Inwestowanie zgodne z cyklem koniunkturalnym to jedna z bardziej znanych i podstawowych strategii inwestycyjnych. Zakłada ona, że rynki kapitałowe podlegają różnym wahaniom – okresy wzrostów przeplatają się z okresami spadków.
Co to jest cykl koniunkturalny?
Cykl koniunkturalny to zjawisko występowania w gospodarce wahań koniunktury w kilkuletnich okresach. Po latach szybkiego wzrostu najczęściej następuje spowolnienie, po którym w końcu przychodzi recesja. Następnie sytuacja ulega poprawie i znów przychodzi ożywienie i szybki wzrost (ekspansja).
Reklama
Wahania koniunkturalne, czyli przeplatające się ze sobą okresy wzrostów i spadków w gospodarce to fazy cyklu koniunkturalnego, które następują po sobie kolejno w pewnych odstępach czasu. Poszczególne fazy cyklu koniunkturalnego różnią się kierunkiem zmian (wzrost/spadek) kluczowych wskaźników gospodarczych, takich jak: tempo wzrostu gospodarczego - dynamika PKB, poziom inflacji, stopa bezrobocia, poziom produkcji czy inwestycji, a także sposobem prowadzenia polityki pieniężnej i fiskalnej oraz długością trwania.
Cykl koniunkturalny — jakie są jego fazy?
Typowy cykl koniunkturalny składa się z czterech odrębnych faz, występujących po sobie.
- Spowolnienie — objawia się spadkiem aktywności gospodarczej. Za jej punkt startowy przyjmuje się osiągnięcie maksymalnego w danym cyklu poziomu dynamiki Produktu Krajowego Brutto. Towarzyszy mu zazwyczaj niskie bezrobocie, pełne wykorzystanie mocy produkcyjnych, a także relatywnie wysokie stopy procentowe. Ceny dóbr i usług wciąż rosną jeszcze przez pewien czas, co powoduje spadek popytu i kurczące się inwestycje. To z kolei przekłada się na spadek przychodów i zysków spółek, co znajduje odzwierciedlenie w spadających cenach ich akcji.
- Recesja (faza depresji / kryzysu) – faza, w której mamy do czynienia z kontynuacją pogorszenia ogólnej sytuacji gospodarczej (najwyższy wzrost bezrobocia, tempo wzrostu PKB jest najniższe). Jest to moment kryzysu dla gospodarki. Maleje popyt na dobra czy usługi i spada produkcja. Książkowym wyznacznikiem początku tej fazy jest osiągnięcie szczytu przez inflację, która zaczyna spadać. W obliczu pogarszającej się sytuacji ekonomicznej bank centralny stara się wspierać słaby rozwój gospodarczy, przechodząc do luźnej polityki pieniężnej, obniżając wysokość głównych stóp procentowych.
- Ożywienie to faza, w której różne wskaźniki ekonomiczne, takie jak produkcja przemysłowa, zmieniają się z ujemnych na dodatnie, a wzrost gospodarczy odbija od dna. Niskie stopy procentowe wspomagają akcję kredytową, wzrost inwestycji i wzrost zysków. Zapasy przedsiębiorstw są niskie, a sprzedaż znacznie rośnie. Inflacja powoli dociera do punktu, w którym kierunek ponownie ulega zmianie na wzrostowy (coraz szybsze tempo wzrostu cen). Tempo rozwoju gospodarczego zaczyna przyspieszać (dynamika PKB przekracza „dołek”), co oznacza początek fazy ożywienia. Rosną przychody i zyski spółek, co ma związek z dynamicznie rosnącymi cenami akcji. Ta faza charakteryzuje się też spadającym bezrobociem.
- Ekspansja (faza rozkwitu) – to faza, w której aktywność gospodarcza często osiąga szczyt (najwyższe PKB). Rosnąca inflacja i napięty rynek pracy (najniższe bezrobocie) mogą ograniczyć zyski i doprowadzić do wyższych stóp procentowych. Rozpoczyna ją przyspieszająca inflacja, która mija „dołek”. Nakłady inwestycyjne rosną, wzrasta produkcja przemysłowa oraz zapotrzebowanie na środki wytwórcze (surowce). Wciąż przyspiesza PKB, a bezrobocie jest na niskim poziomie.
Po ekspansji znów przychodzi czas na spowolnienie, następnie gospodarka przechodzi w fazę kryzysu i tak cykl zatacza koło.
Klasyczny cykl koniunkturalny trwa od 2 do 10 lat. Są też cykle krótkie – cykle Kitchina i Cruma, które trwają maksymalnie 4 lata. Dotyczą zmian cen surowców, krótkookresowych stóp procentowych i sytuacji w rolnictwie związanej z poziomem zapasów
Jak inwestować na każdym etapie
Różne inwestycje przynoszą na zmianę najwyższe zyski, gdy gospodarka przechodzi z jednego etapu cyklu do następnego. Ze względu na zmiany strukturalne w gospodarce, innowacje technologiczne, zmiany regulacyjne i inne czynniki, żadna inwestycja nie zachowuje się jednolicie w każdym cyklu. Jednak niektóre rodzaje akcji lub obligacji konsekwentnie osiągały lepsze wyniki, podczas gdy inne osiągały gorsze, a wiedza o tym, który jest który, może pomóc inwestorom ustalić realistyczne oczekiwania dotyczące zwrotów.
-
Inwestowanie w fazie spowolnienia
W fazie spowolnienia, gdy banki centralne zaczynają walczyć z inflacją poprzez podnoszenie stóp procentowych i w związku z tym ożywienie gospodarcze zaczyna słabnąć, ale inflacja wciąż pozostaje wysoka, najlepiej mieć gotówkę lub krótkoterminowe papiery skarbowe.
To faza, która nie jest dobrym okresem do inwestowania w akcje / fundusze akcyjne czy surowce, ani też w fundusze obligacji.
Właściwym dla niej wyborem są lokaty bankowe, czy fundusze papierów dłużnych polskich skarbowe oraz fundusze papierów dłużnych polskich uniwersalne. Ciekawym rozwiązaniem na tę fazę cyklu są również fundusze obligacji samorządowych.
- Największe wyzwanie: Wysoka inflacja
- Najlepsza klasa aktywów: gotówka, obligacje o zmiennym oprocentowaniu.
-
Inwestowanie w fazie recesji
Historycznie to najkrótsza faza cyklu, trwająca średnio kilka-kilkanaście miesięcy. Perspektywa niższych stóp procentowych to dobry czas dla długoterminowych obligacji o stałym oprocentowaniu, które w takim otoczeniu stają się relatywnie atrakcyjne. W tym okresie najbardziej perspektywiczną klasą aktywów są więc obligacje o stałym kuponie lub fundusze obligacji skarbowych długoterminowych, w mniejszym stopniu fundusze dłużne o uniwersalnej strategii (które w portfelach poza obligacjami skarbowymi o stałym oprocentowaniu mają także papiery komercyjne oparte o zmienną stopę).
- Największe wyzwanie:
- Najlepsza klasa aktywów: fundusze obligacji skarbowych długoterminowych, fundusze dłużne o uniwersalnej strategii
-
Inwestowanie w fazie ożywienia
W typowej dla fazy ożywienia kombinacji niskich stóp procentowych, pierwszych oznak poprawy gospodarczej i odbicia zysków korporacyjnych to czas do zbudowania ekspozycji na akcje oraz fundusze akcyjne.
Dobrym pomysłem inwestycyjnym mogą być także obligacje korporacyjne o wysokiej rentowności.
Wśród akcji lepiej zachowują się te, które zazwyczaj najbardziej korzystają z niskich stóp procentowych — czyli akcje spółek z branży dóbr konsumpcyjnych, finansów i nieruchomości, motoryzacja i dobra trwałe gospodarstwa domowego.
W fazie rosnącej inflacji i odchodzenia banków centralnych od luźnej polityki monetarnej na atrakcyjności tracą obligacje o stałym oprocentowaniu.
- Typowe dla tej fazy:
- Najlepsza klasa aktywów: akcje, fundusze akcji
-
Inwestowanie w fazie ekspansji
W tej fazie cyklu koniunkturalnego indeksy giełdowe zazwyczaj sięgają szczytów. Rozszerza się grono osób decydujących się na inwestowanie w spółki giełdowe. Wskazywaną klasą aktywów są wciąż akcje, fundusze akcyjne.
W okresie ekspansji gospodarczej rosną wydatki konsumentów, stąd dobrze sobie radzą takie sektory jak: handel detaliczny, rozrywka, podróże i turystyka oraz dobra luksusowe. Ponadto to czas spółek technologicznych: oprogramowanie, sprzęt i półprzewodniki.
W fazie ekspansji, gdy rośnie inflacja, a gospodarka pracuje na pełnych obrotach, warto wybrać także surowce, które są jedną z przyczyn wzrostu inflacji.
Faza ekspansji to zły moment dla funduszy obligacji skarbowych.
- Typowe dla tej fazy: wysokie PKB.
- Najlepsza klasa aktywów: akcje/surowce.
Jak sprawdzić, w której fazie cyklu jesteśmy?
Choć gospodarka rozwija się w cyklach, to każdy cykl jest nieco inny. Może różnić się długością, skalą wzrostu, jak i skalą osłabienia gospodarki. Po wielkim kryzysie z 2008 roku dochodzi jeszcze skala interwencyjnego skupu aktywów przeprowadzana przez banki centralne, a po wybuchu epidemii koronawirusa również skala interwencji rządów. Działania rządów i banków centralnych powodują bardzo szybkie zmiany warunków gry. Poza tym banki centralne bardzo niechętnie wycofują się z luźnej polityki monetarnej, bojąc się osłabienia wzrostu gospodarczego. Cykle gospodarcze stają się więc coraz trudniejsze do określenia.
Współczesny cykl koniunkturalny charakteryzuje się tym, że fazy wzrostu i szczytu są nawet kilkukrotnie dłuższe od fazy spowolnienia i recesji. Globalna gospodarka z małymi przerwami ciągle się rozwija, bo firmy z Doliny Krzemowej opracowują przełomowe technologie, a rynki wschodzące doganiają rozwinięte.
Aby określić, jaka faza w danym momencie występuje w państwie, należy wziąć pod uwagę poziom zatrudnienia, dynamikę PKB, nakłady inwestycyjne, poziom inflacji, zmiany w dochodach poszczególnych obywateli oraz wskaźniki giełdowe. Część z nich co miesiąc publikuje Główny Urząd Statystyczny (GUS), natomiast informacje takie jak wysokość PKB najczęściej podawane są po zakończeniu danego kwartału. Oprócz tego warto uwzględniać też takie wskaźniki jak PMI. Ich odczyt nie jest trudny do przeprowadzenia – wartości powyżej 50 pkt odnotowuje się jako ożywienie, a poniżej jako pogorszenie w cyklu.
W strategii inwestycyjnej opartej na cyklu koniunkturalnym mamy wystarczająco dużo czasu, żeby zidentyfikować, gdzie jest gospodarka i dostosować nasze inwestycje, zwiększając lub zmniejszając udział poszczególnych klas aktywów, czy funduszy, które w nie inwestują. Poszczególne fazy trwają wiele miesięcy, a nawet lat. Nie musisz się więc spieszyć przy podejmowaniu ważnych decyzji dotyczących Twojego portfela inwestycyjnego.
# pojęcie cyklu koniunkturalnego definicja Cykl koniunkturalny
