Stopa zwrotu – co to jest i jak obliczyć? [PORADNIK]

Najważniejszym pojęciem w każdej inwestycji jest stopa zwrotu.

Reklama

Co to jest stopa zwrotu?

Stopa zwrotu (ang. return) to wskaźnik wyrażający procentowy wzrost lub spadek wartości zainwestowanego kapitału w określonym okresie inwestycji (np. dnia, miesiąca, roku). Pokazuje, jaką część wartości inwestycji zarobiliśmy lub straciliśmy, czyli służy do oceny zyskowności inwestycji.

Najprostsza stopa zwrotu to nominalna stopa zwrotu, która pokazuje wynik inwestycyjny (rentowność inwestycji) w danym okresie bez uwzględniania inflacji czy innych kosztów. 

• Stopa zwrotu zapisywana jest jako procentowa zmiana wartości inwestycji.
• Stopa zwrotu pozwala określić opłacalność inwestycji i porównać z innymi.
• Dodatnia stopa zwrotu informuje o osiągniętym zysku.
• Ujemna stopa zwrotu oznacza stratę z inwestycji.  

Jakie są rodzaje stóp zwrotu?

W przypadku inwestycji w fundusze inwestycyjne najczęściej używa się stóp zwrotu:

• dzienna stopa zwrotu (1D)
• miesięczna stopa zwrotu
  • 1M – liczona jest codziennie w stosunku do analogicznego dnia miesiąca poprzedniego, np. 16.02.2022 podany jest wynik 16.01.2022 - 16.02.2022. Jeśli analogiczny dzień poprzedniego miesiąca jest świętem, liczymy stopę zwrotu w stosunku do ostatniego roboczego dnia miesiąca przed tą datą. Gdyby 16.01.2022 był w sobotę, to stopa zwrotu 1M liczona by była od 15.01.2022 roku.
  • O1M – liczona na koniec miesiąca kalendarzowego – liczona jest ostatniego roboczego dnia miesiąca w stosunku do ostatniego roboczego dnia poprzedniego miesiąca.  
• 3-miesięczna (3M / O3M) - analogicznie jw.
• roczna stopa zwrotu 12M / O12M – analogicznie jw.
• dwuletnia, trzyletnia stopa zwrotu 
• od początku roku YTD (ang. year to date) – liczona na ostatni dzień roboczy względem ostatniego roboczego dnia poprzedniego roku.

Jak obliczyć stopę zwrotu z inwestycji?

Obliczanie stopy zwrotu:

Jeśli znamy wartość początkową i wartość końcową inwestycji, wzór przedstawia się następująco:

Przykład 1: Inwestor wpłacił do funduszu inwestycyjnego 1000 zł i po 4 latach wypłacił 1700 zł. Ile wyniosła stopa zwrotu?

STOPA ZWROTU = [(1700 zł / 1000 zł) - 1] * 100% = 70% (w załączeniu plik z kalkulatorem).
 

Jeśli nie znamy wartości końcowej inwestycji, ale znamy wartość początkową, czas jej trwania i średnią roczną stopę zwrotu, korzystamy ze wzoru na procent składany:
 

 

Przykład 2: Inwestor wpłacił do funduszu inwestycyjnego 1000 zł na 4 lata. Inwestycja co roku przynosi 10% zysku. Ile w takim razie wyniesie całkowita stopa zwrotu po 4 latach? Na pewno nie można pomnożyć 10% przez 4 lata, tylko:

STOPA ZWROTU = [(1 + 10%) do potęgi 4 – 1] * 100% = 46,41% (w załączeniu plik z kalkulatorem).
 

 
Jak obliczyć średnią roczną stopę zwrotu z inwestycji?

Przy podawaniu stopy zwrotu nie możemy zapomnieć o okresie, w jakim została osiągnięta. Potrzebny jest on do porównania wyników z innymi inwestycjami. Niezbędny jest on także do wyliczenia średniorocznej stopy zwrotu, która jest jednym z najważniejszych parametrów wykorzystywanych przy ocenie inwestycji.
 
Średnia roczna stopa zwrotu pokazuje m.in., ile fundusz musiałby zarabiać regularnie co roku, by po określonym okresie wypracować daną (oczekiwaną) stopę zwrotu. Często popełniany jest błąd w jej liczeniu, polegający na podzieleniu długoterminowej stopy zwrotu przez liczbę lat inwestycji. Tymczasem wzór przedstawia się następująco:
 
Indeks WIG w 20 lat zarobił ponad 300%. Gdybyśmy podzielili 300% przez 20, wyszłoby nam 15% średniorocznego zysku. Tymczasem, po podstawieniu do wzoru wychodzi 7,2%.

 
Przykład 3: Inwestor z przykładu pierwszego uzyskał 70% stopę zwrotu w 4 lata. Czy to dużo, czy mało powie nam średnia roczna stopa zwrotu.
 
ROCZNA STOPA ZWROTU = (1 + 70%) do potęgi ¼ -1) * 100% = 14,19%.
 
Inwestor zarobił średniorocznie 14,19%.

Jak obliczyć stopę zwrotu z inwestycji niejednorazowej?

W przypadku inwestycji niejednorazowej, w której dokonujemy wpłat i wypłat w różnych okresach, licząc stopę zwrotu, nie możemy oprzeć się jedynie na wartości końcowej i początkowej (jak w pierwszym przykładzie). Konieczne jest uwzględnienie rozłożenia wpłat w czasie.
 
Do wyliczenia stopy zwrotu z takiej inwestycji przydatna jest funkcja wyliczająca tzw. wewnętrzną stopę zwrotu dla inwestycji niejednorazowych – XIRR. Jest ona dostępna np. w arkuszu kalkulacyjnym MS Excel.
 
Do wyliczeń potrzebne są:

• wartości – seria przepływów gotówkowych odpowiadających zestawieniu płatności według dat, w tym wartość końcową inwestycji. Wpłaty wpisuje się z minusem, a wypłaty i wartość końcową z plusem. Seria wartości musi zawierać co najmniej jedną wartość dodatnią i jedną ujemną.
• daty – zestawienie dat płatności (konieczny format DATA).

 
Formuła do wyliczenia stopy zwrotu to XIRR(wartości;daty;[wynik]).

Przykład 4: Inwestor przez 7 lat odkłada po 1 tys. zł rocznie, poczynając od grudnia 2008 roku. W grudniu 2015 roku wypłaca 8,3 tys. zł. Ile wyniosła stopa zwrotu z zainwestowanego kapitału?
 
Jak widać, wpłacony w grudniu 2008 roku 1 tys. zł „pracował” 7 lat, ale już wpłata z grudnia 2014 roku – tylko rok. Dlatego licząc stopę zwrotu, nie można wykorzystać wzoru wykorzystanego w Przykładzie 1. Po wprowadzeniu wartości do arkusza kalkulacyjnego, wychodzi, że roczna stopa zwrotu inwestycji wyniosła 4,26% (obliczenia w załączonym pliku).

Zapisz się na Newsletter

Bądźmy w kontakcie! Prosto na Twojego maila będziemy wysyłać skrót najważniejszych informacji ze świata finansów, powiadomienia o nowościach rynkowych, najnowsze oceny i raporty oraz codzienne notowania wybranych przez Ciebie funduszy inwestycyjnych.

Zapisz się

Co to jest realna stopa zwrotu?

Realna stopa zwrotu to miara, która uwzględnia wpływ inflacji na uzyskaną stopę zwrotu, czyli pokazuje faktyczną opłacalność inwestycji. Czyli jest to realna nominalna stopa zwrotu skorygowana inflacją. Aby ją policzyć, trzeba więc nominalną stopę zwrotu skorygować o inflację. Realna stopa zwrotu bierze pod uwagę spadek siły nabywczej pieniądza.

Realną stopę zwrotu liczymy według wzoru: [(1 + nominalna stopa zwrotu) / (1 + stopa inflacji)] - 1

Przykład: Stopa zwrotu z naszej inwestycji wyniosła 15%, w tym czasie wskaźnik inflacji wyniósł 3%, to realna stopa zwrotu wyniosła: 

X = [(1 + 15%) / (1 + 3%)] - 1 = 11,65%.

Co to jest rzeczywista stopa zwrotu?

Obliczanie stopy zwrotu z inwestycji powinno brać pod uwagę także wszelkie dodatkowe koszty, które pomniejszają ostateczny wynik. Najważniejszym jest podatek od zysków kapitałowych (19%). Ponadto nasz zysk pomniejszają wszelkiego rodzaju opłaty manipulacyjne, opłaty administracyjne, opłaty notarialne, prowizje itp. Nie można też zapomnieć o inflacji.

Rzeczywista stopa zwrotu mierzy więc zwrot z inwestycji po uwzględnieniu wszystkich czynników, które wpłynęły na jej wartość, w tym wszystkich poniesionych kosztów. 

Czym się różni procent od punktu procentowego?

Odróżnienie procentu od punktów procentowych sprawia problem ponad 90% Polaków. Tymczasem różnica między tymi pojęciami jest istotna. 

• Słowa procent używamy do określenia rzeczywistej zmiany procentowej liczonej od pewnej wartości bazowej.
• Punkt procentowy stanowi natomiast różnicę między dwiema wartościami podanymi w procentach.

Przykład: Oprocentowanie lokaty rośnie z 5% do 6%, czyli rośnie o ... 1 punkt procentowy.
Gdybyśmy użyli sformułowania „oprocentowanie wzrosło o 1%”, oznaczałoby to, że wzrosło o 1% z 5%, czyli o 0,05 pkt proc. do 5,05%.

Kilka dodatkowych pojęć

• Oczekiwana stopa zwrotu – najbardziej prawdopodobna stopa zwrotu, którą może osiągnąć dana inwestycja przy realizacji danego scenariusza. Jest ona prognozowana na podstawie różnych analiz i przewidywań, dodatkowo uwzględnia ryzyko inwestycyjne.
• Potencjalna stopa zwrotu – miara, która wskazuje, jaki zysk lub strata może przynieść dana inwestycja w określonym czasie. 
• Efektywność inwestycji –  miara, która określa, jak dobrze inwestycja przynosi oczekiwane rezultaty w stosunku do poniesionych nakładów.
• Średnia stopa zwrotu – w przypadku funduszy inwestycyjnych możemy policzyć średnią stopę zwrotu dla danej grupy funduszy. Liczymy ją, wyliczając średnią arytmetyczną ze stóp zwrotu (liczonych dla wybranego okresu) wszystkich funduszy w danej grupie. 

#opłacalność inwestycji #rentowność inwestycji