Struktura oszczędności gospodarstw domowych (grudzień 2021)

Reklama

W całym 2021 roku oszczędności polskich gospodarstw domowych wzrosły o ponad 180 mld zł, czyli o 10%. Przy czym z każdym kwartałem ta kwota była nieco niższa (od ok. 64 mld zł w I kwartale do ok. 31 mld zł w IV kwartale).

Zapisz się na Newsletter

Bądźmy w kontakcie! Prosto na Twojego maila będziemy wysyłać skrót najważniejszych informacji ze świata finansów, powiadomienia o nowościach rynkowych, najnowsze oceny i raporty oraz codzienne notowania wybranych przez Ciebie funduszy inwestycyjnych.

Zapisz się

Depozyty i gotówka

Podobnie jak w 2020 roku, największy udział w przyroście oszczędności miały depozyty, a na trzecim - gotówka. Przez rok depozyty terminowe i bieżące trzymane w bankach i SKOK-ach przyrosły o 67 mld zł, do 1,07 bln zł na koniec grudnia. Aż połowa tej kwoty pochodzi z samego IV kwartału, w którym powiększyły się o ponad 36 mld zł. W poprzednich trzech kwartałach najmocniej rosły oszczędności zgromadzone w OFE.

W 2021 roku mieliśmy do czynienia z kontynuacją trendu przenoszenia środków z lokat terminowych na rachunki bieżące. Bardzo niskie stawki oprocentowania produktów depozytowych (według danych NBP w 2021 roku średnie oprocentowanie stanów umów złotowych spadło poniżej 0,1%) zniechęcały do trzymania na nich oszczędności. Obserwowaliśmy kontynuację przepływu pieniędzy z depozytów terminowych na rzecz rachunków bieżących, a także produktów inwestycyjnych. Dopiero grudzień przyniósł zmianę – po raz pierwszy od wielu miesięcy stan depozytów wzrósł miesiąc do miesiąca, co można tłumaczyć wzrostem stóp procentowych, i idącym za tym niewielkim wzrostem stawek procentowych na lokatach.

Na koniec grudnia stan depozytów terminowych trzymanych w bankach i SKOK-ach wynosił 171 mld zł (w porównaniu do 216 mld zł na koniec 2020 roku), a na praktycznie nieoprocentowanych rachunkach bieżących – 898 mld zł (787 mld zł na koniec 2020 roku).

Po tym, jak w 2020 roku bardzo mocno wzrosło znaczenie gotówki w portfelach Polaków, chętnie po nią sięgających w okresach zamknięcia gospodarki wywołanego pandemią COVID-19 (wzrost o 83 mld zł do 307 mld zł na koniec grudnia), w 2021 roku zainteresowanie nią osłabło, choć wciąż było wyższe niż w latach poprzedzających pandemię. W 12 miesięcy 2021 roku wartość gotówki w rękach gospodarstw domowych wzrosła o prawie 34 mld zł.

Łącznie na koniec grudnia 2021 roku polskie gospodarstwa domowe trzymały w gotówce i na depozytach ponad 1,4 bln zł, czyli 70% swoich oszczędności.

OFE

Przez pierwsze trzy kwartały 2021 roku prym w powiększaniu oszczędności polskich gospodarstw domowy wiodły otwarte fundusze emerytalne. Dzięki temu, że gros ich aktywów jest ulokowana w akcjach, dobra koniunktura na rynkach akcji sprawiła, że fundusze wypracowały bardzo dobre wyniki zarządzania. W 9 miesięcy same wyniki z zarządzania powiększyły wartość aktywów o ponad 41 mld zł. Dopiero ostatni kwartał już mniej sprzyjał członkom OFE, które w tym czasie zarobiły znacznie mniej, 2,5 mld zł. Po odliczeniu przepływów z ZUS, aktywa zgromadzone w OFE w 12 miesięcy wzrosły o 39 mld zł do 188 mld zł na koniec grudnia 2021 roku.

Detaliczne obligacje skarbowe

Rok 2021 upłynął pod znakiem rekordowego zainteresowanie obligacjami oszczędnościowymi. W całym roku sprzedaż przekroczyła 43 mld zł, bijąc dotychczasowy rekord z 2020 roku o ponad połowę (28,4 mld zł). Największy udział w sprzedaży (52%) miały obligacje 3-miesięczne, oprocentowane na 0,5% w skali roku. Na kolejnych miejscach znalazły się obligacje 4-letnie, których oprocentowanie powiązane jest ze wskaźnikiem inflacji powiększonym o dodatkową marżę oraz ex aequo instrumenty 2-letnie (z góry określoną stopą zwrotu) oraz 10-letnie o konstrukcji podobnej do 4-letnich.

Na koniec grudnia polskie gospodarstwa domowe miały ulokowane w obligacjach oszczędnościowych ponad 57,8 mld zł, o ponad 15 mld zł więcej niż na koniec 2020 roku.

Fundusze inwestycyjne, kapitałowe i akcje

Hossa na rynkach akcji, a także poszukiwanie alternatywy dla niskooprocentowanych lokat, pozytywnie przełożyły się na wartość oszczędności ulokowanych, czy to w  akcjach czy funduszach (zarówno krajowych, jak i zagranicznych). Na koniec grudnia 2021 gospodarstwa domowe posiadały jednostki  i certyfikaty funduszy inwestycyjnych o wartości ok. 155 mld zł (z wyłączeniem UFK opartych na funduszach inwestycyjnych), to o ponad 10 mld zł więcej niż na koniec 2020 roku. Wartość ta mogłaby być znacznie wyższa, gdyby nie pogorszenie koniunktury na rynkach w czwartym kwartale. Mocna korekta na rynku akcji, ale i na rynku obligacji skarbowych pomniejszyła wartość ulokowanego na nich kapitału oraz wpłynęła na decyzje klientów, którzy wycofywali swoje oszczędności głównie z funduszy dłużnych. Szacujemy, że w samym czwartym kwartale wartość środków ulokowanych w krajowych funduszach (bez UFK) pomniejszyła się o ok. 10 mld zł.  

W przypadku funduszy zagranicznych w portfelach polskich gospodarstw domowych, szacujemy, że ich wartość w 12 miesięcy 2021 roku wzrosła o ok. 2 mld zł do ok. 8 mld zł na koniec grudnia.

Jedynym segmentem oszczędności, który zanotował spadek wartości w całym 2021 roku były ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe. Mimo dobrej koniunktury na rynkach przez większość miesięcy, produkty te notowały przewagę wypłat nad wpłatami. W efekcie w skali całego roku aktywa w nich zgromadzone zmniejszyły się o 0,6 mld zł do 48 mld zł na koniec 2021 roku.

PPK

Na koniec segment oszczędności, który notuje najwyższą dynamikę aktywów, bez względu na koniunkturę na rynkach, czyli PPK. Dzięki systematycznym wpłatom pracowników, pracodawców oraz z Funduszu Pracy, w 2021 roku ich aktywa wzrosły o 4,8 mld zł (czyli aż o 16%) do 7,65 mld zł. Ich udział w oszczędnościach wynosi ok. 0,4%.

Czytaj także: Podsumowanie 2021 roku na rynku PPK