Izrael kontra Iran. Znaczenie dla rynków

W piątek Izrael przypuścił zdecydowany atak na instalacje nuklearne, równocześnie atakując wojskowe dowództwo Iranu i zabijając naukowców pracujących przy programie nuklearnym. Izrael od lat twierdzi, że Iran prowadzi swój program atomowy w celu wzbogacania uranu do poziomu umożliwiającego stworzenie bomby atomowej. Iran temu zaprzecza, twierdząc, że instalacje mają być wykorzystywane wyłącznie w celach pokojowych.

Wpływ na rynki finansowe w kolejnych dniach będzie zależał od następnych działań Iranu i Izraela. Warto jednak pamiętać, że Iran wprost deklarował, że jego celem jest zniszczenie państwa Izrael, a dla Izraela w takiej sytuacji dopuszczenie do stworzenia przez Iran bomby atomowej jest nie do pomyślenia. Wyciszenie obecnych działań jest możliwe, tak jak to się działo już kilkakrotnie, ale istnieje ryzyko, że tym razem oba kraje rozpętają działania na taką skalę, że w konflikt mogą zostać wciągnięte i Stany, i Chiny, nie wspominając o Rosji i krajach arabskich.

Iran może zaatakować amerykańskie bazy na Bliskim Wschodzie, co oznaczałoby ryzyko wciągnięcia USA w bezpośrednie działania; choć można przyjąć, że atak Izraela na Iran odbył się za wiedzą Amerykanów, to jednak wojska amerykańskie trzymają się na razie z dala od bezpośredniego zaangażowania w konflikt. Pytanie, jak odpowie Iran, bo to, że odpowie, jest niemal pewne i obecna wymiana ognia czy wysyłanie dronów to nie jest ta odpowiedź, której obawia się świat.

Reklama

W piątek po ataku Izraela największe zmiany zanotowano na rynku ropy. Kontrakty terminowe na teksańską ropę rosły nawet o 10 dolarów do powyżej 77 dolarów za baryłkę.

Notowania ropy dzień zakończyły na poziomie 73 dolarów, ale to nie oznacza, że w najbliższych dniach ceny jeszcze nie wzrosną. Ryzyko to nie tylko ograniczenie wydobycia ropy w Iranie, który wydobywa ponad 3 miliony baryłek ropy, z czego eksportuje około połowy, ale również możliwość zablokowania cieśniny Ormuz. W sobotę irańska agencja IRINN podała, że władze irańskie rozważają taki krok. Przez cieśninę Ormuz dziennie przepływa 80-90 statków, głównie tankowców i kontenerowców. Codziennie przez cieśninę przepływają tankowce wiozące 17 do 20 milionów baryłek ropy. Przez cieśninę przepływa 20 do 30% światowego transportu ropy. Zamknięcie tej cieśniny, czym Iran groził już wielokrotnie, oznaczałoby jeszcze gwałtowniejszy skok ropy niż ten z piątku.

Wzrost cen ropy to problemy z inflacją. Oczywiście, jeżeli wzrost cen ropy będzie trwały. Można przyjąć, że dziesięcioprocentowy wzrost cen ropy, który spowodowałby porównywalny wzrost cen paliw w Polsce, podniósłby inflację o co najmniej 1 punkt procentowy. Trudno więc się dziwić, że długoterminowe obligacje w piątek nie zachowywały się dobrze.

Rentowności amerykańskich 10-letnich obligacji skarbowych po początkowym spadku (typowa reakcja na risk-off) w drugiej części dnia wzrosły.

Podobnie rentowności polskich obligacji 10-letnich w piątek również wzrosły.

Potencjalny dalszy  wzrost cen ropy to prawdopodobne pogorszenie koniunktury na rynku obligacji, właśnie ze względu na obawy o wzrost inflacji.

Scenariusz dalszej eskalacji konfliktu to również niekorzystny scenariusz dla rynków akcji. W piątek WIG stracił 1,5%.

Traciły również indeksy akcji  w Europie i w USA.

Dalsze silne ataki z jednej i z drugiej strony to paliwo do dalszych wzrostów cen złota. W piątek złoto kosztowało już ponad 3420 USD i na celowniku może być 3500 USD, czyli rekord wszech czasów.

Pozostaje „tylko” oszacowanie prawdopodobieństwa pojawienia się gwałtownych działań odwetowych Iranu i dalszych ataków Izraela. Pierwsza reakcja Iranu była dość łagodna. Atak 100 dronów to nie było coś, co zachwiałoby Izraelem. Iran ma prawdopodobnie problemy z przeprowadzeniem silniejszych ataków, bo ich zdolności bojowe zostały mocno ograniczone. Słabość reżimu z Teheranu sprawia, że inwestorzy powinni bardziej obawiać się ataków Hezbollahu i Huti, zwłaszcza na Morzu Czerwonym, niż wielkiego kontruderzenia ze strony Iranu. Jednak warto pamiętać, że obecnie Teheran jest znacznie słabszy, niż był nawet rok temu. Dodatkowo w atakach Izrael zabił nie tylko Mohammeda Bagheriego , czyli szefa sztabu armii irańskiej, ale również Husseina Salameha, dowódcę Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej.

Gra o niedopuszczenie do stworzenia przez Iran bomby atomowej to prawdopodobnie również gra o przetrwanie irańskiego reżimu. W Iranie demonstracje niezadowolonej ludności były w ostatnich latach wielokrotnie brutalnie tłumione, jednak niezadowolenie społeczeństwa może doprowadzić do przewrotu. Broń jądrowa daje reżimom dodatkowe możliwości wymuszania na społeczności międzynarodowej dodatkowych ustępstw. Dobrym przykładem jest tu Korea Północna. Można więc oczekiwać, że ani Izrael nie zrezygnuje ze zniszczenia potencjału Iranu do wyprodukowania bomby atomowej, ani reżim irański nie zrezygnuje z prób stworzenia tej broni. To oznacza, że ryzyko eskalacji tego konfliktu nie zniknie w ciągu najbliższych dni, nawet jeżeli obie strony teraz się wycofają, co wcale nie jest pewne.

Zapisz się na Newsletter

Bądźmy w kontakcie! Prosto na Twojego maila będziemy wysyłać skrót najważniejszych informacji ze świata finansów, powiadomienia o nowościach rynkowych, najnowsze oceny i raporty oraz codzienne notowania wybranych przez Ciebie funduszy inwestycyjnych.

Zapisz się