Co musisz wiedzieć o PPK

Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) mają pomóc rozwiązać problem niskich emerytur w Polsce. Jego podstawowym źródłem jest zmieniająca się struktura demograficzna. W związku z postępem medycznym, bogaceniem się społeczeństw i rozwojem technologicznym żyjemy coraz dłużej. W kontekście emerytur najbardziej obrazowa wydaje się liczba lat, które przeżyjemy, po ukończeniu 65 roku życia. W 1990 r. polscy 65-latkowie z reguły żyli jeszcze blisko 15 lat. Obecnie jest to prawie 20 lat.

Reklama

Wydłużenie życia to dla wielu dłuższy okres spędzony na emeryturze, na który trzeba zagwarantować środki finansowe. By podnieść poziom emerytur, większość państw na świecie decyduje się na podwyższenie wieku emerytalnego (trend ten widać choćby w Europie Zachodniej). W Polsce sytuacja jest odwrotna – od października 2017 r. obowiązuje obniżony wiek emerytalny. W przypadku kobiet jest to 60 lat, a mężczyzn 65 lat (przed zmianami od 2013 roku wiek emerytalny był sukcesywnie podnoszony, by ostatecznie niezależnie od płci wynieść 67 lat). Żyjąc dłużej i pracując krócej, należy oczekiwać niższych emerytur wypłacanych przez ZUS.

Zapisz się na Newsletter

Bądźmy w kontakcie! Prosto na Twojego maila będziemy wysyłać skrót najważniejszych informacji ze świata finansów, powiadomienia o nowościach rynkowych, najnowsze oceny i raporty oraz codzienne notowania wybranych przez Ciebie funduszy inwestycyjnych.

Zapisz się

Ratunkiem mogą być oszczędności gromadzone na własną rękę. Jednak także i w tym obszarze sytuacja w Polsce jest daleka od optymistycznych. Polacy charakteryzują się bowiem wyraźną niechęcią do oszczędzania i inwestowania. Z danych Eurostatu wynika, że pod względem stopy oszczędności na tle pozostałych krajów Unii Europejskiej wypadamy blado. W 2016 r. Polacy oszczędzali niespełna 5,2% dochodu rozporządzalnego. Gorzej było tylko na Litwie, Łotwie i Cyprze. Co więcej, jeśli już coś odkładamy, to kapitał gromadzimy głównie na rachunkach bankowych, przeważnie bieżących. Na rynek kapitałowy trafia relatywnie mała część nadwyżek finansowych. Mówiąc o emeryturach, warto zauważyć, że z dobrowolnych produktów emerytalnych (IKE, IKZE i PPE) korzysta niewielki odsetek pracujących.

Odpowiedzią na rosnący problem emerytalny mają być quasi-obowiązkowe programy emerytalne dla pracowników. Projektując nowe rozwiązanie, pomysłodawcy wzorowali się głównie na doświadczeniach brytyjskich. W Zjednoczonym Królestwie do planów pracowniczych z automatu zapisywani są pracownicy, którzy spełnią określone kryteria. Pracodawcy mają obowiązek utworzenia programów emerytalnych, a pracownicy mają możliwość uczestnictwa. Podobne rozwiązania funkcjonują także w Danii, Holandii i Niemczech.

Czytaj także: Pracownicze Plany Kapitałowe w pigułce

Jak dokładnie będą działać PPK? W skrócie chodzi o to, by przyszli emeryci byli skłonni samodzielnie i systematycznie odkładać środki na jesień życia. Pomóc ma im w tym szereg mechanizmów.

Pierwszy to zaczerpnięty z Wielkiej Brytanii wymóg tworzenia PPK przez pracodawców i automatyczny zapis dla pracowników, który w razie rezygnacji z członkostwa, ma być ponawiany co cztery lata.

Drugi to „wspólne składkowanie”. Przy produktach całkowicie dobrowolnych środki gromadzimy sami – w dowolnej wysokości i częstotliwości. W PPK składki co miesiąc odprowadzają pracownicy, pracodawcy, a część dołoży również państwo w postaci opłaty powitalnej i rocznych dopłat.

Warto zauważyć, że katalog osób mogących korzystać z PPK jest szerszy niż w PPE, co oznacza, że więcej pracowników będzie mogło korzystać z tego rozwiązania. Do uczestnictwa w PPK może skłaniać również możliwość wykorzystania środków, które – zgodnie z proponowanymi zapisami – mają charakter prywatny, na wkład własny (konieczny jest ich zwrot) oraz na częściową wypłatę w przypadku poważnego zachorowania.

PPK ma za zadanie także pomnażać zgromadzony kapitał. Składki będą lokowane w tzw. funduszach zdefiniowanej daty, których docelowa data inwestycji ma odpowiadać momentowi przejścia na emeryturę uczestnika PPK. Chodzi o to, by niejako fundusz starzał się razem z uczestnikiem, w czym pomóc ma zmieniający się udział bezpiecznych i ryzykownych aktywów w portfelu. Rozwiązania te będą oferowały podmioty prywatne, które mają doświadczenie i kompetencje w zarządzaniu aktywami. By umożliwić osiągnięcie atrakcyjnych stóp zwrotu, koszty zarządzania funduszu będą ograniczone, natomiast bezpieczeństwo gromadzonych środków mają zapewnić ściśle określone wytyczne w zakresie polityki inwestycyjnej.

Czytaj także: Rząd przyjął projekt ustawy o PPK

Kiedy PPK wejdą w życie? Zgodnie z przedstawionymi planami ustawa ma zacząć obowiązywać z początkiem 2019 r. Pierwsze grupy pracowników (w pierwszej kolejności największe podmioty, zatrudniające co najmniej 250 osób) mają być nimi objęte pół roku później. Najmniejsi pracodawcy muszą uruchomić PPK z początkiem 2021 r.

Obecnie projekt ustawy jest przedmiotem prac Sejmu – w pierwszym tygodniu października ma odbyć się jego drugie czytanie.