MF boi się odpływu kapitału i szykuje ograniczenia w OKI. Co na to eksperci? [komentarze]

W pierwotnych założeniach OKI pozwalały inwestować do 100 tys. zł bez żadnego podatku, przy czym tylko 25 tys. zł mogło trafić na lokaty lub obligacje oszczędnościowe. Resztę środków należałoby ulokować w instrumentach rynkowych – akcjach, ETF-ach, funduszach. Problem w tym, że nic nie ograniczało inwestorów do GPW. Ministerstwo Finansów zdało sobie sprawę, że większość nowych pieniędzy mogłaby popłynąć na amerykańskie big techy i globalne ETF-y, zamiast wspierać polskie spółki.

Stąd przez maklerskie OKI, jak dowiedział się "Puls Biznesu", możliwa byłaby wyłącznie inwestycja na GPW. W przypadku OKI prowadzonych przez TFI ograniczenia miałyby objąć fundusze, które więcej niż 30 proc. aktywów lokują poza Polską. W praktyce więc oznaczałoby to wykluczenie większości globalnych strategii i mocne zawężenie możliwości dywersyfikacji. Niejasne pozostaje, jak MF zamierza liczyć zmienne w czasie zaangażowanie zagraniczne.

Prace nad ustawą trwają i projekt ma się pojawić "lada dzień". Zapytaliśmy, co o nowym pomyśle sądzą eksperci. 

- To nie jest pomysł korzystny dla inwestora. Ogranicza globalną dywersyfikację, a to jest ważne, gdy większość aktywów finansowych polskich inwestorów jest uzależniona od koniunktury w Polsce - ocenia Marcin Materna, dyrektor departamentu analiz w BM Banku Millennium. - Teoria inwestowania mówi, że dywersyfikacja geograficzna zwiększa stopę zwrotu i ogranicza ryzyko – i tego pozbawieni będą inwestorzy – zauważa. - Tego typu pomysły nie budują zaufania do produktu. Inwestorzy od razu dochodzą do wniosku –  "i znów coś kombinują, nie było o tym mowy wcześniej", z którego już tylko krótka droga do powszechnego od kilkunastu lat "i tak nam wszystko zabiorą czy dodatkowo opodatkują", więc raczej zrezygnowałbym z tego pomysłu. I tak większość aktywów w OKI będzie ulokowana w polskie aktywa (głównie dług). To niepotrzebna komplikacja systemu, która realnie nie przyniesie i tak dużych korzyści, biorąc pod uwagę realne prognozy kształtu portfeli oszczędzających w OKI – dodaje.

Reklama

Z punktu widzenia GPW pomysł może wydawać się korzystny, ale Marcin Materna jest daleki od hurraoptymizmu.

– Ewentualny wzrost cen akcji na GPW z tym związany będzie wykorzystany przez zagranicznych inwestorów do redukcji zaangażowania w Polsce (bo będziemy rynkiem droższym niż inne). Nie za bardzo rozumiem też ideę zmuszania do zakupów np. akcji KGHM czy PKN, a nie spółek zagranicznych z tych sektorów – często lepszych i tańszych niż polskie odpowiedniki. Pamiętajmy też, że limit jest jakby jednorazowy – powyżej 100 tys. PLN opłacalność OKI nie jest już tak atrakcyjna, jak zwykłych rachunków dla statystycznego inwestora. Po pierwszym etapie, gdzie i tak najprawdopodobniej inwestorzy przełożą pieniądze z posiadanych inwestycji czy lokat na OKI, wpływ będzie już niewielki – wskazuje Marcin Materna.

Minister Finansów w sierpniu podkreślał, że OKI mają być impulsem dla polskiej gospodarki, zwiększyć udział inwestycji i odciążyć rynek od nadmiernej dominacji depozytów. Andrzej Domański liczył, że w trzy lata na OKI trafi 60-100 mld zł i że środki te pomogą zwiększyć kapitalizację GPW, dziś równą zaledwie 22 proc. PKB przy średniej unijnej 63 proc.

- Pozytywnie oceniamy samą ideę wspierania lokalnego rynku kapitałowego – szczególnie wtedy, gdy odbywa się to poprzez zachęty podatkowe czy regulacyjne, a nie twarde zakazy. Silny rynek krajowy jest ważny dla całej gospodarki. Natomiast w przypadku osobistych kont inwestycyjnych kluczowe są szczegóły konstrukcji takich limitów. Jeśli ograniczenia obejmą wyłącznie dostęp do zagranicznych giełd, ale nie do zagranicznych ekspozycji notowanych na GPW, to w naturalny sposób wzrośnie popyt na ETF-y z ekspozycją zagraniczną dostępne lokalnie. W efekcie pojawi się pewna niespójność regulacyjna – w TFI klient będzie miał limit np. 30 proc. ekspozycji zagranicznej, a przez GPW będzie mógł zbudować portfel w 100 proc. oparty o rynki zagraniczne. To pokazuje, że diabeł tkwi w szczegółach – zauważa Mateusz Mucha, zarządzający funduszami Beta ETF.

Jego zdaniem, wprowadzenie limitu na poziomie 30 proc. ekspozycji na globalne rynki wzrostowe można uznać za pewne wypaczenie idei długoterminowego inwestowania opartego na szerokiej dywersyfikacji. Jednocześnie zauważa, że OKI są tylko jednym z elementów całego ekosystemu długoterminowego oszczędzania, obok takich rozwiązań jak IKE, IKZE czy OIPE, gdzie dowolność doboru aktywów, bądź narzucone globalne rozwiązania (OIPE) powodują przeważenie globalnej ekspozycji.

- W tym szerszym kontekście globalna dywersyfikacja nadal zachowuje swoje kluczowe znaczenie – zauważa Mateusz Mucha. - Nie należy patrzeć na to rozwiązanie w sposób zero-jedynkowy. OKI od samego początku są projektowane jako element ekosystemu, który ma zawierać bodźce wspierające lokalny rynek kapitałowy, więc sam kierunek nie jest zaskoczeniem. Kluczowe jednak będzie zachowanie spójności regulacyjnej pomiędzy różnymi dostawcami – domami maklerskimi, TFI oraz bankami. Brak takiej spójności grozi arbitrażem regulacyjnym i chaosem produktowym, w którym realny poziom ekspozycji zagranicznej będzie zależał nie od założeń ustawodawcy, ale od kanału dystrybucji. Z punktu widzenia inwestora zbyt dalekie i niespójne ograniczenia mogą oznaczać większą koncentrację ryzyka i słabszy potencjał wyników w długim terminie, natomiast rozsądnie i jednolicie skonstruowane limity mogą pełnić funkcję uzupełniającą wobec pozostałych filarów systemu oszczędzania – dodaje.

[artykuł aktualizowany]

Zapisz się na Newsletter

Bądźmy w kontakcie! Prosto na Twojego maila będziemy wysyłać skrót najważniejszych informacji ze świata finansów, powiadomienia o nowościach rynkowych, najnowsze oceny i raporty oraz codzienne notowania wybranych przez Ciebie funduszy inwestycyjnych.

Zapisz się