Postawy Polaków wobec finansów 2025: ostrożni optymiści w świecie niepewności

8 na 10 Polaków odkłada pieniądze – ale wciąż „na wszelki wypadek”

Najbardziej wyrazisty wniosek z badania przygotowanego przez Fundację THINK! we współpracy z Citi Handlowym brzmi: oszczędzanie stało się normą. Aż 83% badanych deklaruje, że odkłada pieniądze – to o 11 punktów procentowych więcej niż dwa lata temu. 

W praktyce oznacza to odchodzenie od życia „od pierwszego do pierwszego”. Wciąż jednak dominuje motyw strachu: 6 na 10 osób oszczędza przede wszystkim „na czarną godzinę”. Bezpieczeństwo finansowe wyraźnie wygrywa z chęcią pomnażania kapitału. 

Jednocześnie rośnie grupa tych, którzy starają się odkładać systematycznie, nawet niewielkie kwoty. To ważna zmiana jakościowa – sygnał, że coraz więcej osób traktuje oszczędzanie jak nawyk, a nie wyjątkową sytuację, kiedy „coś zostanie”.

Reklama

Emerytura wchodzi do gry

Nowym, coraz silniejszym trendem jest odkładanie na emeryturę. Choć wciąż najważniejszy pozostaje „fundusz awaryjny”, to cele emerytalne systematycznie pną się w górę. Już około 16% badanych deklaruje, że oszczędza z myślą o przyszłej emeryturze, a odsetek ten rośnie nieprzerwanie od 2023 roku.

Widać to także w zainteresowaniu produktami emerytalnymi – IKE i IKZE. Ich popularność w ostatnim roku wyraźnie wzrosła, co można wiązać zarówno z dyskusją publiczną o systemie emerytalnym, jak i z rosnącą świadomością, że ZUS sam w sobie nie zagwarantuje komfortowej starości.

Jak oszczędzać na emeryturę bez podatku? Oglądaj tutaj.

Co ciekawe, emerytura częściej pojawia się jako cel oszczędzania u mężczyzn, podczas gdy kobiety częściej odkładają na wypoczynek i nieruchomości. Pokazuje to różne priorytety finansowe, ale też – pośrednio – różnice w doświadczeniach zawodowych i poziomie dochodów. 

Bezpieczeństwo ponad zysk

Raport pokazuje, że Polacy stopniowo wchodzą na rynek inwestycji, ale robią to z dużą rezerwą. 37% respondentów aktywnie inwestuje swoje oszczędności, a kolejne 28% deklaruje chęć inwestowania w przyszłości. To najwyższe wyniki w historii projektu, co świadczy o powolnym dojrzewaniu rynku inwestycyjnego. 

Kluczowe są jednak preferencje:

• dominują instrumenty postrzegane jako bezpieczne i stabilne,
• rośnie akceptacja umiarkowanego ryzyka, ale nadal daleko nam do „drapieżnych” inwestorów,
• najpopularniejsze aktywa to nieruchomości, obligacje skarbowe i akcje, dalej – waluty, nowe biznesy, fundusze TFI/ETF oraz kryptowaluty.

Wiedza o produktach inwestycyjnych jest wciąż nierównomierna. Akcje i obligacje kojarzy około 80% badanych, ale ETF-y zna zaledwie nieco ponad co piąty dorosły. 75%, deklaruje, że wie, czym są kryptowaluty. Wynik ten utrzymuje się na tym samym poziomie co rok wcześniej. Wyraźnie rzadziej deklarowana jest wiedza dotycząca jednostek TFI oraz ETF, choć w obu przypadkach wzrosła o 6–7 punktów procentowych w porównaniu z 2024 rokiem. W przypadku jednostek TFI wiedzę deklaruje 34% Polaków, natomiast ETF jest jeszcze mniej znany, a jego znajomość wskazuje 23% badanych. 

Różnice w znajomości instrumentów finansowych widoczne są także w podziale na płeć. Mężczyźni częściej niż kobiety deklarują znajomość ETF-ów (28% vs 18%) oraz jednostek TFI (40% vs 29%).

Skąd Polacy czerpią wiedzę o finansach?

Choć rynek edukacji finansowej rośnie, wciąż najważniejszym źródłem wiedzy o pieniądzach pozostają rodzina i znajomi – 25% wskazań oraz własne doświadczenia – 23%. 

W ostatnich latach wyraźnie spadł odsetek osób, które polegają wyłącznie na własnej intuicji finansowej. Równolegle rośnie znaczenie ekspertów – co piąty Polak deklaruje, że korzysta z pomocy doradców finansowych lub pracowników instytucji finansowych, a ten odsetek w ostatnich latach zwiększył się o kilka punktów procentowych. 

Zaufanie do mediów pozostaje stabilne, natomiast wiara w reklamy jako źródło kompetentnej wiedzy o finansach wyraźnie spadła.

Gdzie trzymamy oszczędności?

Mimo rosnącej popularności inwestowania większość Polaków nadal przechowuje swoje oszczędności w bardzo konserwatywny sposób. Najpopularniejsze są konta oszczędnościowe i lokaty – 49% wskazań oraz rachunki bieżące – 34%. 

Zachęcamy do korzystania z wyszukiwarki i porównywarki lokat i kont oszczędnościowych na stronie Analizy.pl

Zapisz się na Newsletter

Bądźmy w kontakcie! Prosto na Twojego maila będziemy wysyłać skrót najważniejszych informacji ze świata finansów, powiadomienia o nowościach rynkowych, najnowsze oceny i raporty oraz codzienne notowania wybranych przez Ciebie funduszy inwestycyjnych.

Zapisz się

Część osób – 18% badanych – wciąż trzyma pieniądze w gotówce, w domu. To odsetek, który z roku na rok lekko się waha, ale nie znika. Z jednej strony może wynikać z przyzwyczajeń starszych pokoleń, z drugiej – z nieufności wobec instytucji finansowych i chęci posiadania części środków „pod ręką” na wypadek kryzysu. 

Rośnie znaczenie inwestycji długoterminowych: nieruchomości, ziemi oraz produktów emerytalnych. 

Raport przypomina też, że istotna część społeczeństwa funkcjonuje z kredytem lub pożyczką w tle. 39% ankietowanych ma zobowiązania finansowe, które aktualnie spłaca – to wynik stabilny w porównaniu z rokiem poprzednim.

73% przeznacza na raty nie więcej niż 30% swoich miesięcznych dochodów – to poziom uznawany za stosunkowo bezpieczny, 27% musi oddawać bankom ponad 30% dochodów, a około 4% spłaca raty pochłaniające co najmniej połowę miesięcznego wynagrodzenia, a to już obszar dużego ryzyka. 

W ciągu ostatnich 12 miesięcy 16% kredytobiorców doświadczyło problemów ze spłatą zobowiązań, przy czym u jednej piątej z nich były to trudności długotrwałe.

Wojna w Ukrainie zmieniła nasze myślenie o pieniądzach

Jednym z najciekawszych wątków raportu jest wpływ wojny w Ukrainie na postawy finansowe Polaków. Konflikt za naszą wschodnią granicą stał się ważnym punktem odniesienia przy podejmowaniu decyzji o oszczędzaniu i inwestowaniu.

• Ponad jedna czwarta badanych (27%) deklaruje, że wojna skłoniła ich do bardziej regularnego oszczędzania.
• Dla 65% osób oszczędzanie „na czarną godzinę” stało się ważniejsze niż przed wybuchem wojny.
• 53% uznaje, że wzrosło znaczenie odkładania na emeryturę. 

Zmieniło się też podejście do inwestowania:

• 17% Polaków zwiększyło środki przeznaczane na inwestycje,
• 24% – je ograniczyło,
• 23% zaczęło wybierać bezpieczniejsze aktywa,
• 20% dywersyfikuje portfel, by zmniejszyć ryzyko. 

Wyniki pokazują, że wojna działa jak silny czynnik polaryzujący: część osób szuka „bezpiecznej przystani” (nieruchomości, obligacje, gotówka), inni wręcz przeciwnie – podejmują większe ryzyko, licząc na ponadprzeciętne zyski w niestabilnym otoczeniu. 

Finansowy portret Polaka

Na podstawie raportu można zaryzykować opis „przeciętnego” polskiego konsumenta:

• świadomy potrzeby oszczędzania,
• raczej ostrożny niż skłonny do ryzyka,
• odkładający głównie na bezpieczeństwo i nieprzewidziane sytuacje, coraz częściej także na emeryturę,
• inwestujący raczej w nieruchomości i produkty gwarantujące ochronę kapitału niż w spekulacyjne aktywa,
• korzystający z wiedzy bliskich i własnych doświadczeń, ale coraz bardziej otwarty na pomoc ekspertów,
• posiadający często kredyt – zwykle w bezpiecznej skali, choć w części przypadków mocno obciążający domowy budżet.

– Z najnowszego badania „Postawy Polaków wobec finansów 2025” wyłania się obraz społeczeństwa coraz bardziej świadomego finansowo. 8 na 10 Polaków deklaruje, że oszczędza, a co trzeci inwestuje swoje środki – to najwyższe wyniki w historii projektu – komentuje Piotr Kalisz, główny ekonomista Citi Handlowego. – Wciąż jednak 6 na 10 osób odkłada pieniądze przede wszystkim „na czarną godzinę”, co pokazuje, że potrzeba bezpieczeństwa finansowego nadal dominuje nad chęcią budowania kapitału. Jednocześnie co szósty Polak oszczędza już z myślą o emeryturze, a coraz więcej osób planuje swoje finanse w perspektywie długoterminowej. To wyraźny sygnał dojrzewania finansowego i zmiany w sposobie myślenia o przyszłości. Pozytywnym trendem jest też rosnące zaufanie do ekspertów – co piąty badany korzysta dziś z wiedzy doradców finansowych.

Polacy w 2025 roku to w większości ostrożni optymiści – wiedzą, że czasy są trudne, ale coraz częściej biorą odpowiedzialność za własną przyszłość finansową.