Rekordy w TFI. Kto ma najwyższe aktywa w historii?

Przez ostatni rok aktywa funduszy krajowych TFI wzrosły o 18 proc. i na koniec ubiegłego miesiąca wyniosły 325,6 mld zł. To nowy rekord w historii polskiego rynku. W sumie w dziesięciu TFI wartość zarządzanych środków jest na najwyższym poziomie w historii. Dotyczy to głównie bankowych towarzystw, w tym lidera rynku - PKO TFI, ale też mniejszych podmiotów. 

Reklama

Najwyższą dynamikę wzrostu aktywów zanotowały Alior TFI oraz BNP Paribas TFI. Obaj powiernicy przez ostatnie 12 miesięcy zdołali podwoić wartość zarządzanych środków. W obu przypadkach aktywa na koniec stycznia znalazły się na najwyższym poziomie w historii - odpowiednio - 1,7 oraz 5,5 mld zł. Wzrost to efekt zarówno dodatnich wyników inwestycyjnych, jak i napływu świeżego kapitału, który trafił głównie do funduszy dłużnych.

Zapisz się na Newsletter

Bądźmy w kontakcie! Prosto na Twojego maila będziemy wysyłać skrót najważniejszych informacji ze świata finansów, powiadomienia o nowościach rynkowych, najnowsze oceny i raporty oraz codzienne notowania wybranych przez Ciebie funduszy inwestycyjnych.

Zapisz się

W BNP Paribas motorem sprzedaży był BNPP Papierów Dłużnych Krótkoterminowych, gdzie popłynęło w rok ponad 1,8 mld zł. Łącznie bilans sprzedaży w tym TFI wyniósł w omawianym okresie 2,3 mld zł. To znajduje odzwierciedlenie w strukturze aktywów tego towarzystwa - na koniec stycznia udział funduszy dłużnych sięgał 84 proc. Pod tym względem liderem jest jednak Alior. Na koniec stycznia udział funduszy dłużnych w aktywach tego TFI przekraczał aż 94 proc. - najwięcej na rynku. W przypadku Aliora motorem napływów są ALIOR Ostrożny i ALIOR Konserwatywny, które przez ostatni rok pozyskały łącznie 660 mln zł. 

Najwyższy bilans sprzedaży za ostatnie 12 miesięcy zanotowało PKO TFI, które pozyskało łącznie ponad 5 mld zł netto. Przez rok aktywa tego towarzystwa wzrosły o 25 proc. i na koniec stycznia sięgnęły niemal 42 mld zł - to najwięcej w historii. Nie jest zaskoczeniem, że również w tym przypadku motorem sprzedaży były fundusze dłużne, a zwłaszcza PKO Obligacji Skarbowych Krótkoterminowy oraz PKO Obligacji Uniwersalny, które łącznie pozyskały niemal 5,2 mld zł. Ten pierwszy został nawet ​największym funduszem inwestycyjnym w Polsce z aktywami przekraczającymi 6,7 mld zł. Paradoksalnie jednak udział produktów dłużnych w aktywach ogółem PKO TFI jest relatywnie niewielki, bo wynosi 42 proc. Sporą rolę odgrywają natomiast PPK, w których zgromadzone jest niemal 7 mld zł, co stanowi 16,5 proc. łącznych aktywów tego towarzystwa. Gdy wyjmiemy fundusze PPK wówczas rekord pod względem wartości aktywów w PKO TFI wypada w sierpniu 2021 r. (38,4 mld zł) i jeszcze nie zostaje pobity.

Szczególnie ważne PPK są dla UNIQA TFI. Na koniec stycznia towarzystwo miało pod zarządzaniem rekordowe 2,7 mld zł, z czego w funduszach PPK ulokowane było niemal 0,8 mld zł, co stanowi niemal 30 proc. łącznych aktywów netto tego towarzystwa. To najwięcej na rynku. Przez ostatnie 12 miesięcy do funduszy UNIQA napłynęło łącznie 260 mln zł, ale to również zasługa przede wszystkim PPK. Na sprzedażowym plusie były jedynie 3 tradycyjne fundusze, i co ciekawe, nie są to rozwiązania dłużne, lecz akcyjne i stabilnego wzrostu. 

Rekordowe aktywa ma także PZU TFI (38,3 mld zł), które nie wyróżnia się na tle rynku jeżeli chodzi o preferencje klientów. Największą popularnością cieszył się bowiem fundusz dłużny PZU Sejf+ - przez rok pozyskał ponad 1 mld zł. Łącznie aktywa tego TFI wzrosły w tym czasie o 26 proc. Fundusze dłużne relatywnie niedużo "ważą" w aktywach ogółem - jedynie 35 proc. Z kolei fundusze PPK stanowią ponad 12 proc. Warto też przypomnieć, że pod koniec 2022 r. PZU TFI wchłonęło TFI Energię. Gdyby nie ta operacja, aktywa tego pierwszego towarzystwa byłyby o ponad 5 mld zł niższe. 

Rekordowe aktywa mają także Goldman Sachs TFI, Allianz Polska TFI (dzięki przejęciu dawnej Avivy), VIG / C-QUADRAT TFI, Mount TFI oraz mTFI. 

Wiele TFI do rekordu ma jeszcze daleko

Większość TFI od rekordu wszech czasów wciąż dzieli sporo. Część towarzystw najwyższe aktywa notowała jeszcze podczas poprzedniej hossy na GPW z 2006/07 r. (m.in. Pekao TFI, Santander TFI oraz Millennium TFI), inne rekordy miały dekadę później (np. QUERCUS TFI), a jeszcze inne u szczytu covidowej hossy w 2021 r. (m.in. Investors TFI). 

Największy dystans do rekordu wszech czasów ma Skarbiec TFI - jest to bowiem aż 15,5 mld zł. W kwietniu 2017 r. towarzystwo miało pod zarządzaniem łącznie rekordowe 19,6 mld zł. Obecnie aktywa Skarbca wynoszą 4,1 mld zł. Tak duży spadek to "wina" funduszy dedykowanych (FIZAN). W kwietniu 2018 r., z jednego z takich wehikułów wycofano aż 10 mld zł. Obecnie firma nie rozwija tej części biznesu. Aktywa funduszy detalicznych Skarbca swój rekord zaliczyły w połowie 2021 r. (5,7 mld zł), a w takim ujęciu dystans znacznie się skraca. Warto też zwrócić uwagę na strukturę aktywów tego TFI. Dominują w niej fundusze akcyjne, które stanowią niemal 50 proc. łącznych aktywów netto - to najwięcej na rynku. Motorem pociągowym sprzedaży jest przede wszystkim Skarbiec Spółek Wzrostowych (akcje), gdzie ulokowane jest ponad 1 mld zł (jedna czwarta aktywów TFI). Do funduszy dłużnych kapitał też płynął, ale znacznie węższym strumieniem. W sumie aktywa Skarbca przez rok wzrosły o 16 proc. 

Niemal 10 mld zł do rekordu brakuje Ipopemie, ale jest to specyficzne towarzystwo. Na koniec stycznia miało pod zarządzaniem łącznie ponad 54 mld zł. Z tej kwoty zaledwie 2,4 mld zł to aktywa funduszy rynku kapitałowego. Pozostała część ulokowana jest w funduszach rynku niepublicznego. 

W przypadku Noble Funds TFI rekord pod względem wartości aktywów funduszy padł w kwietniu 2018 r. (przed wybuchem afery GetBacku). Obecnie towarzystwo jest w procesie sprzedaży, co jest konsekwencją przeprowadzonego we wrześniu 2022 r. procesu resolution Getin Noble Banku. Przez ostatni rok z funduszy tego powiernika wypłacono łącznie 0,7 mld zł, a w całym 2022 r. - ponad 1,7 mld zł. W 2021 r. bilans sprzedaży również był ujemny i wyniósł -1,1 mld zł.

Generali Investments TFI najwyższe aktywa w historii miało w lutym 2020 r. (13,6 mld zł), a więc tuż przed wybuchem pandemii Covid. Potem towarzystwu nie pomogła wojna w Ukrainie i zaangażowanie w rosyjskie papiery. Przez ostatnie 12 miesięcy do funduszy Generali napłynęło 0,6 mld zł, a aktywa wzrosły o 22 proc., do 8,7 mld zł. Najpopularniejszym funduszem z oferty jest Generali Oszczędnościowy, do którego przez ostatni rok trafiło łącznie 0,3 mld zł.

Co dalej?

W styczniu napływy do TFI przekroczyły 4 mld zł i były najwyższe od 3 lat. Wciąż jednak pieniądze płyną do funduszy dłużnych. Z funduszy akcyjnych w styczniu kapitał odpływał. Co dalej? Czy jest szansa, że nastąpi zwrot w preferencjach klientów?

- Nasz główny dystrybutor (PKO BP – przyp. red.) posiada w swojej obecnej ofercie m.in. programy inwestycyjne typu Autoalokacja, które powiązane są z instrumentami dłużnymi. To, naszym zdaniem, atrakcyjne rozwiązanie inwestycyjne, które będzie cieszyło się zainteresowaniem klientów tak długo, jak długo stopy procentowe pozostaną na podwyższonym poziomie. Poza tym, fundusze dłużne mają za sobą dobry rok, i historyczne stopy zwrotu zachęcają do inwestowania, zwłaszcza, że perspektywy tych rozwiązań wciąż są moim zdaniem dobre. Druga kwestia to MIFID, ograniczający prezentowanie funduszy akcyjnych klientom, których profil - np. z uwagi na brak wcześniejszego doświadczenia z rynkiem akcji - ogranicza ich możliwości inwestycyjne – mówi Grzegorz Chłopek, wiceprezes PKO TFI.

Paweł Mizerski, wiceprezes Uniqa TFI zauważa z kolei, że styczeń zaczął się korektą na rynkach akcji, dopiero pod koniec miesiąca indeksy zaczęły marsz w górę. Stąd zapewne słabsze zainteresowanie tymi rozwiązaniami w pierwszych tygodniach nowego roku. Wskazuje jednak, że obecnie sytuacja na rynkach wygląda lepiej, więc można zakładać, że pojawią się również nabycia jednostek funduszy o większej zmienności.

- Nie zmieni to jednak nieco „spekulacyjnego” charakteru tych napływów. W dłuższym horyzoncie szansę upatruję raczej w większej popularności produktów regularnego oszczędzania – emerytalnych (PPK, IKZE, IKE) lub programów inwestycyjnych, których celem jest zbieranie środków na określony cel. W logikę tych produktów wpisane jest bowiem nabywanie również jednostek funduszy akcyjnych, w tym tych inwestujących na GPW. Krótkoterminowo - prognozy rynkowe wskazują, że główne klasy aktywów pokażą w 2024 roku dodatnie stopy zwrotu. Stąd szansa na nowy rekord aktywów krajowych TFI istnieje nawet przy mniejszym napływie nowych środków, przez samą zmianę wyceny jednostek - ocenia Paweł Mizerski, wiceprezes Uniqa TFI.

Michał Szymański, prezes VIG/C-QUADRAT TFI wskazuje z kolei, że w znacznym stopniu na napływy do funduszy akcji wpływa strategia dystrybucyjna banków. - Przykładowo w produktach „łączonych” wysoko oprocentowanego depozytu z funduszem inwestycyjnym były tam najczęściej fundusze dłużne. Także szeroka sieć bankowa, zwłaszcza detaliczna, jest konserwatywna jeśli chodzi o ryzyko inwestycyjne i fundusze dłużne są dla niej dużo bardziej intuicyjnym produktem dla klienta. Dodatkowo banki na dzisiaj zdecydowanie dominują jako kanały dystrybucji funduszy inwestycyjnych - zaznacza. Dodaje, że elementem niesprzyjającym funduszom akcji są także regulacje MiFID

- Problematyczne jest również określanie adekwatności profilu klienta względem całego portfela funduszy, który byłby oferowany w ramach gotowych strategii, a nie poszczególnych składowych, nawet wtedy, gdy fundusz akcji stanowi w portfelu np. jedynie 10 proc. Przy niskim poziomie oszczędności w Polsce w funduszach inwestycyjnych grupa klientów, którzy na potrzeby określania profilu może wskazać na wcześniejsze doświadczenie z rynkiem akcyjnym jest relatywnie niska i będzie rosła powoli - wskazuje. - Do tego oczywiście dochodzą ważne czynniki rynkowe. Klienci słusznie postrzegają rynek akcji jako bardziej ryzykowny niż obligacji i w okresie percepcji podwyższonego ogólnego ryzyka (np. geopolitycznego) są mniej skłonni do lokowania na nim swych oszczędności. Należy także wziąć pod uwagę atrakcyjność inwestycji alternatywnych do funduszy akcyjnych. Obecnie fundusze dłużne dzięki wyższym niż przez ostatnie lata stopom procentowym oferują atrakcyjną dla wielu inwestorów stopę zwrotu - dodaje.

Michał Szymański uważa jednak, że w przyszłości można liczyć na poprawiającą się sytuację jeśli chodzi o postrzeganie i napływy do funduszy akcji.  - Dużo lepszy wzrost gospodarczy w obecnym roku będzie zmniejszał awersję do ryzyka oszczędzających, jak i poprawiał wyniki notowanych spółek. Przy utrzymaniu dobrej koniunktury na rynkach, nawet jeśli gorszej niż w roku 2023, coraz większe napływy do funduszy powinny być realizowane przez dystrybutorów niezależnych. Ci dystrybutorzy, jak i ich klienci są często bardziej skłonni do lokat w bardziej ryzykowne klasy aktywów niż fundusze dłużne  i portfele o większej dywersyfikacji z uwzględnieniem właśnie akcji. Niewątpliwie rok 2024 daje szansę na kolejny rekord aktywów ogółem - przewiduje prezes VIG/C-QUADRAT TFI.