Algorytm w portfelu może się przydać

Fundusze algorytmiczne w Polsce zaczęły pojawiać się na początku poprzedniej dekady, ale wyniki miały słabe, nie zdobyły też wielkiej popularności, więc po paru latach zaczęły znikać z rynku. Dziś typowo algorytmicznych funduszy w Polsce jest zaledwie kilka. Tymczasem, jak pokazują doświadczenia z rynków zagranicznych, zarządzanie algorytmiczne ma swoje zalety. Maszyny są w stanie analizować dużą liczbę danych w krótkim czasie, co pozwala na podejmowanie szybszych i bardziej trafnych decyzji inwestycyjnych. Są też wolne od emocji, więc w porównaniu z człowiekiem lepiej radzą sobie w stresowych momentach na rynku.

Reklama

- Inwestor nie posiada wszystkich informacji, nie mówiąc już o ich odpowiednim przetwarzaniu. W przeciwieństwie do człowieka komputer może przetworzyć i przeanalizować obszerną liczbę danych w krótkim czasie. W ARTS wykorzystujemy system, który analizuje ponad 10 tys. funduszy inwestycyjnych i ETF-ów. W procesie tym przetwarzanych jest około 3,5 miliona rekordów danych miesięcznie. Żaden zespół na świecie nie miałby wystarczających zasobów do realizacji procesów w takim wymiarze – wskazuje Leo Willert, założyciel i szef tradingu w ARTS Asset Management.

Zapisz się na Newsletter

Bądźmy w kontakcie! Prosto na Twojego maila będziemy wysyłać skrót najważniejszych informacji ze świata finansów, powiadomienia o nowościach rynkowych, najnowsze oceny i raporty oraz codzienne notowania wybranych przez Ciebie funduszy inwestycyjnych.

Zapisz się

Algorytm o wielu strategiach

Handel algorytmiczny, znany również jako handel automatyczny lub algo-trading polega na wykorzystywaniu komputerów do przeprowadzania określonego zestawu instrukcji (wytycznych) dotyczących zawarcia transakcji, co teoretycznie pozwala generować zyski w tempie wykraczającym poza możliwości człowieka.

Fundusze algorytmiczne mogą wykorzystywać handel wysokich częstotliwości (HFT) i stosować przeróżne strategie, m.in. mean reversion (strategia oparta na założeniu, że ceny aktywów finansowych mają tendencję do powracania do swojej średniej wartości w określonym czasie po tym, gdy odchylą się od tej średniej), arbitraż statystyczny (zarabianie na różnicy w wycenie tych samych lub powiązanych aktywów), pairs trading, market neutral, czy wreszcie momentum. Ta ostatnia zakłada, że akcje o najwyższej dynamice wzrostu cen mają statystycznie wyższe prawdopodobieństwo kontynuacji trendu wzrostowego w krótkim i średnim okresie (do dwunastu miesięcy).

- Automatyczny system transakcyjny analizuje pulę milionów danych cenowych przez całą dobę, aby zidentyfikować bieżące "wygrywające fundusze" lub "wygrywające akcje". Umożliwia to zbudowanie rotacyjnego portfela inwestycyjnego z najsilniejszymi w danym momencie sektorami i krajami, który z jednej strony charakteryzuje się wysokim stopniem dywersyfikacji, a z drugiej strony wysokim stopniem niezależności, tj. brakiem korelacji z adekwatnymi benchmarkami – wyjaśnia Leo Willert. - Zwycięzcami momentum mogą być akcje lub fundusze koncentrujące się na egzotycznych krajach lub niszowych branżach, których inwestorzy w przeciwnym razie nie mieliby na radarze – dodaje.

Handel algorytmiczny już teraz dominuje na światowych rynkach. Z danych Select USA wynika, że stanowi on nawet 70 proc. obrotu akcjami na rynkach amerykańskich, 60 proc. w Europie i 45 proc. w regionie Azji i Pacyfiku.

PivotalPath wyliczył z kolei, że w całym 2022 r., zagraniczne fundusze akcyjne stosujące strategie ilościowe zarobiły średnio 6,5 proc., a fundusze managed futures zyskały 15 proc. W tym czasie S&P 500 był niemal 20 proc. pod kreską. Fundusze algorytmiczne nie są jednak świętym Graalem inwestycji.

- Żaden system transakcyjny nie działa równie dobrze we wszystkich fazach. Na przykład w latach 2003-2007 istniały bardzo wyraźne trendy i byliśmy w stanie osiągnąć lepsze wyniki niż MSCI World. Podczas późniejszego załamania rynku spowodowanego globalnym kryzysem finansowym, indeks MSCI World stracił około 50 procent, a nasz flagowy fundusz stracił tylko 16 procent. Trudnym okresem był rynek z trendem bocznym w 2011 r., kiedy to osiągnęliśmy znacznie gorsze wyniki niż MSCI World – przypomina Leo Willert.

Portfel z algorytmem

Maszyny oprócz tego, że potrafią pracować 24 godziny na dobę i szybko przetwarzać ogromną liczbę danych, mają jeszcze inną istotną przewagę nad człowiekiem: nie posiadają emocji. A te, jak wiadomo, są zwykle złym doradcą, zwłaszcza w inwestycjach. Efekt dyspozycji, efekt potwierdzenia, awersja do strat, nadmierna pewność siebie to tylko przykładowe pułapki behawioralne, które wynikają właśnie z ludzkich emocji.

- Błędne osądy spowodowane ludzkimi emocjami nie są rzadkością. Nawet profesjonalni inwestorzy mają tendencję do przeceniania swojej wiedzy i jakości swoich decyzji inwestycyjnych oraz do kontynuowania strategii po jej przyjęciu, mimo że dane rynkowe sugerują już przeciwny rozwój sytuacji. Trading oparty na komputerach pozwala uniknąć tych potencjalnych źródeł błędów – zauważa Leo Willert.

Jak ograniczyć ryzyko behawioralnych błędów? Najważniejsze jest posiadanie planu inwestycyjnego (określającego cel oraz horyzont) i jego przestrzeganie bez względu na towarzyszące nam emocje. Tylko w ten sposób możemy uniknąć niekorzystnych decyzji, które pojawiają się pod ich wpływem. Ale eksperci zwracają uwagę, że w dzisiejszym, naszpikowanym informacjami świecie, ludzki mózg nie jest w stanie ich prześledzić, a co dopiero przeanalizować. To właśnie dlatego algorytmy i narzędzia sztucznej inteligencji powinny zyskiwać na znaczeniu w naszych inwestycjach.

- Fundusze algorytmiczne powinny być częścią portfela każdego inwestora. Proporcja zależy m.in. od naszego horyzontu inwestycyjnego, poziomu tolerancji ryzyka oraz celu inwestycyjnego – im dłuższy horyzont, tym większa proporcja na korzyść funduszy algorytmicznych jest wskazana. Ze względu na swój charakter większość funduszy algorytmicznych, w porównaniu do tych tradycyjnych, wykazuje się dużo mniejszą zmiennością, zwłaszcza te z narzędziami do konsekwentnego zarządzania ryzykiem, co jest szczególnie ważne dla ostatecznego wyniku długoterminowej inwestycji – zaznacza Leo Willert.

Typowo algorytmicznych funduszy inwestycyjnych jest w Polsce zaledwie kilka. Do tej grupy możemy zaliczyć także ETF-y, które również zarządzane są przez algorytmy. W ich przypadku maszyna dokonuje transakcji tak, aby bieżący skład portfela funduszu był możliwie najbardziej zbliżony do jego benchmarku.