Każda osoba ubezpieczona ma zakładane konto w ZUS. Część z nich ma także wydzielone specjalne subkonto. Podpowiadamy, czym się różnią, jak sprawdzić ich stan oraz czy zgromadzone na nich środki są dziedziczone.
Konto w ZUS
Konto w ZUS posiada każda osoba ubezpieczona. Jest ono zakładane po pierwszym zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych lub ubezpieczenia zdrowotnego.
Na koncie są zapisywane dane, które przekazują płatnicy składek.
Każde konto jest oznaczone numerem PESEL lub serią i numerem dokumentu tożsamości.
Środki zgromadzone na indywidualnym koncie w ZUS nie podlegają dziedziczeniu.
Co to jest subkonto w ZUS i kto je ma?
Subkonto w ZUS działa w ramach konta ZUS i jest prowadzone dla osób ubezpieczonych, które są członkami OFE oraz dla tych, urodzonych po 31 grudnia 1968 roku, które nie przystąpiły do OFE.
Od 11 maja 2011 roku subkonto w ZUS jest zakładane każdej osobie ubezpieczonej na podstawie pierwszego zgłoszenia do ubezpieczeń, np. w przypadku podjęcia pierwszej pracy.
Od 1 lutego 2014 r. osoby, które po raz pierwszy wchodzą na rynek pracy, mogą zdecydować, czy chcą zawrzeć umowę z otwartym funduszem emerytalnym (OFE). Mają na to 4 miesiące. Jeśli tego nie zrobią, składki w całości zostaną zapisane na subkoncie w ZUS. Żeby mieć subkonto w ZUS, nie trzeba być członkiem OFE.
Decyzja, czy dana osoba chce korzystać tylko z subkonta w ZUS, czy wybiera zarówno ZUS, jak i OFE, nie jest ostateczna. Co cztery lata są przewidziane tzw. okienka transferowe, w czasie którego osoba ubezpieczona może ponownie wybrać, czy chce całą składkę emerytalną pozostawić w ZUS, czy też część składki przekazywać do OFE. Ostatnie okienko trwało od 1 kwietnia do 31 lipca 2024 r.
💡Subkonta w ZUS nie mają osoby urodzone przed 1 stycznia 1949 r., które nie mogą być członkami OFE.
Reklama
Jaka jest wysokość składki odprowadzanej na subkonto?
Na subkonto w ZUS trafia:
- 7,3% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne, jeśli osoba ubezpieczona nie przystąpiła do OFE lub jest członkiem OFE, ale zdecydowała, że składka jest przekazywana wyłącznie na jej subkonto w ZUS,
- 4,38% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne, jeśli osoba ubezpieczona jest członkiem OFE i zdecydowała, że składka w wysokości 2,92% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne jest przekazywana do OFE.
Jak są dzielone i wypłacane środki z subkonta?
W odróżnieniu od środków zgromadzonych na indywidualnym koncie w ZUS środki z subkonta (tak jak środki z OFE) są dzielone w przypadku:
- rozwodu, unieważnienia małżeństwa, ustania wspólności majątkowej w czasie trwania małżeństwa albo umownego wyłączenia lub ograniczenia wspólności ustawowej między posiadaczem subkonta a jego współmałżonkiem. Środki zgromadzone na subkoncie w ZUS, które przypadają byłemu współmałżonkowi w wyniku podziału majątku wspólnego małżonków, ZUS przekazuje w ramach wypłaty transferowej na subkonto byłego współmałżonka (nie wypłaca gotówki). Wysokość wypłaty zależy od zapisów zawartych w dokumentach sądowych dotyczących podziału majątku wspólnego byłych współmałżonków.
- śmierci osoby, dla której ZUS prowadzi subkonto.
Co się dzieje z subkontem w przypadku śmierci ubezpieczonego?
Środki z subkonta w ZUS podlegają dziedziczeniu. Aby je otrzymać, osoba uprawniona powinna złożyć odpowiedni wniosek. Spadkobiercą może być rodzina ubezpieczonego, ale także wskazana osoba fizyczna, na przykład przyjaciel.
- Jeśli w chwili śmierci osoba posiadająca subkonto pozostawała w związku małżeńskim, współmałżonek zmarłego otrzymuje w ramach wypłaty transferowej połowę środków znajdujących na subkoncie w ZUS w zakresie, w jakim środki te stanowiły przedmiot małżeńskiej wspólności majątkowej. ZUS nie wypłaca gotówki,
- pozostałe środki (albo wszystkie, jeśli osoba zmarła nie miała współmałżonka) ZUS przekazuje osobom wskazanym przez osobę zmarłą, a jeśli nie ma takich osób, środki te wchodzą w skład spadku.
W przypadku osób posiadających subkonto w ZUS i będących członkiem OFE obowiązuje zasada, że podział i wypłatę środków rozpoczyna OFE. Dlatego należy złożyć wniosek we właściwym OFE, nie w ZUS. W ciągu 14 dni od podziału, który zrealizuje OFE, OFE przesyła do ZUS zawiadomienie o osobach, na rzecz których podzielił środki zgromadzone na rachunku, oraz o ich udziale w tych środkach. W ten sam sposób ZUS podzieli środki zapisane na subkoncie. ZUS ma na to 3 miesiące od dnia, w którym dostanie zawiadomienie o podziale środków z OFE.
W przypadku osób mających tylko subkonto w ZUS mamy dwa przypadki:
- jeśli całość środków z OFE została przekazana na subkonto w ZUS w ramach tzw. suwaka bezpieczeństwa, osoba została wykreślona z Centralnego Rejestru Członów OFE – podział i wypłatę środków rozpoczyna ZUS;
- jeśli osoba ubezpieczona nigdy nie była członkiem OFE, ale miała subkonto w ZUS, podział i wypłatę środków rozpoczyna ZUS.
W obu przypadkach ZUS zrealizuje proces na wniosek osoby uprawnionej złożony na formularzu USS „Wniosek o transfer/wypłatę środków z subkonta osoby ubezpieczonej”. W tej sprawie ZUS nie może działać z urzędu.
💡Wniosek można złożyć w każdym momencie, nie jest ograniczony w czasie.
📢Wskaż osoby upoważnione i aktualizuj ich dane
ZUS zachęca osoby wchodzące na rynek pracy, które nie zawarły umowy z OFE, do złożenia pisemnego oświadczenia ubezpieczonego o stosunkach majątkowych istniejących między ubezpieczonym a jego współmałżonkiem. Osoby wchodzące na rynek pracy mogą wskazać imiennie jedną lub więcej osób uprawnionych do otrzymania środków po ich śmierci (na wniosku „Wskazanie/ zmiana osób uprawnionych do otrzymania środków zgromadzonych na subkoncie ubezpieczonego”). Jeśli tego nie zrobią, to w przypadku śmierci osoby, dla której ZUS prowadzi subkonto, środki z tego subkonta wejdą w skład spadku. Osoba ubezpieczona może wprowadzać zmiany w złożonym przez siebie wskazaniu. Zmiana może dotyczyć np. osób uprawnionych lub ich udziału w środkach.
💡Osobą uprawnioną do otrzymania środków zgromadzonych na subkoncie w ZUS może być członek rodziny osoby ubezpieczonej lub każda osoba fizyczna, np. przyjaciel.
Jeśli osoba ubezpieczona złożyła informację o tym, kogo wskazuje do otrzymania środków zgromadzonych na swoim subkoncie w ZUS, to po jej śmierci ZUS zawiadamia osoby uprawnione o tym, że mogą złożyć wniosek o wypłatę środków. Ta sama zasada obowiązuje, gdy informację o osobach uprawnionych do dziedziczenia środków ZUS otrzyma z OFE po zakończeniu realizacji suwaka bezpieczeństwa (czyli po zwrocie wszystkich środków z OFE na subkonto w ZUS), jeśli osoba ubezpieczona złożyła takie wskazanie w OFE.
Osoby, które są członkami OFE, powinny zgłosić w OFE wszelkie zmiany dotyczące osób uprawnionych.
Co się dzieje z subkontem ZUS po przejściu na emeryturę?
Jeśli osoba ubezpieczona w momencie, w którym osiągnęła powszechny wiek emerytalny (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn), rezygnuje z aktywności zawodowej i przechodzi na emeryturę, to środki zgromadzone na subkoncie w ZUS są uwzględniane w podstawie przyznanego świadczenia emerytalnego.
W przypadku osób ubezpieczonych, które korzystają z tzw. emerytur wcześniejszych, środki zgromadzone na rachunku w OFE i zapisane na subkoncie w ZUS przekazywane są na dochody budżetu państwa. Jest to warunek niezbędny do tego, aby mogły one uzyskać tego rodzaju świadczenia.
Co to jest wypłata gwarantowana z ZUS
Wypłata gwarantowana to jednorazowe świadczenie pieniężne wypłacane osobom uposażonym po śmierci emeryta, który nabył prawo do emerytury docelowej po osiągnięciu wieku 65 lat i miał subkonto w ZUS.
Przeciętna kwota wypłaty wynosi kilkanaście tysięcy złotych, a kwoty dochodzą do nawet 29 000 zł.
Wskazana przez emeryta osoba uposażona nabywa prawo do całości albo części wypłaty gwarantowanej, jeżeli śmierć emeryta nastąpiła w ciągu 3 lat od miesiąca, w którym po raz pierwszy ZUS wypłacił emeryturę.
Jeżeli emeryt nie wskaże żadnej osoby uposażonej, to oznacza, że osobą uposażoną jest jego współmałżonek, pod warunkiem że w chwili śmierci emeryta pozostawał z nim we wspólności majątkowej. W pozostałych przypadkach wypłata gwarantowana wchodzi w skład spadku.
Emeryt może w każdym czasie zmienić swoją poprzednią dyspozycję i wskazać inne osoby uposażone.
Jeśli emeryt chce wskazać inne osoby uposażone niż:
- dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione,
- przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, z wyłączeniem dzieci przyjętych na wychowanie i utrzymanie w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka,
- małżonek (wdowa i wdowiec),
- rodzice (także ojczym i macocha oraz osoby przysposabiające),
może to zrobić tylko wtedy, jeśli uzyska pisemną zgodę swojego współmałżonka.
Jak sprawdzić stan subkonta w ZUS?
Subkonto w ZUS można sprawdzić przy pomocy PUE (Platformy Usług Elektronicznych), do którego można zalogować się przez profil zaufany, certyfikat kwalifikowany lub przez bankowość elektroniczną.
Po zalogowaniu trzeba przejść do panelu ubezpieczonego i wybrać w oknie głównym zakładkę Ubezpieczony i w oknie Panel ubezpieczonego wybrać z menu pozycję Informacje roczne o stanie konta. Następnie trzeba zaznaczyć wybraną pozycję na liście i nacisnąć przycisk "Szczegóły". Pojawiają się wówczas dokładne informacje o stanie konta oraz subkonta w ZUS.
Waloryzacja subkonta w ZUS
Środki na subkoncie ZUS podlegają corocznej waloryzacji, czyli pomnożeniu przez wskaźnik waloryzacji. ZUS waloryzuje stan kont i subkont co roku, w czerwcu.
👉 Sprawdź, ile wyniosła waloryzacja emerytur w 2025 roku
Wysokość waloryzacji składek na koncie w ZUS zależy od inflacji i wzrostu przypisu składek emerytalnych w poprzednim roku. Waloryzacja nie może być ujemna.
Waloryzacja subkonta zależy od przeciętnego wzrostu nominalnego PKB w ostatnich pięciu latach poprzedzających termin waloryzacji i również nie może być ujemna.
Po zakończeniu waloryzacji ZUS przygotuje informację o stanie konta ubezpieczonego, którą udostępnia ją na Platformie Usług Elektronicznych. Od 2020 roku Zakład nie wysyła papierowych listów.
Emeryturę wylicza się na podstawie sumy zwaloryzowanych składek i kapitału początkowego oraz subkonta, którą dzieli się przez dalsze średnie trwanie życia.
