Struktura oszczędności gospodarstw domowych (grudzień 2023)

Czwarty kwartał 2023 roku był bardzo udany dla warszawskiej giełdy – indeks szerokiego rynku WIG wzrósł o 20%. Nieźle też zachowywały się produkty oparte na papierach dłużnych. Indeks obligacji skarbowych o stałym oprocentowaniu TBSP wzrósł o 1%. To dobre warunki do wzrostu wartości oszczędności gospodarstw domowych.

Reklama

Zapisz się na Newsletter

Bądźmy w kontakcie! Prosto na Twojego maila będziemy wysyłać skrót najważniejszych informacji ze świata finansów, powiadomienia o nowościach rynkowych, najnowsze oceny i raporty oraz codzienne notowania wybranych przez Ciebie funduszy inwestycyjnych.

Zapisz się

W czwartym kwartale najmocniej wzrosły oszczędności zgromadzone w otwartych funduszach emerytalnych, których portfele wypełnione są głównie akcjami polskich spółek. W trzy miesiące wartość aktywów w nich zgromadzonych powiększyła się o solidne 30 mld zł do 208 mld zł. Dla przypomnienia przed reformą emerytalną w 2014 roku, która przyniosła spadek aktywów o połowę, w szczytowym momencie OFE zarządzały prawie 306 mld zł. Warto dodać, że siłą napędową OFE są praktycznie tylko wyniki wypracowywane przez zarządzających, gdyż suma nowych składek uczestników OFE jest niższa od kwoty, jaką OFE muszą przelewać co miesiąc do ZUS w ramach tzw. suwaka. W skali całego roku wyniki wypracowane przez OFE przekroczyły średnio 36%, a aktywa powiększyły się o prawie 52 mld zł.

Na drugim miejscu pod względem przyrostu aktywów w czwartym kwartale znalazły się depozyty w bankach i SKOK-ach, które od lat stanowią największą pozycję w oszczędnościach gospodarstw domowych. W trzy miesiące powiększyły się o 28,6 mld zł (najwięcej w samym grudniu) do 1228 mld zł na koniec roku (zmiana o 2,4% q/q). Gros nowych środków trafiło na nisko oprocentowane rachunki bieżące. W skali całego roku depozyty zdeklasowały wszystkie inne formy lokowania kapitału gospodarstw domowych (w ujęciu kwotowym), przyrastając aż o 124 mld zł. Sama dynamika była jednak niższa niż w niektórych innych formach oszczędzania (11,2%), przez co udział w oszczędnościach delikatnie spadł poniżej 55% z ponad 56% rok wcześniej.

Podium zamykają detaliczne fundusze inwestycyjne (z wyłączeniem tych pozyskanych przez UFK, czyli ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe). W czwartym kwartale cieszyły się sporą popularnością (przede wszystkim fundusze dłużne) – klienci wpłacili do nich netto ponad 6 mld zł. Dodatkowo dzięki dobrej koniunkturze na rynkach, osiągnęły w tym okresie bardzo dobre wyniki. Dzięki temu aktywa w nich zgromadzone w 3 miesiące wzrosły o prawie 16 mld zł do 156 mld zł. W skali całego roku dynamika sięgnęła 32%.

Ostatni kwartał 2023 roku przyniósł także ponad 10-miliardowy wzrost oszczędności ulokowanych w akcjach notowanych na GPW (szacunki) oraz w obligacjach oszczędnościowych. W przypadku obligacji najlepszym miesiącem był październik, w którym Ministerstwo Finansów sprzedało obligacje oszczędnościowe o łącznej wartości 7,12 mld zł. Wynik ten był trzecim najlepszym w historii po czerwcu i lipcu 2022 roku, gdy wprowadzono jednoroczne i dwuletnie obligacje indeksowane stopą referencyjną NBP. Wzrost popytu w październiku spowodowany był podniesieniem marż na papierach zmiennokuponowych na październik przy jednoczesnym utrzymaniu oprocentowania i to pomimo obniżenia przez RPP stóp procentowych o 75 punktów bazowych. Ponadto na decyzje zakupowe wpłynęła zapowiedź obniżek oprocentowania najpopularniejszych papierów o 25 pkt bazowych w listopadowej emisji. W całym czwartym kwartale sprzedaż obligacji oszczędnościowych przekroczyła 15 mld zł, a ich wartość w portfelach gospodarstw domowych wyniosła na koniec roku 114,7 mld zł, o 27% więcej niż rok wcześniej.

Formą oszczędności, która notuje najszybszy przyrost aktywów, są PPK prowadzone czy to w formie funduszy inwestycyjnych, DFE czy funduszy kapitałowych. W 12 miesięcy wartość aktywów w nich zgromadzonych powiększyła się aż o 82% (w samym IV kwartale o ponad 20%) do 21,8 mld zł na koniec grudnia. Za tak wysoką dynamiką stoją nie tylko regularne wpłaty pracowników i pracodawców, ale także świetne wyniki inwestycyjne.

W ostatnim kwartale w najmniejszym stopniu przyrosły oszczędności zgromadzone w funduszach zagranicznych (szacujemy, że Polacy mają w nich ulokowane ok. 7 mld zł) oraz w ubezpieczeniowych funduszach kapitałowych, które notują przewagę wypłat nad wpłatami, ale aktywa w nich zgromadzone wzrosły dzięki dobrym warunkom rynkowym. W całym roku przyrosły o 2,8 mld zł (7,6%) do ponad 40 mld zł na koniec grudnia.

Jedyną kategorią oszczędności, która zmalała w portfelach Polaków w czwartym kwartale, była gotówka. Był to jednak spadek niewielki, o zaledwie 0,4 mld zł. W skali całego roku wartość gotówki w portfelach powiększyła się o 8,9 mld zł (2,5%) do 362,6 mld zł na koniec grudnia.