IKE czy IKZE – które wybrać na start? Różnice, zasady, dziedziczenia i elastyczność wpłat

Czym jest IKE i IKZE?

IKE i IKZE to indywidualne konta z III filaru systemu emerytalnego w Polsce. Warto je założyć, jeśli planujesz gromadzić dodatkowy kapitał na emeryturę. Takie dobrowolne produkty oszczędnościowe mogą przybrać formę:

• rachunku oszczędnościowego w banku,
• rachunku maklerskiego,
• funduszu inwestycyjnego, tak jak w przypadku UNIQA TFI,
• ubezpieczenia na życie z funduszem kapitałowym itd.

Kto może założyć konto emerytalne?

Prawo do dokonywania wpłat na konta emerytalne – IKE i IKZE – przysługuje każdej osobie fizycznej, która ukończyła 16. rok życia. Małoletni, tj. osoby w wieku 16-18 lat, mogą wpłacać środki tylko w roku kalendarzowym, w którym uzyskują dochody na podstawie umowy o pracę. Oszczędzający może mieć tylko jedno IKE i tylko jedno IKZE.

Zapisz się na Newsletter

Bądźmy w kontakcie! Prosto na Twojego maila będziemy wysyłać skrót najważniejszych informacji ze świata finansów, powiadomienia o nowościach rynkowych, najnowsze oceny i raporty oraz codzienne notowania wybranych przez Ciebie funduszy inwestycyjnych.

Zapisz się

Sprawdź więcej informacji o IKE na stronie: uniqa.pl/emerytura/ike/

IKE i IKZE w kontekście optymalizacji podatkowej

IKZE i IKE różnią się przede wszystkim ulgami podatkowymi. Wpłaty na IKZE możesz odliczyć od podstawy opodatkowania w rocznym zeznaniu PIT, otrzymując dzięki temu zwrot podatku.

W przypadku wypłaty środków z IKZE już na emeryturze, po ukończeniu 65. roku życia i zachowaniu co najmniej 5-letniego okresu wpłat, całość zgromadzonej kwoty będzie objęta 10-procentowym zryczałtowanym podatkiem dochodowym. Jeżeli zdecydujesz się wypłacić wcześniej, uiścisz podatek dochodowy według odpowiedniej dla siebie stawki.

W IKE Twoje oszczędności i wypracowane zyski mogą być w całości zwolnione z podatku od zysków kapitałowych, tzw. podatku Belki. Stanie się tak, jeśli spełnisz dwa warunki:

• Osiągniesz 60. lub 55. rok życia (o ile wcześniej otrzymasz uprawnienia emerytalne).
• Będziesz mieć co najmniej 5-letni okres wpłat lub wpłacisz ponad połowę wartości środków na IKE co najmniej na 5 lat przed złożeniem wniosku o wypłatę.

Jeśli nie spełnisz tych wymagań, zapłacisz 19% podatku Belki (naliczony jedynie od zysku).

Limity wpłat i elastyczność

Wpłaty na IKE i IKZE mogą być realizowane w formie pieniężnej. Ustawa nie określa minimalnej kwoty wpłaty, choć może to wynikać z umowy z instytucją finansową. Natomiast istnieje górny pułap wpłat. W przypadku IKE dla wszystkich oszczędzających jest ten sam limit, który w 2025 roku wynosi 26 019 zł. Przy IKZE limit zależy od tego, kim jest oszczędzający:

• 10 407,60 zł łącznych wpłat na IKZE mogą wnosić osoby fizyczne;
• 15 611,40 zł przedsiębiorcy.

Po przekroczeniu limitu instytucja jest zobowiązana zwrócić nadpłaconą kwotę.

Zasady dziedziczenia środków z konta IKE i IKZE

Możesz wskazać w umowie o IKE lub IKZE osoby uprawnione do otrzymania środków po Twojej śmierci. Taką dyspozycję możesz w każdej chwili zmienić. Środki wypłacane lub transferowane na IKE/IKZE osoby uprawnionej są zwolnione z podatku od dochodów kapitałowych i podatku od spadków i darowizn.

Jeśli nie wskażesz osób uposażonych, środki z indywidualnych kont emerytalnych wejdą do masy spadkowej.

Które konto wybrać na start?

Jeżeli osiągasz wysokie dochody i zależy Ci na natychmiastowym obniżeniu bieżącego PIT, lepszym wyborem jest IKZE. Natomiast gdy Twoim celem jest maksymalizacja kapitału dzięki uniknięciu podatku Belki w długim okresie, lepsze będzie IKE. W idealnym scenariuszu warto posiadać oba konta.