W Polsce mamy już prawie 70 funduszy popularnie zwanych ESG, których aktywa przekroczyły 22,5 mld zł w 2024 roku, oraz blisko 500 funduszy zagranicznych.
Co to jest ESG?
Skrót ESG pochodzi od słów Environment, Social and Corporate Governance, co oznacza środowisko, społeczeństwo oraz ład korporacyjny, czyli trzy podstawowe filary tej filozofii inwestowania. Inwestowanie według kryteriów ESG to strategia, w której inwestuje się w firmy, które mają pozytywny wpływ na świat, czyli uwzględniające czynniki środowiskowe, społeczne oraz zasady ładu korporacyjnego. Firmy mogą skoncentrować się na jednym z tych obszarów lub na wszystkich trzech.
Reklama
Kryteria ESG obejmują:
- czynniki środowiskowe, które są związane z ochroną środowiska. Chodzi m.in. o zmniejszenie śladu węglowego, wykorzystywanie zrównoważonej energii, zmniejszanie zanieczyszczenia powietrza i wody, rozwijanie czystych technologii, zmniejszanie zużycia wody, gospodarowanie odpadami itp.
- czynniki społeczne badają, w jaki sposób firma traktuje pracowników, dostawców, klientów i społeczności. Chodzi o przestrzeganie praw pracowniczych, standardy pracy, wypłacanie godnych płac, przyjmowanie odpowiedzialności za produkt, ochronę danych, zapewnianie zdrowego i bezpiecznego środowiska pracy, o różnorodność pracowników.
- czynniki ładu korporacyjnego (corporate governance) uwzględniają sposób prowadzenia firmy. Chodzi m.in. o transparentność, kontrolę firmy, różnorodność i niezależność zarządu, przejrzystość finansową i etykę oraz respektowanie praw udziałowców.
Innym terminem określającym ESG jest zrównoważone inwestowanie lub zielone inwestowanie.
Idee zrównoważonego rozwoju promują m.in. organy regulacyjne w Unii Europejskiej. W 2019 r. Komisja Europejska ogłosiła tzw. Zielony Ład, a jednym z efektów prac legislacyjnych było Rozporządzenie SFDR (Sustainable Finance Disclosure Regulation) Parlamentu Europejskiego i Rady (UE).
Czym są fundusze ESG?
Fundusze zrównoważone to fundusze, które spełniają odpowiednie kryteria ESG. Zarządzający aktywami, aby powiedzieć, że mają fundusze ESG, muszą to udowodnić i być w stanie wykazać, że ich proces podejmowania decyzji inwestycyjnych, zarządzanie ryzykiem i ujawnianie informacji o produktach są w pełni zgodne z wytycznymi.
Według rozporządzenia SFDR fundusze inwestycyjne należy zaklasyfikować do jednej z trzech kategorii:
- produkty neutralne pod względem ESG, które nie promują cech inwestycyjnych ESG, jedynie „integrują czynniki ryzyka dla zrównoważonego rozwoju" (zdefiniowane w art. 6 SFDR).
- produkty jasnozielone „light green”, które „promują aspekty środowiskowe i społeczne" (choć nie wyłącznie) i inwestują w spółki przestrzegające dobrych praktyk zarządczych, ale nie mają tego na celu (zdefiniowane w art. 8 SFDR),
- produkty ciemnozielone „dark green”, które „mają na celu zrównoważone inwestycje” – czyli koncentrują się na zrównoważonych inwestycjach jako celu szczegółowym funduszu (zdefiniowane w art. 9 SFDR).
W praktyce przyporządkowanie funduszu powinno zwiększyć transparentność produktową oraz ochronę inwestorów przed ryzykiem tzw. greenwashingu.
TFI nie mogą promować jako "odpowiedzialnych" czy "zielonych" funduszy, które takie w rzeczywistości nie są.
Fundusze spełniające kryteria ESG w Polsce
Na koniec 2024 roku krajowe TFI oferowały 68 funduszy inwestycyjnych deklarujących zgodność z art. 8 lub art. 9 SFDR. Najwięcej funduszy zrównoważonych ma w ofercie Goldman Sachs TFI – aż 12 (aż 11,7 mld zł), z których 11 to fundusze jasnozielone. Na drugim miejscu znalazły się BNP Paribas TFI z 9 subfunduszami i 2,3 mld zł (w tym dwoma ciemnozielonymi) oraz TFI Allianz Polska także z 9 subfunduszami i 0,7 mld zł.
W przypadku funduszy zagranicznych dostępnych w Polsce oferta jest zdecydowanie szersza. Do wyboru mamy ponad 300 funduszy spełniających kryteria ESG (czy to z art. 8 czy art. 9).
Najwięcej ma ich w ofercie:
- Schroders – ponad 90,
- Fidelity International – ponad 70,
- BlackRock – blisko 40.
Listę funduszy spełniających kryteria art. 8 i 9 można znaleźć w naszym serwisie, wybierając w filtrze opcję "ESG":
- lista funduszy ESG krajowych TFI
- lista funduszy ESG zagranicznych TFI
Wiele funduszy ESG znajdziesz na platformie KupFundusz.pl.
Oferta funduszy ciemnozielonych
Z krajowych funduszy spełniających kryteria ESG tylko pięć jest ciemnozielonych, czyli tyle spełnia kryteria zawarte w art. 9 rozporządzenia SFDR – koncentrują się na zrównoważonych inwestycjach jako celu szczegółowym funduszu. Wszystkie mają charakter master feedera, czyli inwestują w konkretne zagraniczne fundusze.
W przypadku funduszy zagranicznych oferta funduszy ciemnozielonych jest bogatsza. W czerwcu 2023 roku funkcjonowało blisko 30 funduszy spełniających kryteria ESG zawarte w art. 9 rozporządzenia SFDR. Pięć z nich oferuje m.in. jednostki PLN hedged, czyli zabezpieczone przed ryzykiem walutowym.
AB SICAV I Sustainable Euro High Yield Portfolio inwestuje głównie w europejskie papiery dłużne typu high yield, które są pozytywnie dostosowane do zrównoważonych tematów inwestycyjnych (zdaniem zarządzających), czyli m.in. obligacje zielone.
BlackRock GF Nutrition Fund inwestuje w akcje spółek z całego świata, które są zaangażowane w jakąkolwiek działalność stanowiącą część łańcucha wartości sektora spożywczego i rolnego, w tym dojrzewanie, przetwarzanie, dystrybucję, technologię, usługi związane z żywnością i rolnictwem, nasiona, chemikalia rolnicze lub spożywcze oraz producentów żywności. Fundusz inwestuje w spółki, które aktywnie walczą z globalnymi wyzwaniami w zakresie zrównoważonego rozwoju w zakresie żywienia.
Schroder ISF Global Energy Transition inwestuje w akcje spółek z całego świata, które zdaniem zarządzającego są związane z globalnym przejściem na niskoemisyjne źródła energii i które zarządzający uważa za zrównoważone inwestycje.
Schroder ISF Global Sustainable Food and Water to fundusz, który inwestuje głównie w akcje spółek z całego świata, które pomagają w przejściu na zrównoważone zaopatrzenie w żywność i wodę oraz które zarządzający uważa za zrównoważone inwestycje.
Templeton Global Climate Change Fund inwestuje tak, by przyczyniać się do łagodzenia zmian klimatu i przystosowania się do niej zgodnie z paryskim porozumieniem klimatycznym.
Przeczytaj więcej w Fundusz pod lupą
Aktywa funduszy ESG na świecie i w Polsce
Fundusze działające według kryteriów ESG cieszą się dużym zainteresowaniem. Według danych firmy analitycznej Morningstar globalne fundusze zrównoważone (tradycyjne i ETF-y) w 2024 roku odnotowały o połowę niższe napływy niż w bardzo dobrym 2023 roku. Pomimo zmniejszonych napływów, aktywa w globalnym uniwersum zrównoważonych funduszy osiągnęły nowy rekordowy poziom 3,2 bln USD na koniec 2024 r., co stanowi wzrost o 8% w porównaniu z rokiem poprzednim i ponad czterokrotny wzrost od końca 2018 r. Udział w rynku amerykańskich funduszy zrównoważonych zmniejszył się do 11% na koniec 2024 r. z 15% w ciągu ostatnich siedmiu lat, podczas gdy udział rynku reszty świata wzrósł do 2,3% z trywialnego 0,7% w 2018 r.
Jak obliczane są wskaźniki ESG?
Inwestycje ESG opierają się na niezależnych ocenach, które pomagają ocenić zachowanie i politykę firmy w zakresie ESG.
Firmy ratingowe (takie jak Bloomberg, S&P Dow Jones Indices, JUST Capital, MSCI i Refinitiv) opracowują oceny dla firm, zapewniając jasne wskaźniki do porównywania różnych inwestycji. Zwykle analizują wiele kryteriów, aby ocenić każdy z poszczególnych składników E, S i G, przy czym poszczególne czynniki różnią się w zależności od firmy analitycznej. Oceniana jest polityka informacyjna przedsiębiorstwa. W przypadku oceny kryteriów zarządczych i ładu korporacyjnego w zakresie analizy pozostają: struktura zarządu przedsiębiorstwa, respektowanie praw udziałowców, respektowanie obowiązków informacyjnych względem wszystkich udziałowców.
Głównym celem oceny podmiotu pod kątem ESG jest opracowanie syntetycznego komunikatu oraz skutecznego sposobu informowania rynku kapitałowego o wyniku badania przeprowadzonego przez analityków niezależnych.
Co do zasady firmy ratingowe dokonują przeglądu takich rzeczy, jak raporty roczne, miary zrównoważonego rozwoju firmy, zarządzanie zasobami / pracownikami / finansami, struktura zarządu przedsiębiorstwa i wynagrodzenia.
