5 najważniejszych wydarzeń roku według Analiz Online

1. Hossa na rynku długu

Rok 2012 przede wszystkim zapamiętamy jako rok spadków rentowności polskiego długu do poziomów najniższych w historii, a co za tym idzie świetnych wyników funduszy lokujących na rynku długu. 

Dobra passa na rynku polskich papierów dłużnych trwa już ponad półtora roku. Rentowności dla obligacji 10-letnich spadły poniżej progu 4%. Krajowy rynek długu wspierają zagraniczni inwestorzy, których zaangażowanie w naszym długu osiągnęło najwyższe w historii poziomy, przekraczające 35%.

Indeks obligacji skarbowych IROS od początku roku wzrósł o ponad +11%. Średnia stopa zwrotu funduszy dłużnych uniwersalnych przekracza +10%,  a funduszy dłużnych papierów skarbowych +9,7%. To najlepsze wyniki od czasów hossy w 2002  roku.

Wysokie stopy zwrotu i poszukiwanie bezpiecznych rozwiązań wpływa na wzrost popularności tych funduszy. W samym październiku fundusze dłużne pozyskały +3 mld zł nowego kapitału, a od początku roku już ponad +10 mld zł.






2. Problemy spółek budowlanych i ich wpływ na rynek funduszy

Ten rok na pewno zapamiętają klienci kilkunastu funduszy pieniężnych oraz dłużnych, które poniosły straty w związku z odpisami obligacji przeżywających problemy finansowe spółek budowlanych. Ponad połowa z nich zdołała już odrobić straty, ale nie wszystkie fundusze odzyskały zaufanie swoich klientów.

Minione miesiące obfitowały w informacje o słabej kondycji spółek budowlanych. W marcu wniosek o upadłość ogłosił DSS, w czerwcu PBG, a w połowie lipca o odroczenie zobowiązań walczył Polimex-Mostostal. W sumie odpisów dokonano w co najmniej 14 funduszach gotówkowych i dłużnych, a w efekcieich jednostki traciły jednorazowo od -0,1% do nawet -6%.

Problemy spółek budowalnych najbardziej odczuli klienci Idea Premium oraz UniWIBID. Ich jednostki od początku roku tracą odpowiednio -22,6% oraz -4%. Klienci masowo wypłacali swoje oszczędności, przez co aktywa w nich zgromadzone skurczyły się odpowiednio o -1,2 mld zł oraz -1,6 mld zł. Ujemny bilans sprzedaży w przypadku Idei Premium doprowadził do zawieszenia odkupień jednostek aż na 2 miesiące. Wprawdzie we wrześniu Idea TFI ponownie rozpoczęła realizację zleceń umarzania jednostek, jednak wypłatę podzieliła na 2 raty. Pierwszą klienci otrzymują w ciągu kilku dni, drugą dopiero w marcu 2013 roku. Problemy funduszu zapoczątkowały serię poważnych problemów również w pozostałych funduszach Towarzystwa, nie tylko dłużnych. W efekcie TFI boryka się dziś ze znacznym spadkiem aktywów, odejściem większości zarządzających, a co najważniejsze z utratą zaufania klientów.



Ten rok to również czas uruchamiania kolenych funduszy specjalizujących się w inwestowaniu w papiery  nieskarbowe. To skłoniło nas, do utworzenia nowej grupy funduszy dłużnych papierów korporacyjnych. Obecnie w grupie znajduje się 17 funduszy, których przynajmniej 60% aktywów lokowane jest bezpośrednio lub pośrednio w instrumenty dłużne z wyraźną dominacją instrumentów wyemitowanych przez emitentów nieskarbowych.
 
3. Kolejny program w ramach III filaru  - IKZE 

Jeszcze w maju 2011 ustawą dotyczącą funkcjonowania systemu emerytalnego wprowadzono kolejny program w ramach III filaru – indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego. IKZE to bliźniaczy produkt oferowanego już od kilku lat - IKE. Zaletą nowego konta jest możliwość odpisania wpłaty od podstawy opodatkowania. Na IKZE można wpłacać nie więcej niż 4% od 30-krotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w roku kalendarzowym.

IKZE mogą oferować firmy ubezpieczeniowe, banki, domy maklerskie, towarzystwa funduszy inwestycyjnych. Od tego roku produkty III-filarowe mogą oferować także powszechne towarzystwa emerytalne. W tym celu musiały utworzyć nowy specjalny fundusz – dobrowolny fundusz emerytalny (DFE).

DFE oferowane przez PTE swoją konstrukcją przypominają fundusz inwestycyjny. Zarządzający inwestują środki na rynku kapitałowym, ale w odróżnieniu od OFE, posiadają większą swobodę inwestycyjną. Zwiększa to potencjał zyskowności tego typu rozwiązań.

Pierwsze DFE uruchomiło PZU PTE z końcem stycznia. Obecnie dobrowolne fundusze emerytalne oferuje już 8 towarzystw.
W sumie konto IKZE oferuje obecnie ok. 30 firm, w tym najwięcej TFI - 12, 8 towarzystw emerytalnych, 7 ubezpieczycieli i 3 domy maklerskie. 

4. UOKiK zajął się opłatami likwidacyjnymi w produktach z UFK

Wydarzeniem, które zatrzęsło w tym roku rynkiem ubezpieczeń był przegrany proces dotyczący wysokości tzw. opłat likwidacyjnych Aegon TUnŻ. 

Z końcem października zapis o opłacie likwidacyjnej w polisach z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym w Aegon TUnŻ został uznany za niedozwolony. Zgodnie z zapisem umowy polisy z UFK, ubezpieczyciel określał wysokość tzw. opłaty likwidacyjnej na 99% przez pierwsze dwa lata jej obowiązywania. Sąd Apelacyjny w Warszawie oddalił apelację towarzystwa, zapis trafił na listę klauzul abuzywnych UOKiK.

Poza Aegon TUnŻ, klienci wzięli na celownik także inne instytucje: AXA TUnŻ, TU Europa, Generali TUnŻ, ING Życie i Skandia TUnŻ. Z pomocą jednej z warszawskich kancelarii blisko 200 klientów będzie domagać się zwrotu opłat likwidacyjnych za wcześniejsze rozwiązanie umowy w polisach inwestycyjnych. Zwycięstwo klientów może oznaczać rewolucję na rynku ubezpieczeń. 

 5. Rekordowa liczba nowych funduszy

W tym roku towarzystwa uruchomiły rekordową liczbę rozwiązań - ponad 170 - najwięcej w ponad 20-letniej historii rynku. W najbliższych dniach spodziewamy się jeszcze kilku kolejnych. W sumie do dziś działalność w tym roku rozpoczęły 172 nowe fundusze, 37 zlikwidowano, w tym 9 zostało przekształconych w inne. Ten rok należał przede wszystkich do produktów szytych na miarę, czyli przeznaczonych dla konkretnych inwestorów. Wśród nowości kierowanych do szerokiego grona odbiorców dominowały rozwiązania mieszane, akcji polskich uniwersalne oraz absolutnej stopy zwrotu.



W tym roku, w listopadzie, zadebiutowały również nowe TFI: Open Finance TFI oraz Caspar TFI  które uruchomiły odpowiednio 6 oraz 5 funduszy otwartych. Ponadto specjalizujące się w funduszach zamkniętych Altus TFI, zaoferowało również fundusze otwarte przeznaczone dla szerszego grona odbiorców.

Obecnie w ofercie krajowych TFI mamy do wyboru blisko 900 funduszy. Ponad połowa jest szeroko dostępna.

Anna Księżak, młodszy analityk
Analizy Online