Stopa funduszy federalnych to jedno z kluczowych narzędzi Rezerwy Federalnej (Fed) do kierowania polityką pieniężną USA.
Co to jest Fed?
Fed to system banków w USA pełniący funkcję banku centralnego, który obejmuje 12 Rejonowych Banków Rezerwy Federalnej wraz z filiami. Pełna nazwa to System Rezerwy Federalnej (ang. Federal Reserve System). Fed został utworzony w 1913 na mocy ustawy Kongresu w celu stworzenia bardziej stabilnego systemu monetarnego i finansowego dla kraju.
Fed jest bankiem banków. Jego najważniejszym zadaniem jest formułowanie i prowadzenie polityki monetarnej USA, czyli wpływanie na stopę procentową i wielkość zasobów pieniądza. Ponadto nadzoruje i kontroluje banki komercyjne, reguluje ich działalność, jest agentem fiskalnym skarbu USA, prowadzi rozliczenia międzybankowe oraz wpływa na kurs waluty.
Fed jest zarządzany przez Radę Gubernatorów, złożoną z 7 członków mianowanych przez prezydenta USA i zatwierdzanych przez senat. Kadencja Rady trwa 14 lat, a jej członkowie są wymieniani sukcesywnie co 2 lata. Radą kieruje przewodniczący (kadencja 4-letnia).
Federalny Komitet ds. Otwartego Rynku (FOMC) jest organem podejmującym główne decyzje w zakresie polityki pieniężnej państwa. W skład FOMC wchodzi 7 członków Rady Gubernatorów Fed z przewodniczącym Fed, prezes Banku Rezerw Federalnych w Nowym Jorku oraz 4 wybranych prezesów Banków Rezerwy Federalnej.
FOMC spotyka się osiem razy w roku, by podejmować decyzje w sprawie stopy funduszy federalnych oraz bilansu Fed.
Stopa funduszy federalnych
Rezerwa Federalna ma dwa główne zadania („podwójny mandat”): utrzymanie stabilnych cen w całej gospodarce (kontrolowanie inflacji) i wspieranie maksymalnego zatrudnienia. Ponadto ma pomóc w utrzymaniu umiarkowanych długoterminowych stóp procentowych i stabilnego systemu finansowego.
Stopa funduszy federalnych stanowi punkt odniesienia dla instytucji, które pożyczają lub udzielają pożyczek. Jest ustalana przez FOMC. Stopa funduszy federalnych jest ustalana jako docelowy zakres stóp procentowych z dolną i górną granicą.
Zmianę stóp proc. określa się w punktach bazowych. Jeden punkt bazowy to 1/100 punktu procentowego.
Np. Rezerwa Federalna 3 maja 2023 roku podniosła stopy funduszy federalnych o 25 punktów bazowych (czyli 0,25 pkt proc.) do przedziału 5,00%–5,25%.
Rezerwa Federalna dostosowuje docelowy zakres stóp procentowych w odpowiedzi na to, co dzieje się w gospodarce – PKB, wydatki konsumpcyjne, produkcja przemysłowa, ale także różne ważne wydarzenia mające wpływ na rynku, jak np. pandemia koronawirusa czy kryzys finansowy.
W dużym skrócie: gdy gospodarka zaczyna się przegrzewać (wysoka inflacja), Fed podnosi stopy procentowe, by zmniejszyć ilość pieniędzy w gospodarce. Gdy gospodarka zaczyna spowalniać (rośnie bezrobocie) obniża stopy procentowe.
Licząc od 1971 roku, stopa funduszy federalnych wahała się między niskim poziomem 0% a wysokim 20%. Najwyższe stopy funduszy federalnych obowiązywały na przełomie 1980 i 1981 roku, kiedy sięgały 20%. Tak wysokie stopy procentowe miały pomóc w walce z dwucyfrową inflacją. Najniższe 0-0,25% obowiązywały natomiast w latach: 2008-2015, gdy Rezerwa Federalna dążyła do ożywienia gospodarki po kryzysie finansowym z 2008 roku oraz od 2020 roku, w którym walczyła ze skutkami gospodarczymi kryzysu wywołanego pandemią koronawirusa.
Od grudnia 2024 roku stopy procentowe w USA wynoszą 4,25-4,50%.
Obniżki stóp 2024 - ...
Od lipca 2023 przez nieco ponad rok stopy procentowe tkwiły na poziomie 5,25-5,50%. Pierwsza obniżka miała miejsce we wrześniu 2024 roku, redukująca poziom stóp procentowych o 0,5 pkt proc. do poziomu 4,75–5,0%. Druga obniżka miała miejsce w listopadzie – do poziomu 4,50–4,75%. W grudniu 2024 Rezerwa Federalna USA po raz trzeci obniżyła stopy procentowe, redukując je o 0,25 pkt proc. Główna stopa procentowa znalazła się w przedziale 4,25–4,50%. Prezes Fed Jerome Powell decyzję uzasadnił osiągnięciem celu inflacyjnego na poziomie 2% oraz solidnym stanem rynku pracy.
W styczniu, marcu i maju 2025 roku stopy pozostały bez zmian.
Podwyżki stóp 2022-2023 – walka z inflacją
Cykl podwyżek rozpoczął się w marcu 2022 roku, w odpowiedzi na rosnące ceny (inflacja zbliżyła się do 8%).
Na posiedzeniu 16 marca 2022 roku, po blisko dwuletniej niemal zerowej stopie funduszy federalnych, FOMC podniósł stopę funduszy federalnych o 25 pb. do 0,25–0,50%. W kolejnych miesiącach stopy zostały podniesione jeszcze dziesięć razy. Ostatnia podwyżka miała miejsce 26 lipca 2023 r. – FOMC podniósł stopę funduszy federalnych o 25 pb. do przedziału 5,25–5,50%, co jest najwyższym poziomem od 22 lat. Stopa proc. była podnoszona jedenastokrotnie, o 525 punktów bazowych.
Na kolejnych posiedzeniach stopy procentowe zostały utrzymane w przedziale 5,25–5,5%.
Obniżki stóp w 2020 r. – Walka z następstwami pandemii koronawirusa
W marcu 2020 roku w odpowiedzi na problemy w gospodarce wywołane jej zamknięciem z powodu rozprzestrzeniającej się pandemii Covid-19, Fed w trybie awaryjnym obniżył stopy procentowe niemal do zera. FOMC dokonał dwóch obniżek stóp procentowych na nieplanowanych nadzwyczajnych posiedzeniach (3 marca o 50 pb i 15 marca o 100 pb), ustalając zakres docelowych stóp funduszy federalnych w przedziale 0-0,25%.
Praktycznie zerowa stopa funduszy federalnych była utrzymywana przez blisko dwa lata.
Obniżki stóp w 2019 r. - korekta w cyklu
W 2019 roku Fed trzykrotnie obniżył stopy procentowe o 25 pb, co według Powella było „dostosowaniem w połowie cyklu”. W tym czasie trwała „wojna handlowa” między USA a Chinami, Fed obniżał stopy, obawiając się, że konflikt odbije się na gospodarce i niekorzystnie wpłynie na poziom zatrudnienia.
Reklama
