Forum TFI: Czy pakiet wierzycielski zaszkodzi funduszom sekurytyzacyjnym?

Dla firm windykacyjnych oraz funduszy sekurytyzacyjnych może to oznaczać spadek podaży niespłaconych zobowiązań. Czy zatem sektor wierzytelności stanął w obliczu kolejnego kryzysu?
 
Rosnące zadłużenie
Koniunktura na rynku wierzytelności jest ściśle skorelowana z poziomem zadłużania się Polaków. Rejestr BIG InfoMonitor wskazuje, że od końca sierpnia 2015 roku do końca października 2016 roku liczba konsumentów wpisanych do niego, m.in. za nieopłacenie rachunków, alimentów czy rat pożyczek pozabankowych, zwiększyła się z 1,25 mln do 1,74 mln osób, a więc o ponad jedną trzecią. Wartość przeterminowanych zaległości zwiększyła się przy tym aż dwukrotnie: z 11,2 mld zł do 23,6 mld zł. Oznacza to wzrost średniego przeterminowanego zadłużenia z niecałych 9 tys. zł do prawie 13,5 tys. zł.
 
Rośnie także liczba przedsiębiorstw wpisywanych do Rejestru wskutek zalegania z płatnościami za otrzymany towar, ubezpieczenie, leasing czy usługi telekomunikacyjne. Na 437 tys. zarejestrowanych w KRS firm aż 55 tys., a więc 13 proc. ma zobowiązania przeterminowane co najmniej 60 dni, na łączną kwotę 1,8 mld zł.
 
Wpisywanie coraz większej liczby podmiotów do baz danych BIG jest z pewnością przejawem rosnącej świadomości roli tego narzędzia jako formy nacisku na niesolidnych dłużników, ale także może świadczyć o rosnącym zadłużeniu konsumentów i przedsiębiorców oraz wynikającym z tego – coraz większym problemie z odzyskiwaniem należności przez wierzycieli. Ze statystyk wynika, że tendencja ta się nasila, co nie wróży dobrze przyszłości polskiej gospodarki. Nieterminowe płatności od kontrahentów są bowiem jedną z głównych przyczyn upadłości małych i średnich firm, mających kluczowe znaczenie w tworzeniu miejsc pracy oraz we wzroście PKB.
 
Rozwiązanie
Problem ten dostrzegł również rząd, który w ramach tak zwanego „pakietu wierzycielskiego” przyjął regulacje mające doprowadzić do poprawy bezpieczeństwa obrotu gospodarczego. Sprzyjać temu ma zwiększenie dostępu do informacji o zaległościach oraz zmniejszenie zatorów płatniczych, dotykających szczególnie boleśnie sektor MŚP, poprzez lepsze zabezpieczenie roszczeń oraz ułatwienie dochodzenia zaległych należności.
 
Pakiet przewiduje m.in. utworzenie Rejestru Należności Publicznoprawnych oraz usprawnienie działalności biur informacji gospodarczych celem umożliwienia skuteczniejszego sprawdzania wiarygodności ewentualnych kontrahentów. Inne jego elementy mają z kolei sprzyjać realizacji należności od dłużników poprzez chociażby: podniesienie z 10 do 20 tys. zł wartości przedmiotu sporu dla spraw rozpoznawanych w postępowaniu uproszczonym, skrócenie czasu trwania i zwiększenie zakresu spraw podlegających postępowaniom grupowym czy też zmiany w postępowaniach zabezpieczającym i egzekucyjnym.
 
Kolejny kryzys funduszy wierzytelnościowych?
Powodzenie „pakietu wierzycielskiego” pociągnie za sobą prawdopodobnie spadek podaży na rynku wierzytelności, a w konsekwencji może się negatywnie odbić na branży funduszy sekurytyzacyjnych. Czy jednak oznaczać to będzie od razu kryzys porównywalny chociażby z wieszczonym wcześniej, a związanym z uchyleniem ważności BTE (bankowego tytułu egzekucyjnego) w zakresie przerywania biegu przedawnienia roszczeń przejętych przez podmiot niebędący bankiem? Wszystko wskazuje na to, że tak się nie stanie, a znowu zamiast o widmie kryzysu należy mówić o kryzysie-widmo.
 
„Pakiet wierzycielski”, podobnie jak finalna wykładnia stosowalności BTE oraz przygotowywana
w Ministerstwie Sprawiedliwości nowelizacja ustawy o komornikach, porządkują działalność branży windykacyjnej, wychodząc nierzadko naprzeciw postulatom wysuwanym przez jej członków. Regulacje te w krótkim terminie mogą rzeczywiście spowodować niewielkie utrudnienia, jednak wyłącznie do czasu, aż członkowie branży się do nich dostosują. W dłuższej perspektywie będą one natomiast sprzyjać ogólnej przejrzystości rynku i rozwojowi wszystkich podmiotów na nim działających, w tym funduszom sekurytyzacyjnym, dając im perspektywy do dalszego wzrostu.
 
Tak jak zakończenie zawirowań wokół BTE docelowo oczyści rynek z „wątpliwej jakości” wierzytelności bankowych, a nowelizacja ustawy o komornikach zoptymalizuje ceny zobowiązań wskutek rosnących kosztów windykacji i zwiększy ich podaż, tak „pakiet wierzycielski” prawdopodobnie wpłynie na branżę dwojako. Z jednej strony nowe narzędzia posłużą także windykatorom, którzy w imieniu wierzycieli podejmą się odzyskania ich wierzytelności, skutkiem czego zyskają także inwestorzy funduszy sekurytyzacyjnych. Z drugiej natomiast – na rynku pozostaną wierzytelności, których „pakiet wierzycielski” nie zniweluje. Profesjonalne podmioty, wyspecjalizowane w odzyskiwaniu „trudnych” należności, będą nadal miały pole do działania.
 
Spokojna przyszłość funduszy
Nie bez powodu polski rynek wierzytelności należy do grona najbardziej perspektywicznych w Europie. Systematycznemu wzrostowi wartości zaległych zobowiązań obsługiwanych przez firmy windykacyjne (85 mld zł na koniec II kwartału br., 30% wzrost względem II kwartału 2015 od lat towarzyszą ich rosnące przychody i zyski, co najlepiej świadczy o skuteczności podejmowanych przez nie działań, także w obliczu zmieniających się uwarunkowań prawnych. A nie od dziś wiadomo, że efektywność działania funduszy sekurytyzacyjnych w dużej mierze zależy od efektywności tzw. serwiserów, czyli firm zarządzających ich portfelami inwestycyjnymi.
 
Ponadto, funduszom wierzytelnościowym sprzyja także ogólna sytuacja gospodarcza. Z uwagi na niestabilność rynków finansowych polscy inwestorzy coraz chętniej decydują się na lokowanie kapitału w stosunkowo bezpieczne i jednocześnie efektywne instrumenty inwestycyjne, jakimi są fundusze sekurytyzacyjne. Wartość ich aktywów w listopadzie br. sięgnęła kwoty 5,8 mld zł, co oznacza wzrost o 26% w porównaniu do analogicznego okresu roku ubiegłego. Nieustanny wzrost wartości aktywów trwa już od ponad trzech lata i nic nie wskazuje na to, by trend ten miał się odwrócić.
 
Równocześnie fundusze sekurytyzacyjne sukcesywnie utrzymują wysoką rentowność inwestycji. Sektor wierzytelności – w odróżnieniu od rynku kapitałowego – nie ma charakteru cyklicznego,
co pozwala wypracowywać podobne stopy zwrotu bez względu na uwarunkowania ekonomiczne. Forum TFI, jeden z liderów branży, w ciągu niecałych czterech lat wypłacił inwestorom już prawie 19 mln zł zysku, zwracając równocześnie blisko 47% wpłaconego przez nich kapitału.

Reklama