Dlaczego omijamy zyski, które są na wyciągnięcie ręki?

Od lat Polacy preferują bezpieczne sposoby zarządzania nadwyżkami finansowymi. Na koniec 2019 roku depozyty, czyli lokaty i konta oszczędnościowe, stanowiły aż 72% aktywów finansowych gospodarstw domowych. To dwukrotnie więcej niż wynosi średnia europejska (według danych Europejskiego Banku Centralnego).

Reklama

Zapisz się na Newsletter

Bądźmy w kontakcie! Prosto na Twojego maila będziemy wysyłać skrót najważniejszych informacji ze świata finansów, powiadomienia o nowościach rynkowych, najnowsze oceny i raporty oraz codzienne notowania wybranych przez Ciebie funduszy inwestycyjnych.

Zapisz się

Niskie stopy procentowe zmieniają warunki oszczędzania

Tak znaczący udział lokat w strukturze oszczędności to głównie pochodna dużej awersji do ryzyka – lokaty oferują niewielki, ale za to pewny zysk. Przynajmniej tak było w poprzednich latach, kiedy lokaty pozwalały chronić  kapitał przed inflacją. Tegoroczne trzykrotne cięcie stopy referencyjnej  przez Radę Polityki Pieniężnej sprawiło, że oprocentowanie lokat spadło niemal do zera, co przy stosunkowo wysokiej inflacji (ok. 3%) nie pozwoli nawet na utrzymanie realnej wartości naszych oszczędności. W dodatku, przy prawie zerowych stopach procentowych i nadpłynności sektora bankowego, nie należy też oczekiwać zmiany tej sytuacji zbyt szybko.

Spadek oprocentowania lokat został zauważony przez Polaków. Z badania Santander Bank Polska wynika, że lokaty bankowe zostały uznane jako najmniej zyskowne produkty inwestycyjne. Większości badanych kojarzą się one z niskim, bądź bardzo niskim zyskiem (tak wskazało dwie trzecie z nich).

Według badania, za najbardziej zyskowne inwestycje zostały natomiast uznane aktywa materialne, a na dalszych miejscach znalazły się produkty rynku kapitałowego.

Inflacja zjada zysk z nieruchomości

Nieruchomości to zdaniem Polaków potencjalnie najbardziej zyskowne inwestycje – wynika z badania. Aż 65% respondentów uważa, że mogą przynieść wysokie albo bardzo wysokie zyski. To przekonanie nie zmienia się od lat  i aż 22% badanych rozważa inwestycję na tym rynku w ciągu najbliższych 12 miesięcy.

A jak wygląda ich zyskowność w rzeczywistości? Z danych Narodowego Banku Polskiego (NBP) o zmianie cen transakcyjnych lokali mieszkalnych na rynku wtórnym w 10 największych miastach w Polsce wynika, że w ciągu ostatnich 10 lat (do II kw. 2020 roku) ceny te wzrosły o 36,6%, co daje 3,2% średniorocznie. O atrakcyjności inwestycyjnej nieruchomości decyduje także możliwość najmu. Tu dane NBP pokazują, że ceny transakcyjne nieruchomości i najmu potrafią się dynamicznie zmieniać, co również przekłada się na opłacalność najmu. Stosunkowo niewielkie spadki cen nieruchomości po kryzysie lat 2008-2009 utrwaliły ich obraz jako inwestycji bezpiecznej i zyskownej, choć dane wskazują, że w kilkuletniej perspektywie zyski są zbliżone do tych z lokat bankowych.

Inwestując w nieruchomości, warto jednak pamiętać o kilku ryzykach. Ich ceny wcale nie muszą stale rosnąć (od I kw. 2011 roku do pierwszego kw. 2013 roku średnie ceny spadły o prawie 10%). Mogą się pojawić problemy ze znalezieniem nabywców bądź najemców. W przeciwieństwie do notowanych instrumentów finansowych w przypadku nieruchomości należy pamiętać o wydłużonym czasie potrzebnym na wyjście z tego typu inwestycji. Rynek nieruchomości ma też jedną wadę trudną do przeskoczenia dla wielu inwestorów – wysoki próg wejścia.

Polacy majątek najchętniej trzymaliby w skarbcu

Na kolejnych miejscach pod względem potencjalnie wysokiej stopy zwrotu – zdaniem Polaków – znalazły się inne aktywa materialne, jak złoto, diamenty i dzieła sztuki. Za zyskowne lub bardzo zyskowne uznała je około połowa respondentów. Na postrzeganie wysokiej zyskowności złota może wpływać wzrost cen, który ma miejsce od 2015 roku, a zwłaszcza w ciągu ostatnich 2 lat. W tym czasie cena złotego kruszcu wzrosła o ponad 65% z okolic 1 200 dolarów za uncję do ponad 2 000 dolarów w tym roku. Po ostatniej korekcie kurs stabilizuje się w okolicach 1 900 dolarów. Wygląda na to, że inwestorzy zapomnieli o bessie na tym rynku, która miała miejsce w latach 2011–2015. Metale szlachetne są postrzegane jako zabezpieczenie realnej wartości oszczędności w czasach wysokiej inflacji, a także jako zabezpieczenie w trudniejszych czasach.

– Nasze decyzje dotyczące lokowania oszczędności są podyktowane przede wszystkim poszukiwaniem pełnego bezpieczeństwa, nawet jeśli zysk nie przekracza poziomu inflacji. Wybieramy te  sposoby lokowania nadwyżek, które wydają się być obciążone jak najniższym ryzykiem. Z tego wynika przywiązanie do materialnych aktywów jak złoto czy nieruchomości – choć dla tych ostatnich średnioroczny zysk w ostatnich 10 latach jest zbliżony do obecnego poziomu inflacji – mówi Monika Szlosek, Lider Obszaru Oszczędności i Inwestycje w Santander Bank Polska.

Młodzi lubią bardzo zaryzykować

Zaraz za inwestycjami o charakterze materialnym, jako najbardziej zyskowne zostały uznane inwestycje w waluty (27% wskazań) oraz kryptowaluty (aż 21% respondentów). Kryptowaluty są szczególnie dobrze postrzegane wśród osób w wieku 18-29 lat – aż 79% z nich uznało tę klasę aktywów za inwestycję z dużym zyskiem. W dodatku 21% osób w tym wieku rozważa ich zakup w ciągu najbliższych 12 miesięcy.

Dopiero na dalszych pozycjach znalazły się produkty inwestycyjne rynku kapitałowego.

Obligacje ceni 17% Polaków

Wśród inwestycji rynku kapitałowego na pierwszym miejscu pod względem potencjału zysku znalazły się obligacje. 17% Polaków uważa inwestycje w nie za źródło wysokich lub bardzo wysokich zysków. Co ciekawe, indeks obligacji skarbowych notowanych na giełdzie za ostatnie 10 lat przyniósł łączną stopę zwrotu przekraczającą 58%, co daje średniorocznie 4,7%. Pomimo że ten okres był bardzo dobry do inwestowania w obligacje, tylko część Polaków dostrzega ich potencjał. Znacząca grupa uważa je za inwestycje o niskim ryzyku, ale i niskich stopach zwrotu (33% wskazań). Niskie stopy procentowe, z którymi mamy do czynienia obecnie, mogą ich utwierdzać w tym przekonaniu.

Giełda amerykańska lepsza niż GPW

Słaba koniunktura na warszawskiej giełdzie w ostatniej dekadzie i wspomnienia bessy z lat 2007–2009 nadal mają wpływ na postrzeganie atrakcyjności inwestycji giełdowych. Pomimo tego, co piąty Polak kojarzy inwestycje w akcje z wysokimi zyskami. W ostatnich 10 latach na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych (GPW) całkiem dobrze radziły sobie średnie spółki – indeks je grupujący - mWIG40 zyskał 34%. Natomiast fakt, że rynek akcji może przynieść bardzo atrakcyjne stopy zwrotu, udowadniają np. giełdy amerykańskie. Główny indeks S&P 500 zyskał w ciągu ostatnich 10 lat (do września 2020 r.) ponad 190%, a indeks spółek technologicznych Nasdaq – ponad 370%. W efekcie inwestycje w te akcje dały wyższą średnioroczną stopę zwrotu niż rynek nieruchomości.

Zwrot ku funduszom?

Na ostatnim miejscu z inwestycji rynku kapitałowego pod względem potencjału zysku znalazły się fundusze inwestycyjne. Tę formę lokowania kapitału za zyskowną uznało jedynie 11% badanych, a co trzeci ankietowany jest odmiennego zdania. Tak słabe postrzeganie zyskowności funduszy inwestycyjnych może wynikać m.in. ze słabości polskiej giełdy w ostatnich latach. Tymczasem na przestrzeni ostatnich 10 lat fundusze inwestujące w akcje spółek wzrostowych, ale również inwestujące w globalne portfele akcji miały bardzo atrakcyjne stopy zwrotu. Indeks MSCI World w tym czasie zyskiwał średniorocznie prawie 10,5%. Słabiej zachował się indeks MSCI Emerging Markets, który przyniósł średniorocznie tylko 2,8%. Warto jednak pamiętać, że na rynkach akcji występuje cykliczność i nadchodząca dekada może być znacznie lepsza dla rynków wschodzących, w tym dla rynku polskiego.

Na korzyść funduszy przemawia szeroka oferta, dająca dostęp do różnorodnych kategorii produktów. Wśród nich możemy znaleźć nie tylko produkty o wysokim poziomie bezpieczeństwa (dłużne), ale i akcyjne oferujące możliwość uzyskania wysokich wyników (przy wyższym ryzyku), mieszane – łączące te dwie klasy aktywów, surowcowe, a także inwestujące w inne alternatywne instrumenty (jak np. nieruchomości czy wierzytelności). W efekcie fundusze inwestycyjne mogą być bardzo dobrym narzędziem służącym dywersyfikacji naszych oszczędności.

Co Polacy zamierzają zrobić z oszczędnościami w najbliższym czasie?

Badanie Santander Bank Polska dotyczyło również planów inwestycyjnych Polaków na najbliższe 12 miesięcy. Najwięcej osób (22% respondentów posiadających oszczędności) zamierza w perspektywie najbliższego roku ulokować swoje środki, inwestując w nieruchomości. Częściej takiej odpowiedzi udzielali mężczyźni (27% z nich) niż kobiety (17%), a także osoby z wyższymi dochodami. Zainteresowaniem cieszą się także lokaty bankowe (14%) oraz złoto/ kruszcze (11%) oraz waluty. W fundusze inwestycyjne zamierza zainwestować 7% osób posiadających oszczędności. Najmniej osób zamierza zainwestować pieniądze w kryptowaluty i obligacje – po 5% zapytanych.

Na razie niskie stopy procentowe nie przyniosły zmian w nastawieniu Polaków do form oszczędzania, ale czas powinien zrobić swoje.