Struktura oszczędności gospodarstw domowych (czerwiec 2016)

Od początku kwietnia do końca czerwca  ich wartość zwiększyła się o +11,2 mld zł do 1.200,1 mld zł. Dynamika była jednak znacznie niższa niż w poprzednich kwartałach. Oszczędności wzrosły bowiem o +0,9% w ujęciu kwartalnym.


Największy udział w przyroście po raz kolejny miały depozyty złotowe i walutowe. Ich wartość zwiększyła się w II kwartale br. o +14,9 mld zł, czyli +2,2% do 694,2 mld zł. Polacy nadal najchętniej korzystają z tej formy oszczędności, nawet pomimo rekordowo niskich stóp procentowych. 


Wysoka dynamika w tej kategorii wynikała przede wszystkim z przyrostu wartości środków trzymanych na rachunkach bieżących i ROR-ach, na których gospodarstwa domowe na koniec czerwca br. zgromadziły 371 mld zł, o +17,2 mld zł więcej niż 3 miesiące wcześniej. Spadek po raz pierwszy od II kwartału 2015 r. odnotowały natomiast środki ulokowane na depozytach terminowych. Ich wartość obniżyła się o -2,4 mld zł i wyniosła 323,2 mld zł. Mogło to częściowo wynikać z coraz niższych odsetek z lokat. W okresie od początku kwietnia do końca czerwca średnie oprocentowanie depozytów obniżyło się z 1,8% do 1,7%.

Istotny udział w przyroście oszczędności w II kwartale miała gotówka. W ciągu 3 miesięcy jej wartość w portfelach polskich gospodarstw domowych wzrosła o ponad +9,3 mld zł do 163,2 mld zł, a udział tej kategorii w oszczędnościach ogółem wzrósł do 13,6%. Korzystny wpływ na przyrost gotówki pozostającej poza kasami banków miały środki z uruchomionego w kwietniu br. programu Rodzina 500 plus. Część gospodarstw domowych objętych wsparciem państwa mogło przeznaczyć środki na pokrycie bieżących wydatków.

Zdecydowanie mniejszy udział w przyroście oszczędności w II kwartale miały formy gromadzenia kapitału związane z rynkiem kapitałowym. Jedynie środki ulokowane w obligacjach Skarbu Państwa odnotowały zauważalny wzrost. W II kwartale br. ich wartość zwiększyła się o +0,5 mld zł, czyli +4,2% do 11,8 mld zł. W przetargach organizowanych przez Ministerstwo Finansów największą popularnością cieszyły się emisje o krótkim terminie zapadalności – dwuletnie oraz czteroletnie.

Z zupełnie inną sytuacją mieliśmy do czynienia w przypadku pozostałych kategorii. Z wyjątkiem środków ulokowanych w funduszach z oferty zagranicznych instytucji (które odnotowały symboliczny wzrost) ich wartość była bowiem niższa niż na koniec I kwartału 2016 r. Najwyższą ujemną dynamikę odnotowały oszczędności ulokowane w akcjach spółek publicznych. Wynikało to głównie z kiepskiej koniunktury, panującej na warszawskiej giełdzie. Każdy z trzech miesięcy II kwartału indeks szerokiego rynku WIG kończył z ujemną stopą zwrotu. W okresie od początku kwietnia do końca czerwca stracił łącznie aż -8,7%. Miało to istotny wpływ na wartość środków zgromadzonych w akcjach spółek publicznych, której spadek w II kwartale szacujemy na -8,3% (czyli -3,1 mld zł) do 34,1 mld zł.

Z podobną sytuacją mieliśmy do czynienia w przypadku otwartych funduszy emerytalnych. Koniunktura na GPW ma obecnie duży wpływ na aktywa OFE, które od dwóch lat pod względem konstrukcji portfela przypominają fundusze akcyjne. W dodatku muszą one regularnie przekazywać do ZUS środki w ramach tzw. suwaka bezpieczeństwa, a ich wartość przekracza sumę środków przelanych z ZUS w ramach składek. Z powodu silnej przeceny panującej na GPW w II kwartale br. wartość oszczędności zgromadzonych w OFE spadła
o -8,6 mld zł, czyli -6,0% do 134,9 mld zł.


Ujemną dynamikę odnotowały również środki ulokowane w krajowych funduszach inwestycyjnych oraz ubezpieczeniowych funduszach kapitałowych. Oba segmenty odnotowały spadek o ok. -1% w II kwartale. W obliczu słabej koniunktury na GPW trudno było o pomnażanie aktywów funduszy. W przeszłości duża popularność obu kategorii miała natomiast miejsce w okresach silnych zwyżek na rynku akcji. W efekcie wartość oszczędności ulokowanych w krajowych funduszach inwestycyjnych spadła o -1,1 mld zł do 101,1 mld zł, a w ubezpieczeniowych funduszach kapitałowych o -0,5 mld zł do 55,4 mld zł, w okresie od początku kwietnia do końca czerwca. 

Zespół Analiz Online