego roku (najświeższe dostępne dane) w portfelu Esaliens MiŚ naliczyliśmy ponad 100 składników (niemal 2 razy więcej niż średnia w grupie). Polskie akcje zajmowały w nim ok. 52 proc., a ok. 47 proc. stanowiły papiery spółek zagranicznych, głównie europejskich (Szwecja, Norwegia, Niemcy, Rumunia czy Szwajcaria). Jest to jedyny fundusz w grupie z tak dużym udziałem zagranicznych inwestycji. Pod tym względem wśród funduszowych misiów wyróżnia się jeszcze Investor Top Małych i Średnich Spółek oraz NN Średnich i Małych Spółek, ale w ich przypadku udział zagranicy jest nieporównywalnie mniejszy, bo wynosi nieco ponad 11 proc. 

Dominującą rolę w portfelu Esaliens MiŚ ogrywały na koniec roku firmy z sektora przemysłowego i IT. Wśród 10. największych pozycji znajdziemy norweskiego Documaster, szwajcarskiego Meyer Burger Technology (z branży fotowoltaicznej), a także notowane na New Connect akcje Platige Image (studio postprodukcyjne), Hipromine (produkcja materiałów paszowych z biomasy owadów), a z głównego parkietu GPW - walory Banku Handlowego, QUERCUS TFI, Instal Kraków, Answear.com (sprzedaż internetowa) i Synektika.  

- Mamy szeroką i relatywnie płaską dywersyfikację tzn. pomiędzy 100 – 200 spółek i koncentrację top 10 pozycji na poziomie nieprzekraczającym 30 proc. Dodatkowo różnimy się definicją małej i średniej spółki – dla nas jest to firma o kapitalizacji rynkowej poniżej 2 mld euro. Taka konstrukcja portfela powoduje problem z brakiem odpowiedniej liczby firm na naszym rynku i stąd spory udział firm zagranicznych. Staramy się, żeby udział zagranicy nie przekroczył jednak 50 proc. - wyjaśnia Krzysztof Socha, zarządzający funduszami Esaliens TFI. - Zaletą naszego podejścia jest dużo mniejsze ryzyko płynności funduszu, co często było historycznie problemem dla funduszy małych i średnich spółek, szczególnie w fazach odpływów środków z tego sektora rynku - dodaje.

Wychodzenie za granicę w polskich funduszach akcyjnych nie jest niczym nowym. Zarządzający poszukują tam najczęściej płynności, która na GPW, szczególnie w segmencie małych i średnich firm, pozostawia wiele do życzenia. Ale płynność staje się problematyczna, gdy fundusz ma duże aktywa. To zresztą w przeszłości (na początku poprzedniej dekady i w szczycie hossy z lat 2006-07) było powodem wstrzymywania przez funduszowe misie przyjmowania nowych wpłat od inwestorów po przekroczeniu określonego poziomu aktywów (najczęściej 250 mln zł). TFI decyzje te argumentowały interesem klientów. Zbyt wysokie aktywa miały bowiem utrudniać efektywne zarządzanie. 

To jednak Esaliensa nie dotyczy, bo na koniec marca fundusz miał w portfelu zaledwie 16 mln zł. Niemniej, stawia mocno na firmy zagraniczne i to właśnie one przyczyniły się do jego słabości na tle konkurencji. Od niemal pół roku trwa bowiem hossa w segmencie polskich małych i średnich spółek. Wystarczy powiedzieć, że od dołka z połowy października sWIG80 zwyżkował o ponad 31 proc., a reprezentujący średnie firmy mWIG40 o 26 proc. 

- W pierwszym kwartale problemem dla nas był relatywnie słabszy wynik "misiów" zagranicznych względem naszych krajowych spółek z tego sektora. Obecnie nie planujemy zmian strategii tego funduszu, aczkolwiek na poziomie taktycznym cały czas dokonujemy pewnych zmian, zamykamy bądź zmniejszamy pozycje, które według nas nie oferują odpowiedniej stopy zwrotu i odwrotnie - zwiększamy lub otwieramy pozycje, które wydają się atrakcyjne - zaznacza Krzysztof Socha. - Taka konstrukcja powoduje często spore różnice w wynikach w stosunku do grupy porównawczej oraz naszych krajowych indeksów, ale działa to w obie strony, czego najlepszym przykładem był rok 2020, kiedy byliśmy jednym z najlepszych funduszy w grupie - dodaje.

AGIO Akcji Małych i Średnich Spółek jest zupełnym przeciwieństwem Esaliensa. Na koniec 2022 r. (najświeższe dostępne dane) znajdowało się w nim mniej niż 30 składników i był to najbardziej skoncentrowany fundusz w całej grupie (średnia to 56 składników). Ponad 90 proc. z nich to akcje polskich spółek, z czego większość stanowiły firmy o małej kapitalizacji. Ale to zapewne przeszłość, bo fundusz jest aktywnie zarządzany i przez ostatnie 4 miesiące mogło się w nim sporo zmienić. Zresztą, wystarczy powiedzieć, że w trakcie ubiegłego roku wymieniono więcej niż połowę spółek, które znajdowały się w portfelu w grudniu 2021 r. 

- Agio MiŚ zyskuje przewagę z udanej selekcji, zwłaszcza dzięki dużym zakładom w akcje tanich, wyraźnie przez rynek niedocenionych średnich spółek o dobrych perspektywach - mówi Jakub Bentke, zarządzający funduszami Agio Funds  TFI. I jako przykład podaje dwie firmy: Asbis i Wittchen.

- Ta ostatnia wchodzi obecnie z sukcesem na nowe zagraniczne rynki i internetowe platformy sprzedaży. Po covidowej przerwie spółka wróciła do wypłaty wysokiej dywidendy. W pierwszym kwartale tego roku jej sprzedaż wzrosła r/r o 50 proc. Według szacunków analityków, pomimo ostatnich wzrostów, na koniec tego roku wciąż będzie miała jednocyfrową C/Z. Dla porównania (nieco przewrotnego) Zalando z praktycznie płaską sprzedażą w tym roku, będzie miało C/Z na poziomie około 70, mimo że kurs Wittchen za ostatni rok wzrósł o ponad 140 proc., a Zalando spadło o około 20 proc. - zauważa Jakub Bentke. - Podobnych małych spółek jest więcej. Płacą znaczące dywidendy, ich zyski rosną teraz bądź będą rosły w przyszłym roku, po przejściowo słabszych bądź płaskich obecnych wynikach. Kursy tych spółek dyskontowały to od początku roku, ale wciąż notowane są one często z jednocyfrowymi wskaźnikami C/Z. Wydaje się nam w Agio, że nadal jest to atrakcyjny, relatywnie tanio wyceniany segment rynku - dodaje.

BNP Paribas Małych i Średnich Spółek przez ostatnie 3 lata zarobił aż 155 proc., a od połowy października 2022 r. - ponad 35 proc. i jest to najlepszy wynik w grupie. W portfelu na koniec marca (fundusz publikuje jego skład co kwartał) naliczyliśmy 105 składników i był to tym samym najbardziej zdywersyfikowany fundusz w grupie (obok jest wspomniany wyżej Esaliens, który miał 101 składników). 

Podobnie jak w przypadku Agio MiŚ, w dominowały w nim spółki małe (sWIG80) i mniejsze, które stanowiły ponad 70 proc. części akcyjnej. Największy udział miały firmy z sektora przemysłowego, IT i finansowego. W top 10. pozycji znajdziemy Wittchen, Unimot, Auto Partner, Mo-Bruk, Arctic Paper, Asbis, Answear.com, Kino Polska, Inter Cars i Creepy Jar. Co ciekawe jednak udział akcji w całym portfelu wynosił relatywnie mniej niż u rywali, bo ok. 82 proc. (średnia na koniec grudnia 2022 r. wynosiła 87 proc.). Dopełnieniem portfela były obligacje korporacyjne i skarbowe.

- Dobre wyniki na tle grupy porównawczej były możliwe dzięki mocnej koncentracji na małych spółkach oraz dokładnej selekcji średnich firm. Przewagą funduszu są także szybkie reakcje na zmiany zachodzące na rynku, które pozwalają wyprzedzać mocniejsze ruchu na kursach spółek - mówi Konrad Strzeszewski, zarządzający funduszami BNP Paribas TFI.

Z relatywnie większą przewagą maluchów w portfelu na tle konkurencji mamy do czynienia także w przypadku Rockbridge Neo Akcji Małych Spółek. Na koniec grudnia firmy z sWIG80 i mniejsze stanowiły ok. 73 proc. jego aktywów netto. Wśród największych pozycji można było znaleźć akcje Ryvu Therapeutics, Big Cheese Studio, Stalprodukt, Scope Fluidics oraz Vigo Photonics. 

Eksperci podkreślają, że małe spółki z GPW charakteryzują się największym potencjałem wzrostu notowań, ale równocześnie inwestycja w nie obarczona jest większym ryzykiem, a same akcje są zwykle mniej płynne. Ma to szczególne znaczenie w okresie zawirowań rynkowych, dekoniunktury i odpływów kapitału z funduszy. To właśnie z tego powodu coraz więcej funduszowych misiów woli inwestować w firmy o średniej kapitalizacji. Takie podejście od lat stosuje m.in. UNIQA Akcji Małych i Średnich Spółek. Przewagę średnich spółek utrzymuje także Rockbridge Akcji Małych i Średnich Spółek oraz Rockbridge Neo Akcji Średnich Spółek.

W portfelach funduszowych "misiów" pojawiają się także spółki z WIG20, Najwięcej akcji giełdowych blue chipów (powyżej 10 proc. aktywów) znajdziemy w portfelu Ipopema Małych i Średnich Spółek oraz Eques Akcji Sektora Prywatnego FIZ. Ten ostatni jest jedynym w grupie funduszem zamkniętym aktywie zarządzanym. Od połowy października ubiegłego roku zarobił ponad 34 proc., a przez 3 lata zyskał 80 proc. To czwarty najlepszy wynik w grupie, zarówno w krótszym, jak i w dłuższym horyzoncie. 

- To strategia oparta na aktywnej selekcji spółek notowanych na GPW bez udziału skarbu państwa w akcjonariacie - mówi Jakub Liebhart, członek zarządu Eques TFI. - Przy wyszukiwaniu potencjalnych spółek do portfela nie patrzymy na udział spółki w danym indeksie, czy potencjalny kierunek całego indeksu. Poza kryteriami ilościowymi i jakościowymi interesuje nas płynność notowań danego papieru wartościowego - dodaje. 

W grupie akcji małych i średnich spółek znajdziemy też 3 fundusze pasywne. Dwa z nich - Ipopema m-INDEKS FIO kategoria A oraz Beta ETF mWIG40TR Portfelowy FIZ - naśladują indeks mWIG40, a jeden - Beta ETF SWIG80TR Portfelowy FIZ - podąża za wskaźnikiem sWIG80. 

Zdaniem ekspertów, mimo ostatniego rajdu w tym segmencie akcji małych i średnich spółek nadal drzemie potencjał w długim terminie. - Druga połowa roku 2023 r. powinna przynieść wyhamowanie dynamicznych wzrostów jednak wiele polskich, prywatnych spółek przedstawia pozytywne prognozy dotyczące wyników w tym roku. Z powodzeniem przenoszą wyższe koszty na klientów, niektóre firmy wykorzystują ten okres do mocniejszej ekspansji poza granicami naszego kraju. Wyceny mnożnikowe małych i średnich spółek znormalizowały się, jednak trudno mówić, żeby ich poziomy były już za wysokie - uważa Konrad Strzeszewski.