Jak wyglądały początki rynku funduszy inwestycyjnych?

Idea wprowadzenia Pioneera na polski rynek narodziła się w Wiedniu, w którym rezydował Bob Sass, odpowiedzialny za funkcjonowanie Pioneera w Europie Środkowo-Wschodniej. To on wpadł na pomysł by otworzyć fundusz w Polsce, który został zrealizowany właśnie w lipcu 1992 roku, rok po powstaniu naszej giełdy.

Reklama

Pomysł bardzo odważny, bo w tamtym czasie na GPW było zaledwie kilka spółek, a notowania odbywały się raz na tydzień. Bony skarbowe nabywano w formie papierowej, osobiście w kasie Narodowego Banku Polskiego. Przy każdym zakupie trzeba było jechać do NBP, otrzymać bony do ręki kwitując odbiór, po to by od razu przekazać je do depozytu (odwrotnie przy wykupie).

Zapisz się na Newsletter

Bądźmy w kontakcie! Prosto na Twojego maila będziemy wysyłać skrót najważniejszych informacji ze świata finansów, powiadomienia o nowościach rynkowych, najnowsze oceny i raporty oraz codzienne notowania wybranych przez Ciebie funduszy inwestycyjnych.

Zapisz się

Świadomość tego, czym są fundusze powiernicze (z czasem zmieniły nazwę na inwestycyjne), była znikoma. Wiele osób, widząc logo Pioneera, myślało, że ma do czynienia z branżą żeglarską. Nowym klientom zdarzało się czasem pytać „jak wygląda jednostka uczestnictwa”, co to jest akcja czy obligacja. Paradoksalnie największe pojęcie o inwestowaniu mieli seniorzy, którzy wiedzę posiedli jeszcze w czasach przedwojennych. I to właśnie oni jako pierwsi odwiedzali biura maklerskie.

 
W pierwszych latach zlecenia nabycia i umorzenia jednostek uczestnictwa trzeba było składać osobiście, wypełniając odpowiednie formularze papierowe w CDM Pekao (różowy dla zleceń sprzedaży i niebieski dla kupna). Dokumenty były rozwożone pocztą bankową i do TFI trafiały średnio po trzech dniach od złożenia zlecenia. Nie było mowy o zleceniach telefonicznych czy przez internet.
 
Był to świetny czas dla warszawskiej giełdy, ceny akcji szybowały w górę, a popyt na jednostki funduszu czasem był tak duży, że formularze musiały być racjonowane. – Zlecenia płynęły wówczas szerokim strumieniem - dzień w dzień poczta przynosiła pudła wielkości ówczesnych telewizorów. Praca odbywała się na kilka zmian, 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu – wspomina Anna Szczęsna związana z Pioneerem od 1994 roku.

Ogromne zainteresowanie klientów funduszami wymagało większego zespołu i powierzchni. Na początku zespół Pioneer Pierwszego Polskiego Towarzystwa Funduszy Powierniczych (obecna nazwa Pioneer Pekao TFI - obowiązuje od 2001 roku) liczył kilkanaście osób, a biuro mieściło się w jednym z pokoi w hotelu Polonia. Pierwszym zarządzającym polskim funduszem był Krzysztof A. Sikorski, który we współpracy z kolegami z Bostonu poznawał tajniki zarządzania portfelami, tłumaczył regulacje dotyczące papierów wartościowych i funduszy. – Pierwsze procedury, działania i zarządzanie były tworzone wraz z Bankiem Pekao SA (zespół specjalistów ds. obsługi funduszy powierniczych zajmował kilka pokoi w dawnym budynku KC PZPR, przejętym na potrzeby giełdy) jeszcze w DOS-owej wersji Worda – wspomina Zbigniew Czumaj, związany z Pioneerem niemal od początku, odpowiedzialny za wyceny funduszy. - Nikt nie marzył nawet o pracy w sieci komputerowej, a wiodącym arkuszem kalkulacyjnym był Lotus 1-2-3 – dodaje.

Przez pierwsze trzy lata Pioneer był jedyną tego typu instytucją na polskim rynku. W połowie 1995 roku dołączyła do niej Korona TFP z funduszem Korona Zrównoważony, a w kolejnych latach PBK Atut, PKO/CS (obecnie PKO TFI), Skarbiec, DWS oraz Union Investment TFI, którym od początku do dziś kieruje Małgorzata Góra. Ostatnie towarzystwo zapisało się w historii rynku funduszy również z uwagi na pierwszą fuzję – w 2000 roku połączyło się z Koroną TFI.

Przez 25 lat fundusze inwestycyjne stały się nieodzownym elementem oszczędzania i inwestowania. Obecnie klienci mają do wyboru ponad 1400 różnych produktów otwartych i zamkniętych, zarządzanych przez 64 TFI. Ponad 2,1 mln Polaków trzyma w nich obecnie 272 mld zł. W funduszach detalicznych ulokowane jest 114 mld zł (z wyłączeniem inwestycji poprzez UFK), co stanowi blisko 9% oszczędności gospodarstw domowych.

W artykule korzystałam z materiałów informacyjnych Pioneer Pekao TFI