Branża TFI nie rwie się do oferowania OIPE

25 września wejdzie w życie ustawa o ogólnoeuropejskim indywidualnym produkcie emerytalnym (OIPE, po angielsku Pan-European Personal Pension Product). Choć została wprowadzona do polskiego porządku prawnego z półtorarocznym opóźnieniem, to i tak w większości krajów UE jeszcze nie działa. Powód? Nie wszystkie kraje zaimplementowały już dyrektywę do prawa krajowego, a w całej Unii Europejskiej działa obecnie tylko jedna firma, oferująca ten produkt emerytalny. Jest to słowacki fintech Finax, za którego pośrednictwem można inwestować w ramach OIPE w Czechach, na Słowacji i w Chorwacji. Niebawem do krajów tych dołączyć ma Polska.

Reklama

OIPE wiąże się z niskimi kosztami (o tym w dalszej części artykułu) i może z niego skorzystać każdy bez względu na formę zatrudnienia, także przedsiębiorca.

Zapisz się na Newsletter

Bądźmy w kontakcie! Prosto na Twojego maila będziemy wysyłać skrót najważniejszych informacji ze świata finansów, powiadomienia o nowościach rynkowych, najnowsze oceny i raporty oraz codzienne notowania wybranych przez Ciebie funduszy inwestycyjnych.

Zapisz się

OIPE mogą być oferowane przez różne instytucje finansowe, w tym przez zakłady ubezpieczeń, podmioty zarządzające aktywami, banki, niektóre firmy inwestycyjne i niektóre instytucje pracowniczych programów emerytalnych. Co ważne, nie będzie można samodzielnie inwestować w ramach OIPE poprzez konto w domu maklerskim (w IKE jest taka możliwość). Ponieważ wiele polskich towarzystw funduszy inwestycyjnych oferuje IKE, które posłużyło polskiemu ustawodawcy za wzór do konstrukcji OIPE (dyrektywa zostawia poszczególnym krajom dość dużą swobodę w kształtowaniu warunków programu), postanowiliśmy sprawdzić, czy przygotowują się one także do wprowadzenia OIPE i czy postrzegają go jako konkurencję dla IKE.

Otrzymaliśmy odpowiedzi z dwunastu TFI. Wynika z nich, że TFI nie palą się do oferowania nowego produktu. Tylko jedna z firm zadeklarowała, że zamierza pracować nad wprowadzeniem OIPE, ale także nie w najbliższej przyszłości. Część respondentów odmówiła komentarza lub zadeklarowała, że nie ma wypracowanego stanowiska w tej sprawie. Inni wskazywali na zbyt wczesny etap wdrażania projektu w skali całej wspólnoty, by mógł się on spotkać z zainteresowaniem inwestorów, nie wpominając o ograniczonych na obecną chwilę możliwościach korzystania z "transgraniczności" OIPE. Niektórzy wreszcie zadeklarowali, że analizują jeszcze temat, a decyzja ani na "tak", ani na "nie" jeszcze nie zapadła.

Zainteresowany utworzeniem OIPE jest Santander TFI.

– Santander TFI – znane dotąd przede wszystkim z oferty osób zamożnych (najwyższe na polskim rynku funduszy średnie aktywa na klienta indywidualnego) pracuje nad rozszerzeniem oferty emerytalnej i popularyzacją funduszy wśród klientów masowych. W tym roku  wdrażamy IKZE, nad OIPE zamierzamy pracować w następnej kolejności – deklaruje Marlena Janota, członek zarządu Santander TFI.

Z kolei Anna Bąkała, członek zarządu Allianz TFI przyznaje, że w firmie wciąż trwają analizy, czy warto utworzyć OIPE, a ostateczna decyzja nie została jeszcze podjęta. Podobnie rzecz wygląda w Uniqa TFI.

– Uważamy, że temat dotyczący OIPE jest stosunkowo nowy, w związku z tym wymaga pogłębionej analizy przed ewentualnym wprowadzeniem – odpowiedział reprezentujący firmę Kacper Konowalczyk.

Pekao TFI, Goldman Sachs TFI i Esaliens TFI nie chcą na razie komentować kwestii utworzenia OIPE.

Przedstawiciele innych TFI mają wątpliwości, czy produkt spotka się z odpowiednią popularnością.

– Pomimo tego, iż produkt może być oferowany w UE od 2022 roku, do centralnego rejestru operatorów OIPE został wpisany tylko jeden podmiot operujący w  trzech krajach – zwraca uwagę dyrektor zespołu produktów w Skarbiec TFI Wojciech Szewczuk. – Z uwagi na wczesny etap rozwoju tego produktu i brak szerokiej gamy zagranicznych operatorów, pozwalającej na przenoszenie środków pomiędzy różnymi krajami, co miało stanowić główną zaletę OIPE, na tę chwilę nie mamy planów co do rozszerzenia oferty Skarbiec TFI o OIPE. Skupiamy się na oferowaniu produktów emerytalnych zakorzenionych już na polskim rynku, czyli IKE, IKZE, PPE i PPK.

Podobnej odpowiedzi udzieliły BPS TFI i BNP Paribas TFI, wyjaśniając, że choć firmy traktują programy emerytalne jako ważną część swojej oferty, to są zadowolone z obecnej dywersyfikacji produktów emerytalnych, w związku z czym na razie nie rozważają wprowadzenia żadnych nowości. Decyzji o utworzeniu OIPE nie podjęły też jeszcze VIG / C-Quadrat TFI ani TFI PZU. To ostatnie towarzystwo dało sobie czas na zastanowienie do końca roku.

– PKO TFI rozważa, czy oferta tego produktu spotka się z wystarczającym zainteresowaniem oszczędzających. Niestety, pojawiają się tutaj duże wątpliwości – mówi Grzegorz Chłopek, wiceprezes PKO TFI.

Co ciekawe, żaden z rozmówców nie uważa, że OIPE mogą się stać konkurencją dla już istniejących programów emerytalnych, a zwłaszcza dla IKE, na których polskie rozwiązanie jest wzorowane. Może natomiast zamożniejszym Polakom dać możliwość zwiększenia limitu odkładanych na emeryturę kwot.

– Osobiście jestem zdania, że Ogólnoeuropejski Indywidualny Produkt Emerytalny nie będzie stanowił bezpośredniej konkurencji do obecnych na rynku rozwiązań emerytalnych (mowa o IKE i IKZE). Produkt ten może odgrywać rolę dopełnienia wyżej wymienionych, dzięki czemu osoba fizyczna mogłaby zakumulować około 50 tys. zł w skali rocznej (po 20 805 zł z IKE i OIPE oraz 8322 zł z IKZE) – pisze Kacper Konowalczyk z Uniqa TFI, podkreślając, że jest to jego osobista opinia, a nie stanowisko firmy.

Zwraca też uwagę na różnice między obydwoma programami. Mianowicie:

• środki zgromadzone w IKE mogą być odkładane wyłącznie w złotych, a w OIPE również w walucie obcej;
• w przypadku IKE może nastąpić całkowity lub częściowy zwrot środków, a w OIPE tylko w całości;
• można przetransferować środki z IKE na OIPE, ale nie z OIPE na IKE;
• maksymalny limit kosztów w przypadku OIPE wynosi 1%, natomiast w IKE nie ma takiego limitu.

Tu warto zauważyć, że tak niski limit kosztów może zniechęcać firmy do zakładania OIPE, bo bez efektu skali (a na razie nie może być o tym mowy) prowadzenie takich kont może być nieopłacalne.

Damian Wysk z BNP Paribas TFI zwraca uwagę, że OIPE nie spowoduje rewolucji na polskim rynku produktów emerytalnych, a raczej będzie stanowił jego uzupełnienie. Podobnego zdania jest Michał Skrzypczak z TFI PZU.

– Wg nas OIPE nie będą stanowiły konkurencji dla IKE i IKZE, będą ich uzupełnieniem, a raczej łącznikiem pomiędzy rozwiązaniami europejskimi a polskim rynkiem. Celem OiPE jest umożliwienie transferowania oszczędności emerytalnych pomiędzy krajami w przypadkach migracji pracowników. Sądzimy, że wolumen zawieranych OIPE będzie nieporównywalnie niski w stosunku do IKE i IKZE – przewiduje.

Przypomnijmy, że Ustawa o ogólnoeuropejskim indywidualnym produkcie emerytalnym wejdzie w życie 25 września, miesiąc po podpisaniu jej przez prezydenta Andrzeja Dudę. Otwiera ona kolejną możliwość oszczędzania na dodatkową emeryturę. W ramach OIPE będzie można inwestować transgranicznie, a także przenosić go przy zmianie miejsca zamieszkania w innym państwie członkowskim UE bez utraty korzyści z długoterminowego inwestowania.

Do OIPE będą stosowane podobne rozwiązania podatkowe jak w wypadku IKE, czyli zwolnienia z opodatkowania dochodów generowanych w czasie oszczędzania na subkoncie OIPE. Roczny limit wpłat na OIPE to trzykrotność przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok (20 805 zł w 2023 r.). Świadczenia z OIPE będą też zwolnione z opodatkowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym.

Limit kosztów i opłat związanych z prowadzeniem OIPE wyniesie 1% zgromadzonego kapitału.

Dostawcami OIPE będą mogły zostać np. banki, instytucje kredytowe albo firmy zarządzające aktywami. Nadzór nad rynkiem ma pełnić Komisja Nadzoru Finansowego.

Na razie, pomimo że termin wprowadzenia OIPE przez kraje UE upłynął w 2022 roku, około połowy z nich jeszcze nie uchwaliło stosownych przepisów. Polska będzie czwartym po Słowacji, Czechach i Chorwacji krajem, w którym oszczędzający dostaną możliwość skorzystania z tej oferty.